Treść zadania

Najlepsze rozwiązanie

• 

  0 0

  Dyta 9.6.2010 (18:54)

  Określenie późnośredniowiecznego stylu artystycznego, który ewoluował z romanizmu.
  Nazwa pochodzi od włoskiego malarza, architekta i biografa Giorgio Vasariego. Dla niego sztuka "ciemnego" średniowiecza, która lekceważyła klasyczne zasady antyku, była sztuką "barbarzyńską", wynalezioną przez Gotów, których łupieskie wyprawy do Włoch jeszcze wciąż napawały grozą.
  
  Krajem, z którego wywodził się gotyk, była Francja. Tam rozwinęła się także gotycka architektura.
  Kiedy pojawił się we Francji około 1150 roku, występował jedynie w królewskiej prowincji Ile-de-France (Paryż i jego okolice). Sto lat później rozpowszechnił się już na całą Europę. Początkowo traktowany jako import z Francji, w XIV wieku wytwarzał liczne odmiany regionalne, które przenikając się wzajemnie doprowadziły do powstania w całej niemal Europie jednakowego stylu zwanego „gotykiem międzynarodowym”.
  
  W malarstwie styl gotycki kształtował się dużo wolniej niż w architekturze i rzeźbie. Początkowo rozwijało się głównie witrażownictwo i malarstwo książkowe. Podstawą rozwoju witrażownictwa była specyficzna konstrukcja szkieletowa kościołów gotyckich, pozwalająca powiększać okna do ogromnych rozmiarów. Ważną dziedzinę malarstwa stanowiły iluminacje ksiąg religijnych. Największym ośrodkiem miniatorstwa, promieniującym na całą Europę, był Paryż. Początkowo ilustracje odznaczały się płaskimi tłami i linearnymi formami określanymi mocnym konturem.
  Od mniej więcej XIV wieku nowe tendencje w malarstwie stopniowo przenikały na północ do Alp, do środka sztuki dworskiej: Awinionu, Pragi, a także do Francji i Burgundii, gdzie kwitło malarstwo miniaturowe. Zaczęło się wówczas rozwijać malarstwo sztalugowe zwane też tablicowym, które dotąd w sztuce zachodniej Europy nie miało większego znaczenia. Obrazy wykorzystywano głównie jako nastawy ołtarzowe lub skrzydła ołtarzy szafiastych.
  
  Rozwój malarstwa gotyckiego przebiegał równolegle z teologiczno-filozoficzną orientacją scholastyki. Można przyjąć, że było to jedno ze źródeł malarstwa gotyckiego. Sztuka gotyku rozwijała się od XII do XV w. włącznie, dzięki temu jest to najdłużej trwający okres jedności stylistycznej w historii kultury.
  W dziedzinie malarstwa powstała taka obfitość dzieł w rozmaitych formach, że średniowieczu zamiast "ciemnego" powinno dodać się przydomek "pełne blasku". Iluminacje, tapiserie, witraże były, obok malarstwa tablicowego, tzn. na deskach i ulubionego we Włoszech malarstwa ściennego w technice fresku, formami malarstwa gotyckiego.
  
  Gotyk czerpiąc z doświadczeń sztuki romańskiej, stworzył w pełni oryginalny repertuar form i treści. Podstawą jego rozwoju były dokonujące się wówczas przemiany kulturalne i społeczne. Zmieniło się pojmowanie Boga – przestano go postrzegać wyłącznie jako wszechmogącego władcę i surowego sędziego. Od początku istnienia gotyk kształtował się jako styl sakralny, związany z nauką Kościoła, a tematyka religijna dominowała nad świecką. Jednakże wzrost znaczenia władzy świeckiej i rozwój miast sprawiły, że w okresie późnego średniowiecza styl ów związał się także z kulturą dworską i mieszczańską.
  Ewolucja stylu gotyckiego prowadziła do idealizacji i stylizacji ku realizmowi. Wzrastało zainteresowanie światem widzialnym; coraz większego znaczenia nabierała obserwacja natury. Świat jako dzieło Boga został uznany za piękny. Stopniowo zmieniał się mecenat sztuki i system organizacji wytwórczości artystycznej. Warsztaty klasztorne i katedralne straciły na znaczeniu na rzecz świeckich warsztatów cechowych, związanych z miastami, oraz artystów pracujących dla dworów.
  
  Znacznie silniej aniżeli malarz romański, koncentrujący się na prostych symbolicznych gestach, malarz gotyku dawał obraz konkretnej rzeczywistości, potraktowanej indywidualnie. Uroczyste złote tło miniatur romańskich symbolizujące, jak w sztuce bizantyjskiej, niebiański blask, było w gotyku zastępowane naturalnymi tłami. Wydarzenia biblijne i żywoty świętych działy się wśród pejzaży albo we wnętrzach, które nie odbiegały od prawdziwych wnętrz tych czasów. Postacie także przestały być bezcielesnymi, płaskimi znakami, nabrały ciała pod fałdzistymi szatami, a ich twarze ukazywały ludzkie wzruszenia, ból i radość.
  Szczególnie w obrazach Madonny z Dzieciątkiem, obok szacunku dla wiary, ukazywali gotyccy malarze całą radość z możliwości oddania natury i zamiłowanie do blasku klejnotów. Tu możemy odnaleźć istotę malarstwa gotyckiego, w którym łączą się dworska elegancja, zmysł piękna, zamiłowanie do kosztownych materiałów z realistycznymi obserwacjami, upodobaniem do rozbudowanej narracji oraz uczuciowością, w której nie brak poezji.
  
  Na Północy rozwijało się malarstwo na deskach (tablicowe), łączonych w dyptyki, tryptyki i poliptyki stawiane na ołtarzach. Od drugiej połowy XIV w. pojawił się samodzielny obraz tablicowy (Wiedeń, Paryż). W ramach ołtarzy rozwijał się świecki portret w formie portretu fundatora.
  Malarze byli zorganizowani w cechach (gildiach), które pilnowały wysokiego poziomu warsztatowego. W większych miastach rozwijały się pracownie, które dzięki indywidualności artystów prezentowały określony styl, pozwalający na identyfikację tych zwykle anonimowych obrazów. Gotyk stopniowo, dążąc do coraz prawdziwszego oddania rzeczywistości, ewoluował ku renesansowi.
  Przełom renesansowy przyśpieszali tacy twórcy, jak Masaccio na Południu i Jan van Eyck na Północy.
  We Włoszech i Niderlandach XV wiek należał już do renesansu, ale w Niemczech i Europie Środkowej przełom dokonał się wraz z twórczością Albrechta Dürera na początku XVI w.
  
  
  1450-1520 (późnogotycki) - dominowało malarstwo i rzeźba, bujnie rozwijał się detal architektoniczny; w budownictwie kontynuowano drogę rozwojową wytyczoną przez wiek XIV; okres ten zamykał rok 1520, kiedy to rozpoczęto budowę kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu, dzieła w pełni dojrzałego renesansu.
  Z dwóch początkowych okresów sztuki gotyckiej pozostało z malarstwa polskiego niewiele zabytków, natomiast z okresu trzeciego - kilkaset dzieł.
  Gotyk w malarstwie ściennym pojawił się na Śląsku około 1300 roku, w Małopolsce, Wielkopolsce i na Pomorzu w pół wieku później. Podobnie w malarstwie sztalugowym, zachowane zabytki reprezentujące styl gotycki występowały na Śląsku około 1360 roku, a w innych dzielnicach pojawiają się dopiero przed 1400 rokiem.

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie