Treść zadania

Najlepsze rozwiązanie

• 

  1 0

  sonny_xoxo 2.1.2012 (17:14)

  Smętek (kasz. Smãtk) – demoniczny diabeł złośliwie trapiący ludzi, występujący w ludowych legendach i pieśniach kaszubskich. Najprawdopodobniej pozostałość po kulcie jakiegoś bóstwa lub demona z czasów przedchrześcijańskich.
  W wielu utworach kaszubskich (i nie tylko) Smętek przedstawiany jest w różny sposób. Zazwyczaj wsadza ludzi do piekła. Aleksander Majkowski w Życiu i przygodach Remusa opisuje go jako sprawcę wszelkiego nieszczęścia Kaszubów i demonicznego wysłannika piekieł, który pod postacią adwokata Czernika współpracuje z zaborcą pruskim, by ciemiężyć Kaszubów. Podobną postać Smętka znajdziemy w Wietrze od morza Stefana Żeromskiego. Zupełnie inaczej postać tę kreuje Bernard Sychta w swoim dramacie Śpiące Wojsko, gdzie Smętek jest ucieleśnieniem ducha Kaszub – całym Kaszubów smutkiem i cierpieniem skupionym w jednej postaci. Całkowitej rehabilitacji Smętka dokonał w swoim utworze Sąd nieostateczny Lech Bądkowski, przedstawiając go jako jedynego "ludzkiego" bohatera dramatu – w utworze tym Smętek jest postacią rozbitą pomiędzy swoim diabelskim pochodzeniem, a wstrętem do czynienia zła; uczyniony głównym bohaterem dramatu Smętek okazuje się w oczach czytelnika być jedyną postacią zdolną do czynienia dobra. Symbolem pruskiego ciemiężenia jest postać Smętka w słynnym reportażu Melchiora Wańkowicza "Na tropach Smętka" (1935-36) z podróży pisarza po ziemi warmińsko-mazurskiej. Postać legendarnego Smętka występuje wg miejscowych wyobrażeń pod postacią Krzyżaka.
  
  Stolemy (kasz. Stolemë) – w kaszubskich legendach olbrzymy, które przed wiekami zamieszkiwały tereny Kaszub. Pozostałością po ich obecności są jakoby liczne wielkie głazy, które stolemowie porozrzucali podczas walk lub zawodów siłowych. Takie "stolemowe" kamienie znajdują się m.in. w Tychowie, Grabówku, Świecinie, koło Tolkmicka czy w Lubichowie.
  Stolemowie odznaczali się rzekomo nadzwyczajnym wzrostem i siłą, byli także okrutni i prześladowali ludzi. Lubili się popisywać swoją siłą wobec siebie i ludzi. Miewali normalne rodziny, były więc i stolëmki, i stolëmiątka. Przypisuje się im uformowanie obecnego krajobrazu Kaszub. Tworzyli wzgórza, mierzeje na jeziorach czy mielizny na morzu[1]. Według jednego z podań przytoczonych przez Józefa Ceynowę za swoją niegodziwość zostali ukarani przez bogów i pozamieniani w kamienne kręgi[2]. Z kolei w zbiorze legend kaszubskich Dobro zwycięża Ceynowa przedstawił inne opowiadanie, wedle którego stolemowie mieli być dobrymi istotami, pomagającymi ludziom. Inni pisarze kaszubscy, z Aleksandrem Majkowskim na czele, wielokrotnie wykorzystywali motyw stolëma, widząc w nim chętnie symbol dawnej potęgi kaszubskiego Pomorza. Stolemami nazywają Kaszubi również ludzi silnych duchem i wiarą, niezłomnych, jak Antoni Abraham. Do tej symboliki silnych duchem twórczych ludzi nawiązał Klub Pomorania, ustanawiając cenione nie tylko w środowisku kaszubskim wyróżnienie Medal Stolema.
  Dzięki pewnemu stolemowi powstały na przykład Łebskie Błota. Gdziekolwiek zobaczymy wąski półwysep wrzynający się w jezioro - pełno zaś takich - to już na pewno dzieło olbrzymów. Przykładem tego mogą być Jezioro Osowskie, Sudomie albo jezioro na Wdzydzach. Tu stolemka chciała małemu stolemkowi usypać drogę przez jezioro. Nabrała więc piachu w fartuch i do roboty. Ale usypała zaledwie jedną trzecią drogi i fartuch jej się urwał. Tak powstał długi, wąski i piaszczysty cypel na części jeziora zwanej Gołubiem. Kamienne kręgi, które według kaszubskich legend były dziełem stolemów, są w rzeczywistości pozostałością po Gotach, którzy między I a III wiekiem przebywali na Pomorzu Wschodnim

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie