Treść zadania

Najlepsze rozwiązanie

• 

  0 0

  mala53 18.4.2010 (21:29)

  Rzym powstał w 753 p. n. e. nad rzeką Tyber. Miejsce było zresztą szczęśliwie dobrane. Znajdowała się tu najwygodniejsza, przeprawa rzeczna, musiała więc prowadzić tędy droga wiodąca do nadbrzeżnych salin, miejsca pozyskiwania soli, niezbędnej dla górskich plemion sabelskich zajmujących się hodowlą bydła i owiec.
  
  Droga ta prowadziła zarazem w kierunku miast południowej Etrurii. Zakole Tybru tuż przy wyspie dawało wygodny port, do którego przybijać mogły fenickie i greckie statki z towarami różnego rodzaju. Innymi słowy było to wymarzone miejsce na ośrodek handlowy. Zamieszkiwali go Latynowie. Osada palatyńska połączyła się z drugą wioską, zamieszkałą przez Sabinów, skupioną na zboczach Kwirynału i Kapitolu. Oddzielające te dwie wspólnoty bagno zasypano i w ten sposób powstało Forum Romanum.
  
  Początki państwa rzymskiego
  
  
  Przez pierwsze 250 lat swego istnienia Rzym był monarchią. Za panowania rodu Tarkwiniuszy osiągnął pozycję jednej z najpotężniejszych monarchii na Półwyspie Apenińskim. W mieście krzyżowały się wówczas różnorakie wpływy kulturowe. Przodowała przede wszystkim kultura etruska, ale nie brakowało również wpływów greckich i fenickich. Mimo połączenia nie zaniknął odrębny język i kultura latyńska. Wręcz przeciwnie – stanowiły one o odrębności Rzymu w porównaniu z innymi ośrodkami miejskimi na terenie Italii.
  
  Upadek monarchii i początek republiki
  
  
  Po upadku monarchii Rzym stopniowo podupadał. Wyniszczały go spory wewnętrzne oraz wojny z Ekwami i Wolskami. Wewnętrzne spory złagodziło wprowadzenie w 449 p. n. e. Praw Dwunastu Tablic, pierwszej rzymskiej kodyfikacji prawa zwyczajowego.
  
  Kodyfikacja ta zuniformizowała społeczeństwo rzymskie. Od połowy V w., czyli od wprowadzenia Praw Dwunastu Tablic, Rzym przez długie lata był prymitywny pod względem kulturalnym, natomiast nastawionym na podboje zewnętrzne, społeczeństwem chłopskim.
  
  W pierwszym półwieczu po upadku monarchii doszło również do powstania podstawowych instytucji republikańskich, stanowiących o charakterze tego państwa na następne lata. Władzę wykonawczą w miejsce monarchii przejęło dwóch konsulów wybieranych na okres jednego roku.
  
  Stosunkowo krótki okres sprawowania konsulatu skrajnie utrudniały przejęcie władzy przez jednostkę. Usankcjonowano również istnienie ciała doradczego przy konsulach, czyli senatu. W jego skład wchodzili naczelnicy najważniejszych rodów, które w społeczeństwie rzymskim odgrywały kluczową rolę.
  
  Podboje rzymskie
  
  
  Sukcesy w wojnach z Ekwami i Wolskami skłoniły Rzym do uderzenia na północ. Zdobyto Fideny – miasto, przy którym znajdowała się główna obok Rzymu przeprawa przez Tyber. Podbój ten stanowił jednak tylko wstęp do zwycięskiej wojny z Wejami.
  
  Podbój Wej dwukrotnie powiększył terytorium Rzymu, jednak o ile bardzo szybko podzielono ruchomy majątek Wejentynów, o tyle gorzej było z ziemią.
  
  Przełom nastąpił dopiero po zdobyciu Rzymu przez Galów w 386 roku p. n. e. Galowie opuścili zajęte terytorium w momencie, kiedy sojusznik Rzymu – Caere – wpłacił okup. Wkrótce potem tereny zajęte przez Rzym w czasie wojny z Wejentynami podzielono miedzy mężczyzn, co spowodowało, że Rzym na pewien czas stał się miastem, pozbawionym bezrolnych obywateli.
  
  Walki między patrycjuszami, a plebejuszami
  
  
  W tym samym czasie zaostrzyła się walka pomiędzy arystokracją patrycjuszowską, a obywatelami o znacznych majątkach lecz pozbawionymi odpowiedniego pochodzenia, skupionymi w organizacji plebejskiej. Jej przywódcami byli wówczas trybuni ludowi – Gajusz Licyniusz Stolo i Lucjusz Sekstiusz Lateranus. W 367 roku p. n. e. doprowadzili oni do uchwalenia ustawy otwierającej plebejuszom drogę do konsulatu.
  
  Lucjusz Sekstiusz został w 366 roku p. n. e. pierwszym konsulem plebejskim.
  
  Prawo to umożliwiało plebejuszom ubieganie się o konsulat, ale od 342 p. n. e. zawężono je w taki sposób, że co roku jeden z konsulatów musiał być sprawowany przez plebejusza. Dopiero w 172 wybrano po raz pierwszy dwóch konsulów z rodzin plebejskich.
  
  Podboje w Italii
  
  
  W ciągu następnych kilkudziesięciu lat, Rzymianie zajęli się podbijaniem Italii. Kolejne ludy i państwa były podbijane. Rzymianie konfiskowali znaczną część ziemi pokonanych przeciwników i tworzyli na tym terenie kolonie wojskowe.
  
  Jednocześnie zawierali sojusze wojskowe z pokonanymi wrogami, dla których jedyną szansą na odzyskanie majątku było współuczestniczenie w rzymskich podbojach i wzięcie udziału w kolejnych kolonizacjach.
  
  W ten sposób połączona armia, składająca się z Rzymian i ich sprzymierzeńców, rosła w siłę z roku na rok. Podbój łączył wszystkie grupy społeczne Wiecznego Miasta. Zwykli obywatele bogacili się i zyskiwali ziemię. Arystokracja zdobywała sławę, która stanowiła o pozycji społecznej i prestiżu otaczającym jednostkę.
  
  Rzymianie panami Półwyspu Apenińskiego
  
  
  Pełne panowanie Rzymu nad Półwyspem Apenińskim zagwarantowało zwycięstwo nad Samnitami w szeregu ciężkich wojen, toczonych w drugiej połowie IV i na początku III w.
  
  Kulminacyjnym momentem tej walki było zwycięstwo pod Sentinum w 295 roku p. n. e. nad połączoną armią Galów i Samnitów. Po ich pokonaniu na drodze Rzymian pozostał już tylko Tarent.
  
  W obronie tego miasta w 280 roku p. n. e. stanął Pyrrus – król Epiru. Pokonał on Rzymian w bitwach, pod Herakleją i Ausculum, ponosząc jednak przy tym ogromne straty. Nie rozstrzygając wojny przeniósł działania zbrojne na Sycylię, występując przeciwko Kartaginie. Po powrocie do Italii poniósł w 275 p. n. e. klęskę w starciu z Rzymianami pod Benewentem i pozostawił Tarent samemu sobie. Miasto skapitulowało w 272 roku p. n. e.
  
  Po pokonaniu Tarentu, zhołdowaniu Apulii i Messapii w 266 roku p. n. e. oraz zdobyciu ostatniego wolnego miasta etruskiego – Volsinii w 264 roku p. n. e., Rzym panował nad całą Italią aż do północnego łuku Apeninów, za którym zaczynały się terytoria galijskie.
  
  W zachodniej części basenu Morza Śródziemnego istniały tylko dwie potęgi: Rzym i Kartagina.
  
  Wojny z Kartaginą
  
  
  Rzym pozytywnie ustosunkował się do prośby o wsparcie nadesłaną przez grupę kampańskich najemników Mamertynów, którzy zajęli Messanę. Kiedy Rzymianie pod wodzą Appiusza Klaudiusza Kaudeksa dotarli do Messany napotkali na oblegające ją połączone siły Kartagińczyków i Syrakuzańczyków. Ci ostatni szybko zawarli sojusz z Rzymem. Kartagina zdecydowała się na wojnę. Rozpoczęła się I wojna punicka.
  
  Pierwsza wojna punicka zakończyła się zajęciem Sycylii przez Rzym, a wkrótce po jej zakończeniu opanowaniem dawnych terenów kartagińskich na Sardynii i Korsyce. Druga stanowiła największą w dziejach miasta próbę militarną.
  
  W starciach z genialnym wodzem kartagińskim – Hannibalem – poległa ogromna część wojsk rzymskich. Pomimo to także to starcie zakończył on zwycięsko. Trzecia z wojen punickich była już tylko dobiciem niegdyś wspaniałego miasta, które w 146 p. n. e. zostało zburzone, a ziemię na której stało posypano solą, by nic nigdy już na niej nie wyrosło.
  
  W czasie II wojny punickiej Rzym interweniował w Hiszpanii i jednocześnie zaangażował się w kolejny konflikt - z państwem macedońskim, ten zaś pociągnął za sobą starcie z państwem seleukidzkim. Kiedy w połowie II w. p. n. e. dym bitewny opadł, cały basen Morza Śródziemnego znalazł się pod panowaniem Rzymu.
  
  Armia rzymska i jej problemy
  
  
  Wkrótce potem dłuższy okres względnego spokoju wewnętrznego w Wiecznym Mieście dobiegł końca. Pierwsze niepokoje zaczęły się już w latach 50. II wieku p. n. e. Związane były z poborem do armii, która toczyła krwawe walki w Hiszpanii. Armia Rzymu była armią obywatelską, każdy mężczyzna zdolny do noszenia broni miał obowiązek w niej służyć.
  
  W II wieku p. n. e. legiony rzymskie stacjonowały w znacznej odległości od swojej stolicy i żołnierze przez wiele lat nie mogli wrócić do domu. Kiedy udało się żołnierzowi uzyskać zwolnienie z armii, nie otrzymywał żadnej odprawy. Dysponował tylko oszczędnościami z łupów.
  
  W tym samym czasie arystokracja bogaciła się coraz bardziej. Wodzowie mieli ogromny udział w łupach, kupcy rzymscy niemal zmonopolizowali handel w basenie Morza Śródziemnego.
  
  Przeciwko temu wystąpił Tyberiusz Semproniusz Grakchus, trybun ludowy. Przedstawił on propozycję ustawy, na mocy, której wykorzystać miano ziemie nabyte przez państwo rzymskie w okresie ekspansji na terenie Italii oraz majątki odebrane po II wojnie punickiej przedstawicielom społeczności italskich, którzy poparli Hannibala. Ziemia państwowa była jednak zajmowana przez wielkich właścicieli ziemskich. Tyberiuszowi nie udało się przeprowadzić żadnych reform w tym zakresie.
  
  Po śmierci Tyberiusza jego dzieło próbował kontynuować Gajusz. Jednak pomimo przejściowych sukcesów także i te próby zakończyły się niepowodzeniem, a on sam został zamordowany. Problem uposażenia weteranów kończących służbę w armii rzymskiej stał się nieustającym zarzewiem konfliktu i w ostatecznym rozrachunku był jedną z najważniejszych przyczyn upadku Republiki.
  
  Żołnierze, nie dysponując żadnymi gwarancjami ze strony państwa, mogli pokładać nadzieję na spokojną starość jedynie w działalności swoich wodzów.
  
  To uzależnienie ułatwiało wykorzystywanie państwowej armii do celów prywatnych. Rozpoczął się okres wojen domowych.
  
  Wojny domowe w Rzymie
  
  
  Wielcy protagoniści tych czasów - Mariusz, Sulla, Cezar, Pompejusz, Krassus, Oktawian, Lepidus, Antoniusz - dążyli do zyskania osobistej sławy oraz walczyli o osobiste bezpieczeństwo. Przegrani w wojnie domowej nie mieli prawa dalej istnieć.
  
  Z pierwszego starcia w latach 80. I w. p. n. e., pomiędzy Mariuszem i Sullą, zwycięsko wyszedł Sulla, który przeprowadził szeroko zakrojoną reformę ustroju. Po krótkich samodzielnych rządach złożył władzę i wycofał się z życia publicznego. Wkrótce potem zmarł naturalną śmiercią.
  
  Druga z wojen domowych toczyła się pomiędzy Pompejuszem a Cezarem. Pompejusz poniósł klęskę pod Farsalos w 48 roku p. n. e. i wydawało się, że Cezar stanie się jedynowładcą. W idy marcowe 15 marca 44 roku p. n. e. Cezar został zamordowany. Mordercy chcieli przywrócić dawne zasady rządzące republiką, ale przeliczyli się.
  
  Cezar zyskał ogromną popularność i jego reformy miały poparcie społeczne. Mordercy musieli schronić się na Kapitol, by uniknąć samosądu. Władzę w mieście przejęli cezarianie. Pomiędzy nimi właśnie doszło do ostatecznej rozgrywki, w wyniku, której republika upadła i powstał nowy ustrój zwany pryncypatem.
  
  Pryncypat
  
  
  Wprowadził w życie Oktawian August. Po zwycięstwie nad flotą Antoniusza i Kleopatry pod Akcjum w 31 roku p. n. e., „odnowił republikę” wprowadzając system rządów oparty na naczelnym zwierzchnictwie nad armią, władzy trybuńskiej oraz urzędzie najwyższego kapłana, które sprawował cesarz.
  
  Ograniczył liczbę senatorów do 600, wprowadził rozdzielenie dwóch stanów: ekwickiego i senatorskiego. Ekwici stali się podstawą administracji cesarskiej, obejmując stanowiska zakazane dla senatorów. Prowincje rzymskie zostały podzielone na senatorskie – z ograniczoną obsadą wojskową lub nawet w ogóle bez niej i cesarskie – z pełną obsadą wojskową zależną od sytuacji międzynarodowej.
  
  Pojawił się również już wówczas kult cesarski, silny zwłaszcza w prowincjach, początkowo związany z kultem bogini Romy. August zapewnił swoim żołnierzom odprawę po zakończeniu służby. Żołnierze niebędący przed wstąpieniem do armii obywatelami rzymskimi, otrzymali w nagrodę również pełne prawa obywatelskie. Zakreślone zostały także granice imperium rzymskiego, które później uległy niewielkim tylko modyfikacjom.
  
  Po klęsce Warusa w Lesie Teutoburskim w Germanii, granice Cesarstwa oparły się o rzeki: Eufrat, Ren i Dunaj. Jedynymi, którzy powiększyli jeszcze jego zasięg byli: Klaudiusz - zajął Brytanię i Trajan - Dację, Mezopotamię.
  
  Rzym cesarzy
  
  
  Największy rozkwit cesarskiego Rzymu przypadał na czasy tzw. dynastii Antonimów. Stabilności politycznej towarzyszył rozwój gospodarczy. Stopniowo poszerzał się zasięg języka łacińskiego. Powszechne było również rzymskie prawo i szkolnictwo W 212 roku n. e. proces ten był już tak zaawansowany, że cesarz Karakalla nadał obywatelstwo rzymskie wszystkim mieszkańcom imperium.
  
  W III w. nastąpił ostry kryzys, nasilony w latach 235-270. Imperium wyniszczały ciągłe wojny domowe, którym towarzyszyły najazdy barbarzyńców. Zwalczające się armie siały spustoszenie wśród cywilów i wyludnienie dotknęło całe regiony.
  Postępująca inflacja i spadek wartości monety niszczyły gospodarkę. W życiu religijnym pojawił się nowy czynnik, chrześcijaństwo, które w tym okresie znajdowało się w opozycji do władzy cesarskiej.
  
  Odnowicielem cesarstwa stał się Dioklecjan, który przeprowadził daleko idące reformy w armii i życiu politycznym cesarstwa. Podzielił on całe imperium na dwie części: Wschodnią i Zachodnią, tworząc w ten sposób podwaliny pod ostateczny podział cesarstwa. Wzmocnił też obronę granic poprzez rozbudowę systemu fortyfikacji i stworzył armię taktyczną, której zadaniem było wzmocnienie sił nadgranicznych w najbardziej zagrożonych rejonach kraju. Dioklecjan wprowadził również ceny maksymalne na wiele produktów, próbując ograniczyć w ten sposób inflację.
  
  Konstantyn Wielki, następca Dioklecjana, doprowadził do przemiany religijnej silnie faworyzując zwalczane dotąd chrześcijaństwo. Kontynuował też reformy Dioklecjana w sferze wojskowej. Nieśmiertelność zyskał dzięki założeniu nowej stolicy cesarskiej: Konstantynopola.
  
  Jeden z następców Konstantyna, Julian, próbował odwrócić tok dziejów i odnowić religię pogańską. Jednak panował za krótko, by zapoczątkowane przez niego reformy mogły odnieść skutek. Zginął w wojnie przeciw Persji.
  
  Ostatnim z wielkich władców imperium był Teodozjusz Wielki, który poprawił stosunki cesarstwa z Gotami, zdusił opozycję ariańską, zakazał kultów pogańskich, a tuż przed śmiercią doprowadził do usankcjonowania podziału cesarstwa na część wschodnią i zachodnią.
  
  Następną zakończoną sukcesem próbę zjednoczenia państwa rzymskiego przeprowadził dopiero Justynian w pierwszej połowie VI w., lecz po jego śmierci koncepcja upadła.

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie