Treść zadania

Na podstawie podanych fragmentów poematu Adama Mickiewicza "Pana Tadeusza" scharakteryzuj i porównaj postacie Zosi i Telimeny.



Fragment 1.
Przypadkiem oczy podniósł i tuz na parkanie
Stała młoda dziewczyna. [...]
Twarzy nie było widać. Zwrócona na pole
Szukała kogoś okiem, daleko, na dole;
Ujrzała, zaśmiała się i klasnęła w dłonie,
Jak biały ptak zleciała z parkanu na błonie
I wionęła ogrodem przez płotki, przez kwiaty,
I po desce opartej o ścianę komnaty,
Nim spostrzegł, wleciała przez okno, świecąca,
Nagła, cisza i lekka jak światłość miesiąca.
Nucąc chwyciła suknię, biegła do zwierciadła:
Wtem ujrzała młodzieńca i z rąk jej wypadła
Suknia, a twarz od strachu i dziwu pobladła.
[...]
Skromny młodzieniec oczy zmrużył i przysłonił,
Chciał coś mówić, przepraszać, tylko się ukłonił
I cofnął się; dziewica krzyknęła boleśnie,
Niewyraznie, jak dziecko przestraszone we śnie;
Podróżny zląkł się, spojrzał, lecz jej już nie było.




Fragment 2.
Wojski, chlubie skończywszy łowy, wraca z boru,
Zaczyna polowanie. Wprawdzie nieruchoma
Siedzi z założeniami na piersiach rękoma,
Lecz myślą goni zwierzów dwóch; szuka sposobu,
Jak by razem obsadzić i ułowić obu:
Hrabię i Tadeusza. Hrabia, panicz młody,
Wielkiego domu dziedzic, powabnej urody;
Już troszkę zakochany! Cóż? Może się zmienić!
Potem, czy szczerze kocha? Czy się zechce żenić?
Z kobietą kilka lat starszą! Niebogatą!
Czy mu krewni pozwolą? co świat powie na to?

Telimena, tak myśląc, z sofy się podniosła
I stanęła na palcach; rzekłbyś, że podrosła;
Odkryła nieco piersi, wygięła się bokiem
I sama siebie pilnem obejrzała okiem,
I znowu zapytała o radę zwierciadła;
Po chwili wzrok spuściła, westchnęła i siadła.
Hrabia pan! Zmienni w gustach są ludzie majętni!
Hrabia blondyn! Blondyni nie są zbyt namiętni!
A Tadeusz? prostaczek! Poczciwy chłopaczyna!
Prawie dziecko! raz pierwszy kochać się zaczyna!
Pilnowany, niełacno zerwie pierwsze związki,
Przy tem dla Telimeny ma już obowiązki,
[...]
Lecz co powiedzą ludzie? Można im zejść z oczu,
W inne strony wyjechać, mieszkać na uboczu
Na przykład zrobić małą podróż do stolicy,
Małego chłopca na świat wielki wyprowadzić,
Kroki jego kierować, pomagać mu, radzić,
Serce mu kształcić, mieć w nim przyjaciela, brata!
Nareszcie- użyć świata, póki służą lata!
Tak myśląc, po alkowie śmiało i wesoło
Przeszła się kilka razy- znów spuściła czoło.

Warto by też pomyśleć o Hrabiego losie-
Czyby się nie udało podsunąć mu Zosię?
Niebogata, lecz za to urodzeniem równa, Z senatorskiego domu, jest dygnitarzówna.
Jeżeliby do skutku przyszło ożenienie,
Telimena w ich domu miałaby schronienie
Na przyszłość; krewna Zosia I Hrabiego swatka,
Dla młodego małżeństwa byłaby jak matka.

Po tej ze sobą odbytej stanowczej naradzie
Woła przez okno Zosię bawiącą się w sadzie.



Fragment 3.
Poznał ją zaraz Hrabia, z zadziwienia blady,
Wstał od stołu i szukał koło siebie szpady:
''I tyżeś?- zawołał- czy mnie oczy łudzą?
Ty? w obecności mojej? Ściskasz ręką cudzą?
[...]
Lecz biada rywalowi, co mię tak znieważa!
Po moim chyba trupie pójdzie do ołtarza!''
Goście powstali, Rejent okropnie się zmieszał,
Podkomorzy rywalów zagodzić pośpieszał,
Lecz Telimena, wziąwszy Hrabiego na stronę:
''Jeszcze - szepnęła- Rejent nie wziął mię za żon;
[...]
Czy mnie kochasz, czyś dotąd serca nie odmienił,
Czy gotów, żebyś ze mną zaraz się ożenił?
Zaraz, dziś?- Jeżeli zechcesz, odstąpię Rejenta''
Hrabia rzekł:''o kobieto dla mnie niepojęta!
Dawniej w uczuciach twoich byłaś poetyczną,
A teraz mi się zdajesz całkiem prozaiczną;
Cóż są wsze małżeństwa, jeśli nie łańcuchy,
Które związują tylko ręce, a nie duchy?
Wierzaj, są oświadczenia nawet bez wyznania,
Są obowiązki nawet bez zobowiązania!
Dwa serca, pałające na dwóch końcach ziemi,
Rozmawiają jak gwiazdy promieńmi drżącemi:
Kto wie! może dlatego ziemia tak do słońca
Dąży i tak jest zawsze miłą dla miesiąca,
Że wiecznie patrzą na się i najkrótszą drogą
Biegną do siebie- ale zbliżyć się nie mogą!''
''Dość już tego- przerwała - nie jestem planetą
Z łaski Bożej! Dość, Hrabio, ja jestem kobietą;
Już wiem resztę, przestań mi pleść ni to, ni owo,
Teraz ostrzegam: jeśli piśniesz jedno słowo,
Ażeby ślub mój zerwać, to jak Bóg na niebie,
Że z temi paznokciami przyskoczę do ciebie
I...''
''Nie będę - rzekł Hrabia- szczęścia Pani kłócił!''
I oczy pełne smutku i wzgardy odwrócił.



Fragment 4.
'Zofio! Muszę ciebie w bardzo ważnej rzeczy
Radzić się; już pytałem stryja, on nie przecz.
Sami wolni, uczyńmy i włościan wolnemi.''
[...]
A na to Zosia rzekła skromnie:
''Jestem kobietą, rządy nie należą do mnie.
Wszakże Pan będziesz mężem; ja do rady młoda.
Co Pan urządzisz, na to całem sercem zgoda!
Jeśli włość uwalniając, zostaniesz uboższy,
To, Tadeusz, będziesz sercu memu droższy.
[...]
Wsi nie lękam się; jeśli w wielkim mieście żyłam,
To dawno; zapomniałam, wieś zawsze lubiłam,
I wierzysz mi, że mnie moje kogutki i kurki
Więcej bawiły nizli owe Peterburki;
Jeśli czasem tęskniłam do zabawy, do ludzi,
To z dzieciństwa; wiem teraz, że mnie miasto nudzi;
Przekonałam się zimą po krótkim pobycie
W Wilnie, że ja na wiejskie urodzona życie;
Pośród zabaw tęskniłam znów do Soplicowa.
Pracy tez nie lękam się, bom młoda i zdrowa.