Treść zadania

Najlepsze rozwiązanie

• 

  0 0

  krysiaaa 20.5.2010 (12:59)

  Nie tylko w Starym Świecie powstały wysokie cywilizacje. Również w Ameryce Południowej i Środkowej obserwujemy powstanie zorganizowanych form życia społecznego. Żyjący w II tys. p.n.e. w Mezoameryce rolnicy i łowcy zbieracze zaczęli grupować się w większe i bardziej rozwinięte społeczeństwa. Szczególnie zaawansowane były społeczeństwa zamieszkujące południowe wybrzeże Zatoki Meksykańskiej, obfitujące w zasoby żywności. Uprawiały one kopieniaczo-wypaleniskową gospodarkę rolniczą karczując lasy i polując na zwierzęta leśne. Około 1500 roku p.n.e. pojawił się wśród tych ludów kult boga-jaguara, którego liczne wyobrażenia zawiera zapis archeologiczny omawianego regionu. Tam powstały około 1300 roku p.n.e. pierwsze miasta-centra ceremonialne zagadkowego ludu Olmeków, zwanego „Sumerami Nowego Świata”. Lud ten był założycielem pierwszej amerykańskiej cywilizacji. Tymi ośrodkami były miasta: San Lorenzo, La Venta, Tres Zapotes. Były to ceremonialne ośrodki z ziemnymi platformami i piramidami. W rejonie tych budowli znajdowały się zazwyczaj mozaiki, stele, ołtarze i posągi. Wznoszono też mieszkalne budynki z barwionej gliny, a także konstrukcje z bazaltowych kolumn. Charakterystycznymi monumentami są wielkie kamienne głowy przedstawiające władców lub bogów. Olmekowie wyznawali religię politeistyczną, czcili m.in. boga-jaguara. Władzę sprawowali prawdopodobnie królowie-kapłani. Miasta planowano podporządkowując je sanktuariom, co świadczy o wielkiej roli religii w społeczeństwie. Ważny był rytuał gry w piłkę na poświęconych bogom boiskach. Wysoko stało olmeckie rzemiosło: garncarstwo, wytwarzanie narzędzi i ozdób. Olmekowie byli zdolnymi kupcami, handlowali skórami jaguarów i barwnymi piórami, w zamian za nie dostawali od mniej rozwiniętych ludów Mezoameryki jadeit, obsydian, czert i rudę żelaza do produkcji zwierciadeł. Handel przyczyniał się do przejmowania przez te ludy elementów zaawansowanej kultury Olmeków.Osadnicy olmeccy pojawili się około 1000 roku p.n.e. w Dolinie Oxaca i w środkowym Meksyku. W San Jose Mogote wznieśli budowle ceremonialne i ośrodek kontrolujący sąsiednie wioski. W wielu miejscach w Mezoameryce spotyka się olmeckie reliefy, rzeźby i przedmioty, co świadczy, że ten przedsiębiorczy i ruchliwy lud penetrował omawiane tereny rozszerzając cywilizację. Kultura Olmeków rozwijała się do około 400 roku n.e. W pierwszym wieku przed naszą erą pojawiło się olmeckie pismo i kalendarz. Najstarsze zabytki tego pisma to stele z dokładnymi zapisami dat dziennych (najstarsza- 6 grudnia 35 r. p.n.e.). Ten system pisma i notacji dat przejęły późniejsze cywilizacje Ameryki Środkowej.
  
  W okresie 200-700 n.e. cywilizacje Mezoameryki rozwijały się dynamicznie i rozszerzały swój zasięg. Jej ośrodki to Teotihuacan, Chollula i Monte Alban (stolica państwa Zapoteków). Zapotekowie byli wojowniczym społeczeństwem zgrupowanym wokół Monte Alban- ośrodka ceremonialnego i politycznego. Często składali ofiary z pokonanych wojowników innych ludów. Podbili duże obszary w rejonie Przesmyku Tehuantepec. Teotihuacan, jedno z największych miast ówczesnego świata, z okresu 300-600 n.e. miało bardzo rozbudowane centrum ceremonialne, wiele piramid, platform i świątyń. Jego układ podporządkowany był religijnej kosmologii. Zamieszkiwało je społeczeństwo zróżnicowane społecznie i ekonomicznie. Panowało nad wielkim obszarem środkowego Meksyku. Miasto Cholula sąsiadowało z Teotihuacan, posiadało też wielką piramidę w centrum ceremonialnym. Wszystkie te państwa rządzone były przez wojowniczych królów kapłanów i prowadziły liczne wojny.
  
  Na Półwyspie Jukatan rozwijała się w okresie 250-1000 n.e. cywilizacja Majów. Zamieszkująca ten obszar ludność rolnicza prowadziła zaawansowaną rolniczą gospodarkę irygacyjną. Stopniowo wzrastało zróżnicowanie społeczne i liczba ludności. Powstały gęsto zaludnione miasta ze świątyniami rządzone przez królów- wojowników pełniących też funkcje kapłańskie. Majowie nie utworzyli jednego państwa, lecz szereg miast-państw prowadzących ze sobą wojny (El Mirador, Yaxchilan, Palenque, Tikal, Calakmul, Copan, Uxmal, Chichen Itza). Dominację na początku (około 400 n.e.) zdobyło Tikal, później Calakmul, którego wojska w 562 r. n.e. zdobyły Tikal a około 559 roku n.e. zaatakowały Palenque i spaliły to miasto. W VII w n.e. Palenque, pod rządami króla Pacala Wielkiego (Kin-ach-nab-Pacal) zdominowało scenę polityczną Majów. Władcy prowadzili krwawe wojny, których termin określały przepowiednie kapłanów-astrologów. Pokonanych wojowników składano w ofierze bogom politeistycznej religii Majów. Praktykowano kult bóstw przyrody i świata podziemnego oraz przodków. Istniała zorganizowana warstwa kapłańska. Podstawą gospodarki było irygacyjne rolnictwo (uprawa kukurydzy, dyni i fasoli) i rzemiosło. Do perfekcji opanowali Majowie obróbkę kamienia. Jako środka wymiany używano jadeitu i ziaren kakaowca. Istniało zróżnicowanie społeczne- wyróżniano kapłanów, arystokrację wojowników i zwykłych ludzi- chłopów i mieszkańców miast. Bardzo zaawansowany był system liczenia czasu, istniało pismo hieroglificzne. Architektura monumentalna Majów- ich miasta z pałacami i piramidalnymi świątyniami stanowi najbardziej rzucający się w oczy element tej cywilizacji. Około 800 roku n.e. nastąpił upadek tej cywilizacji, spowodowany nadmierną eksploatacją środowiska i zmianami klimatycznymi będącymi powodem klęski głodu. Spowodowało to wojnę domową i zniszczenie wielu ośrodków miejskich. Jako przyczyny upadku wskazuje się również rewoltę społeczną i epidemię. Z 910 roku n.e. znana jest ostatnia inskrypcja hieroglificzna Majów. W XII wieku n.e. Majowie zostali ostatecznie podbici przez Tolteków.
  
  W okresie 700-1100 n.e. cywilizacja Mezoameryki uległa ujednoliceniu, wiele ośrodków miejskich zostało opuszczonych, zintensyfikowała się wymiana handlowa. W okresie 1300-1500 n.e. Aztekowie, plemię ze środkowej części Meksyku (z grupy Cziczimeków) osiedliło się w rejonie jeziora Texcoco i stopniowo opanowało tereny od gór Sierra Madre Wschodnich do regionu Chiapas. Zbudowali oni wielkie scentralizowane państwo ze wspaniałą i ogromną stolicą w Tenochtitlan. Kontynuowali tradycje poprzednich kultur masowo składając ofiary z ludzi, rozwijając rzemiosło i prowadząc liczne wojny. Społeczeństwo azteckie dzieliło się na rody i było zróżnicowane zarówno pod względem majątkowym jak i klasowym. Wszyscy byli poddani surowej dyscyplinie społecznej, szczegółowo określającej normy zachowań. Istniały warstwy kapłanów, wojowników i kupców oraz rzemieślników i rolników. Szczególnie ważna rolę pełnili wojownicy zgrupowani w stowarzyszenia-oddziały. Rzemieślnicy azteccy byli biegli w obróbce kamienia, miedzi, złota a nawet brązu. Garncarze azteccy uchodzą za najzdolniejszych w świecie starożytnym, a ich wyroby za najbardziej zaawansowane. Wydajne rolnictwo dostarczało żywności dla mieszkańców państwa. Miasto Tenochtitlan, aztecka stolica na wyspie na jeziorze Texcoco było największą metropolią prekolumbijskiej Ameryki, zamieszkiwało je 300 tys. ludzi. Doskonale rozplanowane miasto pełne było wielkich budowli kamiennych- świątyń i pałaców. W 1519 roku n.e. Aztekowie zostali podbici przez Hiszpanów pod wodzą Hernana Cortesa, co zakończyło żywot starożytnych cywilizacji Mezoameryki.
  
  W rejonie andyjskim w okresie 2500-1800 p.n.e. społeczności rolnicze zaczęły się skupiać wokół ośrodków kultowych z budowlami z suszonej cegły. Budowano świątynie, dziedzińce i platformy kultowe. Stopniowo wzrastała rola irygacyjnego rolnictwa. Wzrastała liczba osad, zwłaszcza w dolinach rzek. Zaczęto wznosić budowle kultowe w kształcie litery U, świątynie zdobione reliefami i większe platformy. W Cerro Sechin wybudowano świątynię (1300 p.n.e.) ozdobioną płaskorzeźbami zabitych jeńców i wojowników, co świadczy o licznych konfliktach zbrojnych. Powstały ważne ośrodki nad Jeziorem Titicaca- Tihuanaco i Chiripa, a także sieć szlaków handlowych pokrywających obszar Andów.

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie