Treść zadania

Najlepsze rozwiązanie

• 

  0 0

  Ami 31.5.2010 (16:07)

  I. Wstęp
  
  Niniejsza praca przedstawia postanowienia ustawy sukcesyjnej (inaczej testamentu, statutu) księcia Bolesława Krzywoustego (1085/86 - 1138, panował od 1107 r. do śmierci), w świetle ustaleń nauki polskiej, jak również przyczyny, które doprowadziły do jej ustanowienia, na tle epoki (rozbicie dzielnicowe w innych krajach Europy) i na tle wydarzeń, które miały miejsce w Polsce (krwawy konflikt pomiędzy Bolesławem Krzywoustym a jego bratem Zbigniewem i wcześniejsze konflikty braterskie o władzę nad Polską) oraz jej losów po śmierci ustanawiającego i konsekwencji jakie spowodowała dla Polski.
  
  
  II. Rozbicie dzielnicowe w Europie
  
  Rozbicie dzielnicowe (inaczej rozdrobnienie feudalne) stało się udziałem wielu średniowiecznych państw, tak, iż można je uznać za etap rozwojowy tych krajów. Generalnie, rozbicie dzielnicowe polegało na podziale jednolitej monarchii na coraz więcej mniej lub bardziej samodzielnych księstw (z upływem czasu dziedzicznych), często potężniejszych i bogatszych od domeny królewskiej. Katalizatorem procesu rozbicia dzielnicowego stało się upowszechnienie stosunków feudalnych w Europie, zastąpienie stosunku służbowego pomiędzy władcą a jego urzędnikami na stosunki oparte o umowę komendacyjną. Dotychczasowe terytoria zarządzane przez możnych z delegacji królewskiej stały się beneficjami - lennami, po pewnym czasie przekształcając się w księstwa dziedziczne. Rozpowszechnienie się instytucji lenn w ramach terytoriów stanowiących beneficja, a także feudalizacja duchowieństwa doprowadziły do ugruntowania nowego typu stosunków. Inną przyczyną rozbicia były podziały i spory dynastyczne. Państwem, które jako pierwsze przeżyło rozdrobnienie było państwo karolińskie we Francji, które proces rozbicia dotknął już w IX w.. Przyjmuje się, że okres rozdrobnienia trwał we Francji do 1302 r., do zwołania Stanów Generalnych przez Filipa Pięknego. W Niemczech śmierć cesarza Fryderyka II w 1250 r. i następujące po niej wielkie bezkrólewie stały się jedną z głównych przyczyn postępującego rozbicia feudalnego państwa niemieckiego, z którego Niemcy podniosły się ostatecznie dopiero w 1870 r. Także Półwysep Iberyjski w XI-XII w. w dobie rekonkwisty był świadkiem rozbicia wśród hiszpańskich chrześcijan. W tym okresie wyodrębniło się niezależne królestwo Portugalii oraz szereg królestw, które albo koncentrowały się na walce z Maurami albo bardziej ciążyły ku Francji. XII wiek to z kolei początek rozbicia dzielnicowego Czech. Początkowo (po 1140 r.) opanowane przez Władysława II, po jego abdykacji(1173 r.), wybuchło z całą mocą pod wpływem działań niemieckich. Czechy uległy rozkładowi na szereg księstw świeckich i duchownych rywalizujących ze sobą. Skomplikowany system dziedziczenia tronu na Rusi Kijowskiej, wprowadzony w 1054 r., doprowadził do szeregu wojen domowych i podziałów tego państwa. W połowie XII w. Ruś obejmowała dwanaście księstw dziedzicznych. Tak osłabionemu państwu przyszło zmierzyć się z potęgą mongolską. Klęska oznaczała w istocie koniec Rusi Kijowskiej w pierwotnym rozumieniu.
  Innym państwem dotkniętym rozbiciem dzielnicowym, na skutek wprowadzenia specjalnego trybu dziedziczenia władzy, była Polska.
  
  
  III. Walki o tron w Polsce
  
  Od śmierci Mieszka I, pierwszego historycznego władcy Polski, w 992 r. po rok 1107, Polska stała się kilka razy areną walk o władzę prowadzonych pomiędzy braćmi. Bolesław Chrobry wygnał swoich przyrodnich braci, podobnie postąpił jego syn Mieszko II ze swoimi braćmi, wreszcie Bolesław Krzywousty toczył ciężkie boje ze swoim starszym, przyrodnim bratem Zbigniewem. Zwłaszcza ten ostatni konflikt miał dramatyczny przebieg. Z jednej strony, Zbigniew wezwał na pomoc przeciw bratu króla niemieckiego Henryka V, który w następstwie tego najechał Polskę, z drugiej, Bolesław Krzywousty osiągnąwszy przewagę podstępem pojmał brata i kazał go oślepić, po czym ten wkrótce zmarł. Doświadczenia przodków, a zwłaszcza doświadczenia własne sprawiły, że Bolesław Krzywousty zapragnął zaoszczędzić swoim synom wyniszczających walk o władzę oraz zapewnić ład wewnętrzny w państwie i postanowił wprowadzić w Polsce nowy system sprawowania i dziedziczenia władzy. Uczynił to przy pomocy ustawy sukcesyjnej, inaczej zwanej statutem, bądź testamentem Krzywoustego.
  
  
  IV. Ustawa sukcesyjna Bolesława Krzywoustego
  
  Ustawa sukcesyjna Bolesława Krzywoustego (statut, testament) uważana jest przez niektórych badaczy za pierwszy polski akt o charakterze konstytucyjnym, za protokonstytucję. Pogląd ten wyprowadzają z faktu, że statut Krzywoustego w istocie regulował najistotniejsze kwestie ustroju ówczesnego państwa polskiego, takie jak sprawowanie władzy, następstwo tronu oraz kompetencje rządzących, a więc księcia seniora oraz książąt juniorów. Treść statutu nie zachowała się do naszych czasów. Znamy ją, czy też możemy się jej treści domyślać, jedynie ze źródeł pośrednich, takich jak Bulla Innocentego III z 1210 r. (która opiera się na informacjach przekazanych przez księcia Mieszka Plątonogiego, drugiego syna Władysława II), Kronika Wincentego Kadłubka (przeł. XII i XIII wieku), Kronika polsko-śląska (koniec XIII wieku), czy Kronika wielkopolska (XIV wiek), a także Roczniki niemieckie - poeldeński i magdeburski, nadanie biskupa wrocławskiego Roberta z 1139 r., dokument kardynała-legata Humbalda z 2.III.1146 r., czy Epitafium Władysława II z pierwszej części lubiąskich (od klasztoru w Lubiążu) roczników nekrologicznych. Przyjmuje się, że statut Bolesława Krzywoustego został zredagowany na kilka miesięcy przed śmiercią księcia, choć niektórzy autorzy sugerują (np. Marek Kazimierz Barański), że mogło to nastąpić wcześniej, w ostatnich latach życia księcia Bolesława. Biorąc pod uwagę tradycje państwa piastowskiego, uprawnione jest stwierdzenie, że statut został przyjęty ("uchwalony") na wiecu, zapewne w Krakowie (choć może i w Płocku, który upodobał sobie Bolesław Krzywousty i gdzie został pochowany), z udziałem dostojników państwowych, świeckich i duchownych, z arcybiskupem Jakubem na czele (wymienionym w bulli papieskiej z 1136 r., potwierdzającej niezależność archidiecezji gnieźnieńskiej), który zdaniem Zdzisława S. Pietrasa, był również jednym z redaktorów statutu. Ze względów technicznych byli to zapewne dostojnicy, przede wszystkim, z najbliższego otoczenia księcia oraz ci inni, którzy byli w stanie dotrzeć na miejsce wiecu. Wola księcia została ogłoszona ustnie, niemniej jednak przyjmuje się za Wincentym Kadłubkiem, że statut mógł zostać spisany (choć, jak zauważa Łowmiański, książę w tych czasach nie wystawiał dokumentów w sprawach wewnętrznych) jako akt szczególnej wagi dla państwa. Idąc tym tropem przyjmuje się, że Bolesław Krzywousty wysłał, przez poselstwo, statut sukcesyjny z prośbą o zatwierdzenie przez papieża i cesarza, aby w ten sposób uczynić jak najwięcej dla zagwarantowania jego funkcjonowania w życiu, czyli zapewnienia synom przyszłości, a Polsce bezpieczeństwa i pokoju. Jak wspomniałem wyżej, statut sukcesyjny Bolesława Krzywoustego był pierwszą kompleksową próbą uregulowania ustroju państwa polskiego, zaś przyjęty został na wiecu, co wychodziło naprzeciw dawnym tradycjom piastowskim. Jego przyjęcie, czy też uchwalenie, należy jednak rozumieć, jako czystą formalność. Nie wydaje się, aby ktokolwiek miał tyle odwagi, żeby sprzeciwić się woli księcia, nie takie było też na pewno założenie zwoływania podobnego wiecu, poza tym zaś, od wiece przyjmowały już wówczas, w czasach Krzywoustego i wcześniejszych formę spotkań, na których wyrażano poparcie przez aklamację. Tak działo się np. w sytuacji braku desygnacji następcy tronu przez aktualnego władcę. Wówczas, aktywna część społeczeństwa dokonywała elekcji spośród żyjących członków dynastii (przykładem może być opowiedzenie się większości za Bolesławem Chrobrym po śmierci Mieszka I). Elekcja często przybierała formę aklamacji, którą nowy władca musiał uzyskać od ludu. Wydaje się, że statut Krzywoustego został przyjęty właśnie w tej formie.
  
  Postanowienia statutu sukcesyjnego Bolesława Krzywoustego dotyczą dwóch głównych kwestii:
  
  1. sukcesji(dziedziczenia) władzy w Polsce oraz
  
  2. przyznania synom Bolesława dzielnic
  
  
  Ad. 1 - Statut o sukcesji władzy w Polsce
  
  Statut wprowadza sukcesję władzy w Polsce na zasadzie pryncypatu-senioratu, polegającej na tym, że kolejnym władcą całej Polski (princepsem, rezydującym w dzielnicy pryncypackiej-senioralnej), miał zostawać najstarszy, w momencie śmierci dotychczasowego księcia, przedstawiciel dynastii piastowskiej. W źródłach istnieje co prawda rozbieżność na ten temat, gdyż Innocenty III mówi o pryncypacie, zaś Kadłubek o starszeństwie i primogeniturze (czyli, wg klasycznego ujęcia, prawie pierwszeństwa dziedziczenia tronu przysługującym najstarszemu synowi, bądź najstarszemu potomkowi w linii prostej), ale, de facto, nie rozmija się tu z papieżem. Kadłubek połączył bowiem w jednym zdaniu dwa systemy, sposobu dziedziczenia władzy zwierzchniej, która miała przechodzić na każdorazowego seniora dynastii, ze sposobem dziedziczenia władzy w poszczególnych dzielnicach, gdzie miała obowiązywać primogenitura. Co ciekawe, wytrawny historyk Feliks Koneczny, idąc zdaje się tropem Kadłubka, twierdzi, że Bolesław Krzywousty nie ustanowił senioratu, lecz primogeniturę przynależną wyłącznie Władysławowi II i jego zstępnym. Na tej podstawie historyk ten uznaje objęcie władzy przez Bolesława Kędzierzawego w 1146 r., zamiast przez najstarszego syna Władysława II, Bolesława Wysokiego, za uzurpację dokonaną pod wpływem i z pomocą możnych. Jego zdaniem już wówczas nastąpiło złamanie statutu sukcesyjnego Bolesława Krzywoustego.
  Wyjaśnienia wymaga również kwestia nazewnictwa. W literaturze przyjmuje się wymienne stosowanie pojęć seniorat oraz pryncypat. Niemniej, uściślając, należy dodać, że seniorat był instytucją rodową, zaś pryncypat polityczną. Połączenie obu pojęć jakie faktycznie dokonało się w literaturze ogranicza się do sytuacji w Polsce i oznacza, że księciem zwierzchnim (princepsem) był każdorazowy najstarszy członek dynastii piastowskiej (senior). Senior obejmując funkcję otrzymywał dzielnicę senioralną, która, w odróżnieniu od dzielnic przynależnym juniorom oraz dzielnicy własnej seniora, była niepodzielna, a także otrzymywał prawdopodobnie tytuł wielkiego księcia (nie wiadomo, czy tak było od początku, później Mieszko III Stary tytułował się jednak najwyższym księciem całej Polski - "maximus dux totius Poloniae"). Princeps posiadał uprawnienia szczególne w stosunku do juniorów (tzn. takie, jakich nie posiadali książęta juniorowie). Były to, oprócz wynikającej wprost z pełnionej funkcji księcia princepsa władzy zwierzchniej nad całym krajem, prowadzenie polityki zagranicznej, prawo mianowania arcybiskupa gnieźnieńskiego (może także i innych biskupów na terenie znajdującym się pod administracją juniorów), dowodzenie siłami zbrojnymi, zwierzchnictwo nad strategicznymi grodami położonymi na terenie całego kraju, sądownictwo, prawo do danin z całego kraju, prawo bicia monety, prawo do mianowania wyższych urzędników grodowych (w tym prawie od samego początku tkwiło zarzewie konfliktu z seniorem, juniorowie zapewne, przede wszystkim, pragnęli sami mianować urzędników w grodach ich dzielnic, spośród zaufanych sobie ludzi). Juniorowie otrzymali na pewno majątki rodowe dynastii położone w ich dzielnicach i być może prawo do udziału w części danin, co miało zapewnić im wygodną egzystencję. Niektórzy autorzy (J. Bieniak, J. Dowiat) kwestionują dziedziczność w dzielnicach juniorów, wskazując, że juniorowie zostali w "swoich" dzielnicach mianowani jedynie namiestnikami. Dowodem na to, ma być fakt mianowania zarządzającym Śląska, po odejściu na tron krakowski Władysława II, lokalnego możnego Piotra Włostowica, a także zarządzanie przez lokalnego wielmożę Pomorzem Gdańskim, oraz brak przydziału dzielnic dla dwóch najmłodszych synów Bolesława Krzywoustego - Henryka Sandomierskiego i Kazimierza Sprawiedliwego wobec ich małoletniości. Stąd autorzy ci uważają, ze nie mieliśmy do czynienia na mocy Statutu z podziałem dzielnicowym, ale raczej przydzieleniem dzielnic juniorom i możnym do administrowania nimi. Dziedziczność w dzielnicach wytworzyła się ich zdaniem stopniowo.
  
  
  Ad. 2 - Dzielnice przypadające synom Bolesława Krzywoustego wg Statutu
  
  Bolesław Krzywousty miał w momencie przyjęcia Statutu sukcesyjnego pięciu synów: Władysława II, Bolesława IV Kędzierzawego, Mieszka III Starego, Henryka Sandomierskiego i Kazimierza II Sprawiedliwego. Przez pewien czas funkcjonował w literaturze pogląd, że Kazimierz był pogrobowcem albo, że, jako przeznaczony do stanu duchownego, został pominięty przy wyznaczaniu dzielnic, jednak obecnie nie jest to już podejście dominujące, zwłaszcza, że Henryk Sandomierski również nie otrzymał swojej dzielnicy (wg G. Labudy). Wynikało to jednak z tego, że obaj byli małoletni, a lata sprawne (co najmniej 12 rok życia) osiągnięte mieli tylko trzej najstarsi synowie Bolesława Krzywoustego. Kiedy Henryk i Kazimierz dorośli, starsi bracia wyposażyli ich w dzielnice, podobnie jak wracających z wygnania synów Władysława II - Bolesława I Wysokiego i Mieszka I Plątonogiego. Przyjmując wersję G. Labudy podział wyglądał następująco:
  
  - dzielnica senioralna - Małopolska ze stolicą państwa w Krakowie, część Wielkopolski z Kaliszem i Gnieznem, Ziemia łęczycko-sieradzka, Pomorze Gdańskie oraz zwierzchnictwo lenne nad Pomorzem Zachodnim. Obecnie kwestionuje się obecność w dzielnicy senioralnej Ziemi łęczycko-sieradzkiej o czym niżej
  
  - Władysław II otrzymał Śląsk, jako dzielnicę własną, być może także Ziemię Lubuską
  
  - Bolesław IV Kędzierzawy otrzymał Mazowsze i wschodnią część Kujaw
  
  - Mieszko III Stary otrzymał zachodnią Wielkopolskę z Poznaniem
  
  - W związku ze wskazanymi wyżej wątpliwościami istnieją kontrowersje odnośnie przydziału ziem dla pozostałych dwóch synów Bolesława, ponadto jako uczestniczka podziału pojawia się wdowa po Krzywoustym, matka czterech jego młodszych synów, księżna Salomea z Bergu. Najbardziej prawdopodobne jest, że Salomea otrzymała jako oprawę wdowią Ziemię łęczycko-sieradzką, która miała stać się w przyszłości udziałem Kazimierza II Sprawiedliwego, który przebywał w Łęczycy z matką, zaś Henryk Sandomierski miał otrzymać po osiągnięciu właściwego wieku Ziemię Sandomierską, którą tymczasowo władał senior, Władysław II. Można zatem przyjąć, że państwo zostało podzielone na cztery części z zastrzeżeniem oprawy wdowiej dla Salomei z Bergu, przy czym ścisłe określenie tego, jakie części miały przypaść w udziale Henrykowi Sandomierskiemu i Kazimierzowi Sprawiedliwemu, wydaje się niemożliwe, tym bardziej, że w przyszłości objęli oni dzielnice w okolicznościach nie przewidzianych przez testament ich ojca.
  
  
  V. Upadek Statutu sukcesyjnego Bolesława Krzywoustego
  
  Synowie Bolesława Krzywoustego od początku nie byli zadowoleni z postanowień testamentu-statutu ojca. Źródłem konfliktu był antagonizm pomiędzy najstarszym synem Krzywoustego Władysławem, synem pierwszej żony księcia - Zbysławy Kijowskiej, a pozostałymi synami, których matką była Salomea z Bergu. Władysław II myślał o jedynowładztwie i pragnął silą zmusić przyrodnich braci do posłuszeństwa i przejąć władzę nad ich dzielnicami. Plany Władysława nie przysporzyły mu zwolenników, wręcz przeciwnie, przeciwko niemu opowiedziało się możnowładztwo i hierarchia kościelna. Zapewniając sobie pomoc ze strony Rusi Władysław zaatakował braci w 1142 r. Pokonał ich, lecz zachowali swoje dzielnice. Kolejne starcia zbrojne, coraz bardziej intensywne, miały miejsce po śmierci Salomei w 1144 r. (bitwa nad Pilicą w 1145 r.) oraz w 1146 r. Przed tym ostatnim konfliktem Władysław podejrzewając namiestnika jego własnej dzielnicy - Śląska - Piotra Włostowica o chęć przejścia na stronę juniorów, kazał go pojmać i oślepić, co spowodowało odwrócenie się od księcia seniora pozostałych przy nim do tej pory możnowładców. W 1146 r. Władysław obległ braci w Poznaniu i był, pomimo osamotnienia, bliski zwycięstwa, jednak to bracia pokonali seniora, który dodatkowo został obłożony klątwą przez arcybiskupa Jakuba. Władysław musiał uciekać z kraju, stąd jego przydomek Wygnaniec. Z pomocą Niemiec i papieża próbował odzyskać władzę. Złożył hołd królowi Konradowi III oraz uzyskał, zapewne dzięki wpływom żony Agnieszki, zatwierdzenie przez papieża Eugeniusza III klątwy rzuconej na juniorów przez legata Gwidona. Konrad III ruszył na Polskę, lecz zadowolił się jedynie uznaniem jego zwierzchnictwa przez juniorów. Dużo groźniejszy był najazd na Polskę cesarza Fryderyka Barbarossy w 1157 r. Wobec przewagi niemieckiej juniorzy unikali walki i walnej bitwy, ostatecznie przyjmując w Krzyszkowie pokój, o który poprosił cesarza Bolesław Kędzierzawy, nowy senior. Warunki pokoju były bardzo ciężkie - Bolesław Kędzierzawy w imieniu swoim i braci musiał złożyć przysięgę wierności cesarzowi, zobowiązać się do dostarczenia żywności cesarzowi w jego wyprawie do Włoch, zaś sprawa Władysława miała zostać rozstrzygnięta przez cesarza w Magdeburgu. Gwarantem wykonania postanowień było wzięcie przez Niemców w charakterze zakładnika Kazimierza Sprawiedliwego. Tak więc spór pomiędzy braćmi doprowadził Polskę do upokorzenia przez Niemcy oraz pokazał słabość juniorów w dziedzinie obronności kraju i polityki zagranicznej. Negatywna ocena należy się również Władysławowi, który wychodząc od intencji zapewnienia Polsce silnej władzy skupionej w jednym ręku, sprowadził na Polskę dwa najazdy niemieckie oraz doprowadził do obsunięcia się Polski w hierarchii ówczesnych państw, uzależniając ją w efekcie najazdów od cesarza. Władysław zmarł w 1159 r. nie doczekawszy powrotu do władzy.
  Wygnanie Władysława w 1146 r. zaowocowało dokonaniem korekt w podziale państwa. Seniorem został Bolesław Kędzierzawy. Henryk otrzymał wreszcie swoją dzielnicę w postaci Ziemi Sandomierskiej, Bolesław podporządkował sobie Śląsk, zaś Mieszko Stary otrzymał wschodnią Wielkopolskę z Gnieznem. Kolejne korekty miały miejsce w 1163 r., kiedy Bolesław odstąpił Śląsk powracającym do kraju synom Władysława II Bolesławowi Wysokiemu i Mieszkowi Plątonogiemu, i w 1166 r., kiedy po śmierci w krucjacie przeciw Prusom Henryka Sandomierskiego, zapisaną mu przez brata dzielnicę otrzymał Kazimierz Sprawiedliwy. Otrzymał, ale tylko część, gdyż Ziemia Sandomierska została podzielona na trzy części, z tym, że sam Sandomierz uzyskał Bolesław Kędzierzawy. Po śmierci Bolesława w 1173 r. seniorem został, zgodnie ze starszeństwem, Mieszko Stary, jednak rządy jego w Krakowie trwały tylko do 1177 r., kiedy został obalony przez możnowładców, którzy ostatecznie przekazali władzę Kazimierzowi Sprawiedliwemu (potwierdzoną przez zjazd w Łęczycy w 1189 r.), co oznaczało ostateczne złamanie zasady senioratu. Z kolei śmierć Leszka Białego, syna Kazimierza w 1227 r. w Gąsawie oznaczała praktyczny zanik władzy centralnej w Polsce. Odtąd kraj pogrążał się w coraz większym chaosie, poszczególne dzielnice poddane zostały, poprzez kolejne podziały, faktycznej dezintegracji. Próba zjednoczenia państwa przez książąt śląskich, Henryków Brodatego i Pobożnego legła w gruzach na polach bitwy z Mongołami pod Legnicą w 1241 r. Dopiero po kilkudziesięciu latach udało się przywrócić jedność Polsce oraz autorytet państwa i władzy. Drogą do przywrócenia jedności okazało się przywrócenie Polsce po raz pierwszy od czasów Bolesława Śmiałego, godności królewskiej, najpierw przez Przemysła II, potem czeskich Wacławów II i III, wreszcie przez Władysława Łokietka, który dzieło zjednoczenia doprowadził do końca.
  
  
  VI. Podsumowanie
  
  System pryncypatu-senioratu w założeniu miał zapobiec negatywnym tendencjom obserwowanym we współczesnej Europie (zwłaszcza w sąsiadujących z Polską Czechach i Rusi) i uchronić ją przed podziałem. Był pomysłowo i dobrze skonstruowany, dając teoretycznie silną przewagę princepsowi nad juniorami (największa, niepodzielna dzielnica senioralna, większość wpływów Skarbu, wojsko), co zapobiec miało konfliktom między braćmi (później dalszą rodziną). Niestety, jak to zwykle bywa, życie, praktyka rozminęły się z piękną teorią. Ludzkie namiętności, przede wszystkim żądza władzy, wzięły górę, doprowadzając do upadku systemu zaprojektowanego przez Bolesława Krzywoustego. Konsekwencją (niezamierzoną przez twórcę) było postępujące rozbicie dzielnicowe kraju przez coraz mniej związane ze sobą dalsze pokolenia potomków księcia Bolesława. Polska straciła na skutek rozbicia dzielnicowego swoją pozycje w ówczesnym świecie, ale najbardziej negatywnym skutkiem okazała się utrata wielu ziem takich, jak Ziemia Lubuska, Pomorze Gdańskie, de facto Śląsk oraz utrata zwierzchnictwa lennego nad Pomorzem Zachodnim. Trzeba było setek lat, aby ziemie te (za wyjątkiem Pomorza Gdańskiego odzyskanego przez Kazimierza Jagiellończyka) powróciły do Polski. Rozbita Polska przeżyła niszczący najazd mongolski, u boku Polski, a częściowo na polskiej ziemi (Ziemia Lubuska, Pomorze Gdańskie) wyrosła potęga Brandenburgii i Państwa Zakonu Krzyżackiego, sprowadzonego do Polski w 1226 r. przez Konrada Mazowieckiego. Państwa te w przyszłości połączyły się tworząc Prusy, które po uniezależnieniu się od Polski w 1657 r. stały się potężnym państwem, a pod władzą Fryderyka Wielkiego, architektem rozbiorów I Rzeczypospolitej. Niemniej, niektórzy autorzy (np. Jędrzej Giertych, Feliks Koneczny), zwracają uwagę, że, przy wszystkich negatywnych konsekwencjach rozbicia dzielnicowego, należy zauważyć, że pod wpływem klęsk jakie spadły na Polskę, doszło do zrodzenia się w Polsce już w II poł. XIII wieku, a więc znacznie wcześniej niż w Europie Zachodniej, idei narodowej, co zaowocowało powstaniem pojęcia "Rzeczpospolita" rozumianego jako dobro wspólne narodu (szlacheckiego), a nie jako własność władcy, czy dynastii.
  
  Z INTERNETU , TROCHĘ WIĘCEJ INFORMACJI

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie