Treść zadania

Najlepsze rozwiązanie

• 

  0 0

  domika10 22.4.2010 (00:04)

  Zorze polarne : Występowanie zórz polarnych ma związek z oddziaływaniem Słońca na pole magnetyczne Ziemi (magnetosferę) i na najwyższą warstwę ziemskiej atmosfery - jonosferę, w której występują wolne jony i elektrony. Podczas różnego typu eksplozji na powierzchni Słońca, w przestrzeń kosmiczną wyrzucane są olbrzymie ilości naładowanych cząstek. Te chmury plazmy, zwane wiatrem słonecznym, przemieszczające się z prędkością od 300 do 1000 km/s, po dwóch lub trzech dniach docierają w pobliże Ziemi. Tutaj na przeszkodzie staje im płaszcz magnetosfery. Gdyby nie to ochronne pole magnetyczne, życie na ziemi nie byłoby możliwe ze względu na zabójcze promieniowanie. Wiatr słoneczny wpływa na kształt magnetosfery - linie sił pola są kompresowane od strony Słońca i rozciągnięte w długi ogon z przeciwnej strony. Na skutek oddziaływań elektromagnetycznych między wiatrem słonecznym a ziemskim polem magnetycznym, elektrony i jony pochodzące z rozbitych cząsteczek gazów obecnych w jonosferze przemieszczają się w kierunku ogona magnetosfery. Zgromadzona tam energia jest następnie uwalniana i przemieszcza się w kierunku biegunów magnetycznych, gdzie w obrębie tzw. owali zorzowych jest uwalniana w postaci światła, czyli zorzy. Co do szczegółów mechanizm jest nadal nie do końca jasny, a w literaturze i sieci można znaleźć starsze wersje jego wyjaśnienia, niezgodne z wynikami najnowszych badań. Zorze świecą z tą samą intensywnością po obu stronach globu i występują bez względu na porę doby - zarówno w nocy, jak i w dzień. Oczywiście widać je tylko nocą.
  
  Pole magnetyczne ma największe znaczenie dla ryb, ptaków i pewnych gatunków owadów. W przypadku ryb badania naukowe wykazały, że rozwój i zachowanie się jaj, plemników oraz zapłodnionych już zarodków i larw jest w dużej mierze uzależnione od obecności lub też braku pól. Dotyczy to nie tylko procesów wewnętrznych i gospodarki wodnej, ale przede wszystkim zmysłu przestrzennej orientacji tych zwierząt. Pewien gatunek pstrąga ma w zasadzie osobny zmysł magnetyczny, wykorzystujący czujniki magnetyczne (komórki nabłonkowe, zawierające duże ilości gęsto ułożonych wewnątrz igiełek magnetytowych. Magnetyt jest minerałem zawierającym żelazo i silnie oddziałuje z polem magnetycznym, jest m.in. przyciągany przez elektromagnes. Tym samym efektem jest docieracie do mózgu pstrąga informacji o kierunku ruchu ryby w odniesieniu do północnego bieguna magnetycznego Ziemi. Naukowcy udowodnili nawet, że pstrągi są w stanie rozróżnić bardzo małe zmiany pól.
  
  Specyficzny zmysł magnetyczny mają również ptaki. I w tym przypadku określanie prawidłowego kierunku lotu odbywa się za sprawą "namagnesowanego" narządu wewnętrznego, zawierającego drobinki minerałów magnetycznych. Zmysł ten działa na zasadzie kompasu, gdzie przy określeniu jednego kierunku (północnego) znana jest w wystarczającym stopniu orientacja przestrzenna i tor ruchu. Wiemy jednak, że położenie magnetycznych biegunów Ziemi nie jest ani stałe, ani równoważne geograficznym biegunom północnym i południowym. Magnetyczny kierunek na północ ulega istotnym odchyleniom nawet w skali roku. Ptaki nauczyły się mimo wszystko odczytywać poprawne wartości kierunku na północ, najprawdopodobniej korzystając dodatkowo z obserwacji Słońca i dokonując porównania kierunku na tarczę słoneczną ze swym przyjętym chwilowo kierunkiem na magnetyczną północ. Przemawia za tym następujący eksperyment. Grupa pewnego gatunku ptaków została zatrzymana w czasie lotu na północ, a następnie uwolniona już po zachodzie Słońca w obecności silnego, sztucznie wygenerowanego pola magnetycznego, przeciwnego do kierunku podróży ptaków. Dokonując obserwacji można było zauważyć, że początkowo ptaki wybrały zgodnie z przewidywaniem błędną drogę na skutek sztucznych pól. Z każdym następnym dniem dokonywały jednak korekcji lotu i zbliżały się w swym ruchu coraz bardziej do kierunku północnego.
  
  Istnieje też teoria, według której ptaki wyraźnie widzą pola elektromagnetyczny, podobnie jak światło słoneczne i barwy. Podstawą do takiego stwierdzenia było doniesienie o występowaniu w nerwie wzrokowym niektórych ptaków chemicznego receptora błękitnej składowej światła, zwanego kryptochromem i wykazującego zdolność do wchodzenia w pewne reakcje chemiczne przy obecności słabych pól magnetycznych. Zjawisko to cały czas jest intensywnie badane.
  
  Najbardziej niezwykły zmysł magnetyczny posiadają jednak żółwie. Pewne żółwie morskie są w stanie przed znalezieniem miejsca odpowiedniego do rozrodu pokonać nawet kilkadziesiąt tysięcy kilometrów pustki oceanu. Migracje te możliwe są dzięki umiejętności dokładnego ustalania pozycji przestrzennej jedynie poprzez postrzeganie drobnych zmian w wartości pola magnetycznego Ziemi. W ten sposób zwierzęta te określają położenie w odniesieniu do znanego celu migracji. Taka orientacja przestrzenna jest czymś dużo bardziej skomplikowanym niż stosunkowo prosta zdolność do kierowania się na północ. W odniesieniu do techniki, zmysł magnetyczny ptaków i pstrągów ma się tak do zmysłu magnetycznego żółwi, jak wynalazek kompasu do systemu nawigacji GPS!

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie