Treść zadania

Czy ktoś pomoże ? ;**

1]W żadnej chyba epoce naszej kultury, od renesansu poczynając, a na pozytywizmie kończąc, Polska nie wytworzyła tak oryginalnych i odrębnych form cywilizacyjnych jak właśnie w XVII wieku. I to form uznanych później za arcypolskie i szczerze narodowe w sposób stosowany przy pewnikach geometrycznych, a więc wykluczający niemal wszelką na ten temat dyskusję.
[2]Na pozór XVII stulecie miało wszelkie dane po temu, aby taką właśnie kulturę, zamkniętą na obce wpływy, czysto narodową w swej genezie, wytworzyć. W dziedzinie geopolityki dominowała bowiem zasada „przedmurza”: Polska miała być tarczą Europy, a jej południowe i wschodnie granice murem nie do przebycia, broniącym ten kontynent przed inwazją niewiernych i barbarzyńców. […].
[3]Po epoce zafascynowania kulturą renesansową, a przed „wiekiem przekładów”(jak chyba można nazwać nasze Oświecenie),zapanował okres rozwoju literatury tak dalece rodzimej, że do dziś dnia największe utwory polskiego piśmiennictwa barokowego są na dobrą sprawę nieznane Europie Zachodniej.
[4]A więc na zewnątrz kraju odgradzało nas owo „obrotowe przedmurze”, wewnątrz natomiast nastąpił rozkwit typu „kultury powiatowej”: parafia staje się podstawową komórką życia nie tylko administracyjnego i wyznaniowego, ale również i umysłowego.[…]. Polska cofa się niejako cywilizacyjnie w głąb kraju i – powierzchownie biorąc – powstaje wówczas typ kultury w idealny sposób zamkniętej.
[5]jak bardzo jednak uproszczenia mylą, świadczy fakt, że równocześnie mamy do czynienia z synkretyzmem kulturalnym na szeroką skalę. Sarmatyzm powstaje bowiem w wyniku symbiozy elementów orientalnych z rodzimymi i zachodnimi.[…]
[6]Przypomnijmy więc tylko pokrótce niejako w telegraficznym skrócie, że ze stepów czarnomorskich oraz od Turków brano ubiory, które w XVII wieku złożyły się na strój szlachecki, mianowicie żupan, kontusz, bekieszę czy ferezje. Uzupełniały go wschodnie pasy, tak dalece u nas popularne, że z czasem zyskały nazwę polskich. Początkowo produkowano je na Wschodzie (od Persji aż po dalekie Indie), później zaczęto wyrabiać i u nas. Im zresztą szlachcic był bogatszy, tym bardziej strój jego przypominał ubiór dostojników tureckich, a nawet samego sułtana.
[7]Obok ubioru wpływy orientalne dały o sobie znać w częściach uzbrojenia, którego używano w wojsku polskim: zarówno karacena, jak kołczan, sajdak na strzały, czekan czy kindżał – wszystko to przywędrowało z Turcji lub Persji. Również i odznaki władzy wojskowej w postaci buzdyganów, buław lub buńczuków przedostały się ze Wschodu. Jak dalece te rzeczy były w modzie, świadczy fakt, że nawet rodzimą broń oddawano miejscowym złotnikom, aby poprzez odpowiednie ozdoby nadali jej wygląd orientalny.
[8]Postępował w ten sposób m.in. sam Jan III Sobieski, zwołujący zresztą oficerów na narady za pomocą tureckich piszczałek. W wojsku zaprowadził on również kapelę janczarską, a stały rezydent króla na Krymie musiał mu, obok nowin politycznych, donosić także na bieżąco o kolejnych zmianach mody tatarskiej.
[9]Niekiedy ta maskarada dawała efekty zgoła komiczne, skoro jeszcze w drugiej połowie XVIII wieku książę Karol Radziwiłł, „Panie Kochanku”, kazał w swoim kościele w Nieświeżu przygrywać podczas nabożeństwa kapeli żydowskiej ubranej w stroje tureckie.
[10]Wszystko to znalazło swe odbicie w języku: wyrazy wschodnie, jakie w XVII wieku wchodzą do polszczyzny, to przede wszystkim nazwy różnego rodzaju sprzętu wojskowego, broni, uprzęży końskiej(czaprak, kulbaka) wreszcie, a nawet samych koni(bachmat, rumak, bułat czy kary). Według dalekich od dokładności obliczeń Juliana Szweda język polski przyswoił sobie wówczas 180 wyrazów tureckich, 140 arabskich i 60 tatarskich.[…]
[11]Barok w całej niemal Europie przynosi modę na egzotykę; o ile jednak na jej zachodzie czerpie ona natchnienie przede wszystkim ze świeżo odkrytych kultur Ameryki czy Dalekiego Wschodu, to w Polsce korzysta z dawno już znanych cywilizacji Bliskiego Wschodu. We Francji, Anglii czy Niderlandach egzotyka to najczęściej element dekoracyjny, działający na prawach niezwykłości – w Rzeczypospolitej występowały wpływy orientalne, ale był i orientalizm jako integralna część kultury dnia codziennego […]
[12]W tej sytuacji sarmatyzm był z jednej strony owocem pogłębiającego się rozłamu naszego kontynentu na część wschodnią i zachodnią, z drugiej zaś ten właśnie rozłam utrwalał, przyczyniając się do powiększenia i spetryfikowania (utrwalenia w danej formie, zakonserwowania) różnic dzielących Polskę od Francji, Anglii czy Holandii. Stanowił chyba jedną z nielicznych w dziejach Europy prób pośrednictwa kulturowego między Zachodem a wschodnią Słowiańszczyzną.


Odpowiedz na pytania:
1.Wyjaśnij pojęcia
a)przedmurze chrześcijaństwa
b)synkretyzm kulturalny
c)orientalizacja stroju

2.Przyjrzyj się wymienionym w 3 akapicie słowom orientalnego pochodzenia i napisz dlaczego właściwie te nazwy weszły wtedy do polszczyzny ?

3.Korzystając z informacji zawartych w akapitach 3 i 7 , określ wpływ sarmatyzmu na rozwój j.polskiego . Wymień 2 zjawiska ?