Treść zadania

Najlepsze rozwiązanie

• 

  0 0

  kasia_k87 7.6.2010 (12:42)

  Jazz – gatunek muzyczny, który powstał w początkach XX wieku na południu Stanów Zjednoczonych w Nowym Orleanie jako połączenie muzyki zachodnioafrykańskiej i europejsko-amerykańskiej. Stanowi połączenie muzyki ludowej, artystycznej i rozrywkowej.
  
  Jazz charakteryzuje się rytmem synkopowanym, a także dużą dowolnością interpretacyjną i aranżacyjną oraz tendencją do improwizacji. Miało to związek z faktem, iż pierwszymi twórcami tego gatunku byli przeważnie nie znający nut potomkowie niewolników.
  
  Według niektórych muzykologów jazz jest raczej formą interpretacji niż stylem muzycznym.James Lincoln Collier wyróżnia trzy podstawowe atrybuty jazzu: swing, funkcję ekstatyczną i kod indywidualny.
  
  Swing to w ujęciu Colliera wywodząca się z praktyki czarnych muzyków istota rytmiki jazzowej, polegająca na specyficznej lekkości i sprężystości rytmu. W aspekcie technicznym polega na podziale taktu na nierówne, niemożliwe do zapisu muzycznego jednostki rytmiczne, okazjonalnym stosowaniu vibrato, urozmaiceniu linii melodycznej akcentami rytmicznymi i częstych zmianach dynamiki, wywołującej efekt specyficznej „mowy” instrumentów.
  
  Funkcja ekstatyczna jazzu wywodzi się z religijnego charakteru zachodnioafrykańskich tańców obrzędowych i zaznacza się w jazzie przede wszystkim w trakcie tzw. jam sessions, improwizowanych koncertów. Improwizacja i wzajemna inspiracja muzyków prowadzi do czynnego zaangażowania słuchaczy, wyrażającego się w aplauzie, okrzykach, oklaskach itp.
  
  Kod indywidualny jazzu to identyfikujący wykonawcę sposób komunikacji między nim a słuchaczem, przejawiający się w kreacji melodii, vibrato, ostrości i zmianach natężenia dźwięku, zaniku dźwięku itp.
  Historia [edytuj]
  Korzenie jazzu [edytuj]
  
  Jazz powstał na drodze złożonego, wielofazowego procesu, w którym można wyróżnić etap rozwoju afrykańskiej muzyki ludowej i inkorporacji do niej elementów muzyki amerykańsko-europejskiej, wyodrębniania się gatunków muzycznych stanowiących źródła jazzu (negro spirituals, plantation songs, blues, ragtime) oraz krystalizowanie się nowego nurtu muzycznego w końcu wieku XIX.
  
  Ludność murzyńska była sprowadzona do Ameryki Północnej już w wieku XVI i XVII – jej muzyka towarzyszyła ekstatycznym obrzędom, tańcom, zajęciom codziennym. Ze względu na warunki życia i korzenie instrumentarium tej muzyki było proste, miała ona przede wszystkim charakter wokalny (często posługująca się falsetem), o nieskomplikowanej melodyce. Powszechnie stosowana w niej była heterofonia. Forma wykonawcza to często tzw. call-and-response – zawołanie lub pytanie głosu solowego i odpowiedź chóru.
  
  Na pieśni murzyńskie tego okresu wywierała też duży wpływ hymnodia protestancka, a w niektórych rejonach muzyka francuska i hiszpańska. Wpływy muzyki protestanckiej to przede wszystkim hymny i psalmy, zawarte w śpiewnikach tekstowych lub zawierających też melodie opracowane na wiele głosów, np. The Bay Psalm Book (Cambridge, Mass., 1640) czy XVIII-wieczne hymny T. Buttsa, J. Cennika, J. Newtona, I. Wattsa, G. Whitefielda i J. i Ch. Wesleyów.
  
  W wieku XIX z tej syntezy w muzyce czarnej ludności Stanów Zjednoczonych wyklarowały się nowe style i gatunki muzyczne, kluczowe dla genezy jazzu: white spirituals, obejmujące religious ballads, folk-hymns i revival spirituals oraz negro spirituals, obejmujące ring-shout, song-sermons, jubilee, spiritual mellows i gospel songs, które razem z plantation songs weszły w skład kultury tak czarnych, jak i białych Południa.
  
  Kolejne gatunki to trudne do zdefiniowania blues i ragtime. Ragtime powstał jako przeniesienie na fortepian stylu gry na banjo, charakteryzuje się rytmem krzyżującym się lub synkopowanym, może być zapisywany nutowo. Blues charakteryzuje się nastrojowością, wywodzącą się ze spirituals oraz zawołań i zawodzeń (moans, field hollers).
  
  W wieku XIX blues miał formę 12-taktową, po 1900 zyskał dużą popularność w rejonie Nowego Orleanu i Delty w stanie Missisipi. Do znanych śpiewaków bluesowych należą m.in. Blind Lemon Jefferson, Charlie Patton, John Lee Hooker, Muddy Waters, a śpiewaczek np. Gertrude „Ma” Rainey. W latach 20. blues uzyskał klasyczną formę instrumentalną boogie-woogie, spopularyzowaną zwłaszcza przez kompozytora Saint Louis Blues W. C. Handy’ego.
  Rozwój jazzu [edytuj]
  Rozwój muzyki jazzowej.
  
  Początkowa faza rozwoju jazzu wiąże się z Nowym Orleanem, miastem o bogatej tradycji muzycznej. Stamtąd pochodził jeden z najbardziej rozpoznawalnych muzyków tego gatunku, który upowszechnił jazz na całym świecie: wokalista i trębacz Louis Armstrong. Znaczenie dla rozwoju jazzu ma jednak także muzyka z Delty w stanie Missisipi.
  
  Można wyróżnić kilka podstawowych okresów stylistycznych w historii jazzu: dixieland (ok. 1910), jazz chicagowski (lata 20.), swing (lata 30.), bebop (lata 40.), cool-jazz i hard bop (lata 50.), free jazz (lata 60.). W obrębie tych przemian stylowych nastąpiło przejście od polifonii (jazz nowoorleański, dixieland, jazz chicagowski) poprzez jazz symfoniczny i jazz big bandów po okres eksperymentów muzycznych, modalizmu i jazz rocka.
  Jazz w Polsce [edytuj]
  
  Wczesna historia jazzu w Polsce to lata 20. (kiedy istniały swingujące zespoły muzyczne) i 30. (istniał wtedy Jazz Club YMCA, muzykę jazzową popularyzowało radio). Pod koniec lat 30. pojawiła się w Polsce swingowa faza jazzu, reprezentowana przez Henryka Warsa, braci A. i H. Goldów, Jerzego Petersburskiego, Szymona Kataszkę, Adiego Rosnera i Zygmunta Karasińskiego.
  
  W okresie stalinizmu jazz był zakazany. Po roku 1956 pojawiły się festiwale jazzowe (w 1956 Międzynarodowy Festiwal Jazzowy w Sopocie, w 1958 Jazz Jamboree). Nastąpiło wtedy szybkie przejście od jazzu tradycyjnego do jazzu współczesnego. Pojawił się też paralelizm rozwoju do prądów amerykańskich i europejskich. Powstało „Polskie Stowarzyszenie Jazzowe” (w skrócie PSJ) wydające płyty wykonawców tego gatunku.
  Wpływ [edytuj]
  
  Jazz inspirował w latach 20. i 30. wielu kompozytorów europejskich, m.in. Dariusa Milhauda, Maurice’a Ravela i Igora Strawińskiego. Zaznaczył się także w rytmice wiersza pozostającego w kontakcie ze Strawińskim T.S. Eliota. Pod koniec lat 50. wystąpiła fala zbliżenia między jazzem a muzyką poważną, określana jako „trzeci nurt” – należeli do niego Gunther Schuller, Karlheinz Stockhausen, Ornette Coleman, John Coltrane i Albert Ayler.
  
  W Polsce jazzem inspirował się np. Bogusław Schäffer.
  
  Z kręgów jazzu wywodzi się określenie All Stars („same gwiazdy”).
  Blues (ang. smutek, rozpacz) – gatunek muzyczny wywodzący się ze śpiewów Murzynów amerykańskich z południa USA, z pewnymi wpływami muzyki folk.
  
  Tematyka bluesa częstokroć skupia się wokół realistycznie ujętych relacji damsko-męskich (miłość, zazdrość, wierność, samotność). Niejednokrotnie poruszane są wątki podróży, pracy zarobkowej, wolności. W bluesowych tekstach obecny jest też krytyczny akcent społeczny, od nierówności rasowej po kwestie polityczne.
  
  Podstawowymi instrumentami współczesnego bluesa są harmonijka ustna, gitara czy rzadziej instrumenty dęte lub fortepian - podczas gdy pierwotne odmiany tego gatunku wykorzystywały głównie prymitywne instrumenty perkusyjne (drumle, dzwonki) oraz efekt klaszczących dłoni.
  Spis treści
  [ukryj]
  
  * 1 Historia bluesa
  * 2 Style
  * 3 Forma
  * 4 Taniec
  * 5 Dyskografia
  * 6 Zobacz też
  * 7 Linki zewnętrzne
  * 8 Przypisy
  
  Historia bluesa [edytuj]
  
  Pierwszą odmianą bluesa był tzw. blues wiejski (Country Blues) powstały w drugiej połowie XIX w. na południu USA, w stanach Missisipi, Alabama, Luizjana, Georgia i in. Na początku XX stulecia, poprzez emigrację Murzynów z południa do miast północnych USA, blues stał się składnikiem folkloru miejskiego i tu zaczęła kształtować się jego nowa odmiana: blues miejski (Urban Blues).
  
  Z czasem z początkowej formy czysto wokalnej, blues zaczął przekształcać się w wokalno-instrumentalną pieśń śpiewaną z towarzystwem (najczęściej) gitary lub bandżo, aż wreszcie zaczęły powstawać bluesy instrumentalne (początkowo fortepianowe, potem orkiestrowe). Pod koniec I połowy XX stulecia, w gettach murzyńskich wielkich miast amerykańskich narodziła się nowa odmiana bluesa, żywsza, bardziej spontaniczna i żywiołowa, utrzymana w szybszym tempie, określana jako rhythm and blues. Kilkanaście lat później, ta właśnie odmiana wchłonięta przez przemysł rozrywkowy i spopularyzowana w świecie białych, dała początek rock and rollowi, a przezeń, całej późniejszej i rozwijającej się do dziś w różnych fazach – muzyce rockowej i pokrewnej. W latach czterdziestych schemat bluesowy został zaadaptowany przez niektórych muzyków jazzowych stając się istotnym nurtem w tej muzyce.
  
  Źródeł bluesa można się dopatrywać m.in. w pieśniach pracy z okresu niewolnictwa Murzynów amerykańskich, np. work song, oraz w takich przejawach folkloru murzyńskiego jak np. zawołania ulicznych sprzedawców, kołysanki matek i piastunek, opowieści włóczęgów, zawodzenia żebraków, a także w murzyńskiej pieśni religijnej, np. gospel, powstałej ze zbiorowego czytania Biblii, powtarzania przez wiernych słów pastora lub księdza, śpiewnych zawołań do Boga, modlitw, okolicznościowych (związanych z jakimiś ważnymi zdarzeniami lokalnymi) zbiorowych żalów przekazywanych za pośrednictwem melodii, czasami i bez słów (np. słynne bluesowe zawodzenie ślepego żebraka "Blind" Williego Johnsona "Noc była ciemna"). Powszechnie przyznaje się, że blues powstał z gospelsów i work songów Murzynów amerykańskich pracujących głównie na plantacjach bawełny w stanach południowych. W tekstach pieśni bluesowych znaleźć można bezpośrednią i prostolinijną opowieść o tym wszystkim, co dręczyło, zadziwiało, bolało i wzruszało śpiewaków bluesowych.
  
  W latach 30. powstał styl zwany bluesem miejskim urban blues. Łączył wpływy bluesa z Delty z osiągnięciami pionierów techniki single note. Centrum stanowiło Chicago i muzycy zgromadzeni wokół wytwórni Bluebird. Na ogół były to kilkuosobowe składy z gitarą (jeszcze akustyczną), pianinem, coraz częściej harmonijką ustną i basem. Głównymi przedstawicielami byli gitarzyści Big Bill Broonzy, Tampa Red, Scrapper Blackwell, pianiści Leroy Carr, Big Maceo, Blind John Davis, Memphis Slim. Rosnące znaczenie miała harmonijka ustna, głównie za sprawą Sonny Boy Williamsona I czy Jazz Gilluma. W latach 30. powstał też pianistyczny styl boogie woogie. Jego klasyczni przedstawiciele to Pete Johnson, Albert Ammons i Meade Lux Lewis.
  
  Zaś na wybrzeżu, w St. Louis czy Kalifornii w wyniku upadku wielkich orkiestr ery swingu rodził się rhythm and blues – bardziej rozrywkowa forma czarnej muzyki, korzystająca z brzmień i częściowo aranżacji zespołów jazzowych, ale kładąca nacisk na intensywną bluesową rytmikę i szorstkość. Wiodącą rolę mieli tam wokaliści, tzw. shouterzy, m.in. Big Joe Turner czy Jimmy Rushing lub saksofoniści. Najwybitniejszym przedstawicielem tego pionierskiego okresu, który niemal dekadę później przerodził się w jump bluesa, był Louis Jordan.
  
  W pierwszej połowie lat 40. objawił światu swój geniusz T-Bone Walker, pionier gitary elektrycznej. Jego technika i styl zrewolucjonizowały całą gitarową muzykę rozrywkową. Wpłynął niemal na każdego gitarzystę grającego na gitarze elektrycznej (pomijając technikę slide – tu podobną rolę odegrał Muddy Waters). Lata 40. po II wojnie św. to czas dominacji bluesa z Zachodniego Wybrzeża, tzw. West Coast Blues. Za ojca tego stylu uważa się właśnie T-Bone'a Walkera. Kontynuatorami byli Pee Wee Crayton, Lowell Fulson.
  
  Na przełomie lat 40. i 50. za sprawą Muddy'ego Watersa i Williego Dixona zaczął kształtować się blues chicagowski. Jego specyficzność można najkrócej ująć jako silnie zelektryfikowany blues z Delty z niezwykle intensywnym akcentem rytmicznym. W zespole Watersa zaczynali swą karierę tak znani muzycy jak Jimmy Rogers, Otis Spann czy Little Walter. Little Walter jest też rewolucjonistą brzmienia harmonijki ustnej. To dzięki niemu harmonijka elektryczna do dziś jest symbolem brzmienia elektrycznego bluesa. Inni artyści należący do kanonu chicagowskiego bluesa to np. Elmore James, Robert Nighthawk, Howlin' Wolf, Sonny Boy Williamson II, Junior Wells.
  B. B. King
  
  W tym samym okresie działali muzycy rozwijający osiągnięcia T-Bone'a Walkera – Clarence Gatemouth Brown w Teksasie, Guitar Slim w Luizjanie, B. B. King w Memphis. Dzięki nim w połowie lat 50. w Chicago rozwinęli swój styl m.in. Buddy Guy, Magic Sam, Otis Rush, a także na początku Albert King. Wszyscy oni mieli wpływ na późniejszych herosów rocka, jak Eric Clapton, Jimmy Page, Jeff Beck.
  
  W połowie lat 50. do białej publiczności dotarła uproszczona forma muzyki opartej na bluesie nazwana rock'n'roll. Jej najpopularniejszymi twórcami byli Chuck Berry, Elvis Presley, Jerry Lee Lewis.
  
  Lata 50., to czas największego rozwoju i popularności bluesa z Chicago. Wciąż jednak była to tylko muzyka Czarnych, choć pierwsi bluesmani, m.in. Big Bill Broonzy, odwiedzili Europę.
  
  W latach 60. to właśnie Brytyjczycy ulegli fascynacji bluesem. Alexis Korner, John Mayall czy członkowie The Rolling Stones objawiali światu siłę bluesa. Muzyka, którą tworzyli, tzw. brytyjski blues, znacząco wpłynęła na rozwój rocka, czy nawet hard rocka, popularyzując jednocześnie bluesa. W USA na mniejszą skalę taką rolę odnieśli biali miłośnicy i twórcy bluesa – Paul Butterfield i Mike Bloomfield (występowali m.in. z Bobem Dylanem), John Hammond, Canned Heat, Charlie Musselwhite. Twórczość Jimiego Hendriksa była w dużej mierze oparta na fascynacji bluesem[1].
  
  Połowa lat 60. to również czas odrodzenia akustycznego bluesa. Wśród elity studenckiej modny stał się akustyczny, ludowy blues. Odkryto wówczas lub ponownie odnaleziono między innymi Sona House'a, Freda McDowella, Mississippi Johna Hurta, Lightnin' Hopkinsa czy Big Joe Williamsa.
  
  Lata 70. to okres znaczącego spadku popularności bluesa. Aktywne były tylko najbardziej znane zespoły – Muddy'ego Watersa, B. B. Kinga, Alberta Kinga, Juniora Wellsa i kilku innych. Do stylistyki bluesowej coraz częściej włączano elementy funku, soulu i rocka.
  Robert Cray
  
  Lata 80. to czas bluesowego odrodzenia. Przyczynili się do tego tacy artyści jak Stevie Ray Vaughan, Albert Collins, Robert Cray, The Fabulous Thunderbirds, ale i film The Blues Brothers i muzycy wokół niego zgromadzeni.
  
  Dominujący wpływ na obraz bluesa przełomu lat 80. i 90. miała pełna wirtuozerii twórczość Steviego Raya Vaughana. Wielu młodych muzyków próbowało go naśladować. Jego tragiczna przedwczesna śmierć uczyniła go szybko legendą. Nowi fani bluesa dostrzegli potencjał estetyki bluesa. Skorzystało na tym wielu od dawna tworzących artystów obdarzonych niepospolitym talentem i własną wizją, np. Ronnie Earl, Duke Robillard czy John Campbell.
  
  Za sprawą niezwykle popularnej płyty Erica Claptona Unplugged niejakim zainteresowaniem zaczął ponownie cieszyć się akustyczny blues. Uznanie zdobyli m.in. Keb' Mo, Eric Bibb, Rory Block.
  
  W XXI wieku blues nadal, pomimo niechęci mediów, jest bardzo żywotny. Dostrzega się pewien eklektyzm stylistyczny. Artyści chętnie sięgają też do zaskakujących rejonów muzycznych - hip hop i nowe brzmienia jak Chris Thomas King, R. L. Burnside, Corey Harris, Boo Boo Davis, muzyki różnych kultur Harry Manx (włącza muzykę hinduską), Corey Harris (muzyka jamajska, reggae, muzyka afrykańska). Częściej też stawiają na nastrój Otis Taylor, Kelly Joe Phelps, Sugarcane Collins.
  Style
  
  Blues w swej już ponad stuletniej historii wykształcił wielką mnogość stylów i regionalnych odmian. Do najważniejszych z nich należą
  
  * Blues chicagowski (ang. Chicago blues), z odmianą Blues zachodniej strony (ang. West Side blues)
  * Blues klasyczny (ang. Classic blues), blues wykonywany w klubach przez kobiety w latach 20. i 30.
  * Blues wiejski (ang. country blues)
  * Blues Delty (ang. Delta blues) , źródłowy blues z Missisipi
  * Blues Wschodniego Wybrzeża, (ang. East Coast blues) z regionalną odmianą Blues piedmoncki, (ang. Piedmont blues)
  * Blues harmonijkowy (ang. Harp lub harmonica blues)
  * Hokum blues
  * Blues luizjański, swamp blues
  * Współczesny blues elektryczny
  * Blues teksański
  * Blues elektryczny (ang. Electric blues)
  * jump blues
  * Blues miejski (ang. Urban blues)
  * Blues Zachodniego Wybrzeża, (ang. West Coast blues)
  
  Forma
  
  Klasyczny blues jest najczęściej formą 12-taktową (czasami spotyka się też budowę 16-taktową, rzadko 8-, 10- i 20-taktową). Zasadniczo opiera się na trzech podstawowych akordach systemu harmonicznego dur-moll: tonice, subdominancie i dominancie, lecz otwarty jest na nieograniczone możliwości interpretacyjne i improwizacyjne. Zbliżony w swej melodyce do potocznego języka angielskiego daje też olbrzymie możliwości w improwizowaniu tekstów śpiewanych przez artystę. Melodyczna skala bluesa charakteryzuje się w zapisie obniżonymi o pół tonu III, V, VII stopniem skali majorowej tworząc tzw. blue notes. W rzeczywistości bluesman używał blue notes, gdzie chciał. Wykonywany był zwykle na gitarze, pianinie, harmonijce lub nawet śpiewany a cappella.
  Muzyka country, country and western music – odmiana muzyki rozrywkowej, powstała w USA w pierwszym dziesięcioleciu XX wieku z połączenia folku i bluesa.
  
  Pierwotnie prosta, oparta na trzyakordowym schemacie i instrumentarium składającym się z akustycznej gitary, skrzypiec i prostego zestawu perkusyjnego, wywodziła się z ortodoksyjnego folku z Appalachów. Z czasem wypracowała bardziej złożone instrumentarium, a jej forma stała się bardziej wyrafinowana. Zaczęła ulegać wpływom innych gatunków muzyki rozrywkowej takich jak: jazz, rock and roll, (który początkowo wiele czerpał z jej doświadczeń), rock i pop.
  
  Operuje stosunkowo prostym instrumentarium, na które obok sekcji rytmicznej składają się charakterystycznie brzmiące: gitara stalowa (odmiana gitary hawajskiej); gitara i harmonijka ustna, a często także: banjo, skrzypce i pianino, tzw. honky tonk (celowo nieco rozstrojone). Utwory country to z reguły dynamiczne, proste piosenki oparte na schemacie rockandrollowym i liryczne ballady, nierzadko w rytmie walca. Ich teksty opowiadają o codziennych sprawach zwykłych ludzi (miłość, praca, zabawa, problemy finansowe, kłopoty z dziećmi itp.).
  
  Jedną ze znanych imprez muzyki country jest międzynarodowy Piknik Country odbywający się co roku w Mrągowie.
  
  Z czasem muzyka country wykształciła mnogość podgatunków i stylów. Do najważniejszych należą:
  
  * country rock
  * country alternatywne
  * bluegrass
  * współczesne country
  * country pop
  * Honky Tonk
  * progresywne country
  * tradycyjne country
  * western swing

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie