Treść zadania

Szlachta była bardzo ważną warstwą społeczną. Zaczęła się wyodrębniać z rycerzy u schyłku średniowiecza. W Rzeczpospolitej ustrój demokracji szlacheckiej ukształtował się w wieku XVI. W fragmentach tekstów J. Ch. Paska i H. Sienkiewicza można dostrzec podobieństwa w obrazie szlachty. Autorzy pokazują negatywne cechy szlachty takie jak kłótliwość czy zapalczywość. Jednak obydwoje również podkreślają pobożność i wiarę, że Bóg jest po stronie szlachty. Zarówno w Potopie jak i w Pamiętnikach występuje taka cecha jak makaronizm (jest to wprowadzenie zwrotów łacińskich do mowy potocznej). Pomimo kilku podobieństw autorzy również nie zgadzają się w wielu rzeczach. Dzięki Pamiętnikom J. Ch. Paska poznajemy siedemnastowiecznego Sarmatę, jego mentalność, kłótliwość, pychę, zarozumialstwo, pijaństwo. Widzimy jego drażliwość na honorze oraz to, że nie przestrzegał prawa. Potop natomiast jest to powieść „ku pokrzepieniu serc”, dlatego szlachta przedstawiona jest tu raczej pozytywnie. Przede wszystkim występuje solidarność z towarzyszami („Jako wy przy mnie, tak i ja do gardła stać przy was przyrzekam...”) . Jest również patriotyczna oraz wierna królowi „ojczyźnie poświęci życie i zdrowie” („Przy królu naszym prawowitym [...] i przy miłej ojczyźnie stać będziem!”)

Oba obrazy polskiej szlachty są różne. Zatem widzimy dwa oblicza sarmatyzmu: w Potopie ? pozytywne, w Pamiętnikach ? negatywne. Ten w „Potopie” mżna nawet polubić i nabrać szacunku do tej grupy społecznej. Natomiast Pasek zniechęcanas do szlachty, która bezpodstawnie wyrządza krzywdę drugiemu człowiekowi i nie wywiązuje się z obowiązków co do ojczyzny. Widocznie każdy autor miał inne przesłaniei cel swojego dzieła i inaczej spoglądał na ówczesny świat.