Treść zadania

Na podstawie fragmentów scen bitewnych przedstawionych przez Paska i Potockiego oceń zachowania rycerza(sarmatę) XVII wiecznego na polu bitwy.

[Mowa Chodkiewicza]
Ani mnie ust natura formowała z miodu,
Ani też tam oracyj trzeba i wywodu,
Gdzie Bóg, Ojczyzna i Pan swoje składy święte
W archiwie piersi waszych chowają zamknięte. (…)
Wam Ojczyzna, rodzice, krewne, dzieci małe,
Płeć niewojenną, dziewki oddaje dojźrałe,
Te-ż by miały ku żądzy psiej pogańskiej juchy
W opłakanej niewoli rodzić Tatarczuchy?
Wam ubogich poddanych chrześcijańskie gminy,
Ojczyste na ostatek ściany i kominy
Pokazuje z daleka Matka utrapiona;
Pod wasze się z tym wszytkim dziś kryje ramiona,
Do was obie wyciąga ręce wolność złota,
Niech się sam w swych poganin obierzach umota!
W te ręce król ozdoby swej dostojnej skroni,
Kiedy mu hardy Osman śmie posiągnąć do niej,
Porucza, z których je ma; nadzieje nie traci,
Że tyran posiężnego sowicie przypłaci. (…)
Więc, o kawalerowie, w których serce żywe
I krew igra, przyczyna mając sprawiedliwe
Tak koniecznej potrzeby, Litwa i Polanie,
Osiądźcie Turkom karki i nastąpcie na nie!
Niechaj was to nie stracha, niech oczu nie mydli,
Że się poganin upstrzy, uzłoci, uskrzydli,
Namioty, słonie, muły, wielbłądy i osły,
To nie bije; stąd serca przodkom waszym rosły
Do szczęśliwych tryumfów; i mięso, i pierze,
Lubią sławę i złoto przy sławie żołnierze.
Mało co tam wojennych – dziady, kupce, Żydy,
Martauzy postroili i dali im dzidy;
Co człek, to tam rzemieślnik, cień ich tylko ma tu
Osman – każdy zostawił serce u warsztatu. (…)
Tedy do tak nikczemnej, marnej szewskiej smoły
Sarmatów będę równał? Naród, który z szkoły
Marsowej pierwsze przodki, stare dziady liczy
Który wprzód w szabli niźli w zagonach dziedziczy,
Którym Chrobry Bolesław, gdy Rusina zeprze,
Żelazne za granicę postawił na Dnieprze,
Gdy Niemca, co w fortecach i w swej ufał strzelbie,
Takież kazał kolumny kopać i na Elbie.

/Bitwa/
Wprzód chrzęst tylko i szelest słychać było cichy,
gdy naszy łatwą brali pogaństwo na sztychy;
żaden swego nie chybi i trzech drugi dzieje,
że im ciepłe wątroby kipią na tuleje;
trzask potem i zgrzyt ostry, gdy po same pałki
kruszyły się kpieje w trupach na kawałki;
pełno ran, pełno śmierci; wiązną konie w mięsie,
krew się zsiadła na ziemi galaretą trzęsie;
ludzie się niedobici w swoich kiszkach plącą;
drudzy chlipią z paszczeki posokę gorącą.
Toż gdy przyjda do ręcznej ci i owi broni,
Polak rany zadaje, Turczyn tylko dzwoni
po zbrojach hartowanych i trzeba mu miejsca
pierwej szukać, żeby mógł ukrwawić żeleźca,
a nasz gdzie tnie, tam rana, gzie pchnie, dziura w ciele;
w łeb, w pierś, w brzuch, gdzie się nada, rąbią, kolą śmiele. [...]
Chodkiewicz, choć go starość, choć go słabość nęka,
rzekłbyś, że to nie jego głos, nie jego ręka
tak swoich napomina, nieprzyjaciół bije;
gdzie się tylko obróci, lecą głowy z szyje.

Oraz rok 1660 (bitwa z moskwa) z pamietnikow jana chryzostoma paska

Trzeba ujac te wszystkie fragmenty