Treść zadania

Najlepsze rozwiązanie

• 

  0 0

  klaudia12 17.5.2010 (17:16)

  Polskie organizacje niepodległościowe w XIX i na początku XX wieku
  
  Lata 1795 – 1918 to czas burzliwy i tragiczny w historii Polski. Nasz kraj na 123 lata zniknął z mapy. Upadek powstania kościuszkowskiego przypieczętował III rozbiór (1795 r.). Przestało istnieć nie tylko państwo, ale wraz z nim zlikwidowano polski Sejm, sejmiki szlacheckie, wojsko, natomiast w ich miejsce powstała struktura państwowa rosyjska, pruska lub austriacka. Symbol naszej państwowości Wawel został zamieniony na koszary wojskowe. Insygnia koronacyjne królów wywieziono do Berlina. Jednocześnie dał się zauważyć postępujący kryzys gospodarczy. Niszczono wszystkie symbole, instytucje organizacje, które stanowiły o suwerenności Polski i o odrębnym charakterze państwa.
  R E K L A M A czytaj dalej ↓
  
  
  W najgorszej sytuacji znaleźli się Polacy mieszkający w zaborze pruskim i austriackim. Pod koniec XVIII wieku i na początki XIX te państwa toczyły dość kosztowne wojny z Napoleonem. Potrzebowały więc rekruta do armii. W wymienionych zaborach rozpoczął się przymusowy pobór do wojska. Wzmógł się ucisk podatkowy. Celem polityki państw zaborczych było zniszczenie wszystkiego co polskie. Polacy mieli się stać Prusakami, Austriakami i Rosjanami. Mimo polityki wynaradawiającej społeczeństwo polskie nie poddało się. Pojawiały się różne pomysły na prowadzenie walki w nowych warunkach. Celem nadrzędnym było niepodległe, suwerenne państwo polskie.
  W 1797 r. powstały już pierwsze organizacje o charakterze konspiracyjnym. W ciągu wieku XIX wybuchały kolejne zrywy niepodległościowe. Wystarczy wspomnieć o powstaniu listopadowym (1830 r.), powstaniu krakowskim (1846 r.) i styczniowym (1863 r.). Na sytuacji Polski pod rozbiorami zaważyła postać Napoleona Bonaparte. To właśnie w jego osobie Polacy upatrywali zmiany ich sytuacji i wyzwolenia Polski. Na przełomie XVIII i XIX wieku zaczęły tworzyć się masowo wręcz organizacje polityczne, mające w programie wolną Polskę. Jednak dopiero jesienią 1918 r. odrodziło się nasze państwo. 11 listopada 1918 r. jest dziś świętem narodowym.
  W pierwszych latach po upadku Polski rozpoczął się czas poszukiwań dróg, którymi można było podjąć walkę o niepodległość. W 1796 r. na terenie zaboru austriackiego we Lwowie została powołana do życia Centralizacja Lwowska. Na jej czele stanął Walerian Dzieduszycki. Struktury tej organizacji objęły także Warszawę, Wilno, Wołyń i Wielkopolskę. Ponadto na Podlasiu Franciszek Gorzkowski agitował chłopów. Celem tego ugrupowania było wywołanie powstania zbrojnego przy pomocy Francji. Kres działalności położyły aresztowania. Grupa osób, która uniknęła tego losu w 1789 r. w Warszawie zawiązała Towarzystwo Republikanów Polskich. Kierował nimi E. Mycielski.
  Popularyzowaniem polskiej sprawy zajmowali się polscy emigranci, mieszkający w Paryżu, Lipsku, Dreźnie czy Wenecji. Tutaj również powstały ośrodki polskiego oporu. Ich działacze twierdzili, iż jedyną możliwością dla Polski, aby odzyskać niepodległość jest pomoc z zewnątrz. W Paryżu w sierpniu 1795 r. powołano do życia Deputację. Było to ugrupowanie o lewicowym programie. Cel jednak postawiła sobie podobny jak poprzednie – wywołanie na terenie dzielnic zaborczych polskiego zrywu powstańczego. Działała także bardziej umiarkowana – Agencja. Związany z nią był Józef Wybicki.. Na terenie państw, które były traktowane jako sojusznicy polskiej sprawy, Agencja trudniła się działaniami o charakterze dyplomatycznym. Wspólnymi elementem programu obu ugrupowań stała się konieczność powołania do życia armii polskiej na obczyźnie.
  We wrześniu 1796 r. gen. Jan Henryk Dąbrowski przybył do Paryża. Zwrócił się do Dyrektoriatu z projektem utworzenia Legionów Polskich u boku armii francuskiej. Odesłano go do Napoleona Bonaparte, który wyraził ostateczną zgodę na powołanie Legionów. 9 stycznia 1797 r. podpisano układ pomiędzy rządem Republiki Lombardzkiej a gen. J. H. Dąbrowskim. Legiony Polskie zostały podzielone na trzy legie: pierwsza - Józef Wielhorski, druga - Franciszek Ksawery Rymkiewicz, trzecia - Wincenty Aksamitowski. Powstanie Legionów miał ogromne znaczenie dla Polaków. Wierzyli, że Legiony staną się gwarantem odrodzenia ich kraju.
  Józef Wybicki napisał „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech”, która przeszła do historii pod nazwą „Mazurka Dąbrowskiego”. Legion odśpiewał ją w 1798 r. z okazji wkroczenia do Rzymu, po rozkazie odczytanym przez gen. Dąbrowskiego.
  Polacy, którzy zawierzyli Napoleonowi, przeliczyli się. W Campo Formio podpisano traktat pokojowy między Napoleonem a cesarstwem austriackim, co odsunęło wkroczenie Legionów Polskich do Europy Środkowej do bliżej nie określonego terminu. A tym samym odciągało w czasie wyzwolenie ziem polskich spod okupacji państw zaborczych. Napoleon wykorzystywał polskie oddziały do prowadzonych przez siebie kampanii. Legiony wzięły udział w bitwach pod Legnano i pod Mantuą. Później zostały wysłane na wyspę San Domingo. Tu użyto ich do stłumienia buntu ludności murzyńskiej. Większość straciła tam życie i z doborowego oddziału tylko resztki wróciły do Europy.
  Nadzieje Polaków odżyły w 1806 r., w momencie gdy Francja wygrała z Prusami. Gen. Dąbrowski i Józef Wybicki nakłaniali w swoich odezwach Mieszkańców zaboru pruskiego do wzniecenia powstania przeciwko zaborcy. Po kilku miesiącach wyswobodzono Wielkopolskę. Kolejnym krokiem był 1807 r. i podpisany wówczas traktat w Tylży. Zgodnie z jego postanowieniami z ziem drugiego i trzeciego zaboru pruskiego miało zostać utworzone Księstwo Warszawskie. Austria nigdy nie zgodziła się z jego postanowieniami. Rozpoczęła się wojna. Jednak armia dowodzona przez Józefa Poniatowskiego zwyciężyła pod Raszynem (1809 r.). Generał, chcąc zachęcić do walki ogłosił odezwę, w której wzywał do przeciwstawienia się władzom austriackim (w Galicji). Ludzie chwycili za broń. Walczyła nawet młodzież i chłopi. Po odniesionym zwycięstwie do Księstwa Warszawskiego włączono nowe ziemie. Ten organizm państwowy, który był namiastka dawnej polski nie istniał zbyt długo, bowiem w 1813 r. został zajęty przez wojska rosyjskie.
  W 1815 r. rozpoczął obrady Kongres Wiedeński, który miał ułożyć stosunki w Europie. Epoka napoleońska skończyła się. Bonaparte przegrał 18 sierpnia 1815 r. w bitwie pod Waterloo.
  W czasie obrad powołano do życia Królestwo Polskie połączone unią personalną z Rosją. Początkowo car Aleksander I prowadził bardzo liberalną politykę. Jednak z czasem rozpoczęło się łamanie konstytucji, ograniczanie swobód obywatelskich, zakazy istnienia organizacji politycznych itd. W tej sytuacji tworzone były nowe tajne organizacje.
  W 1819 r. major Walerian Łukasiński Wolnomularstwo Narodowe. Po zakończeniu przez Wolnomularstwo działalności, prace kontynuowało Towarzystwo Patriotyczne. Celem obu organizacji stała się wolna i niepodległa Polska, jednak nie sprecyzowano w jaki sposób ma on zostać osiągnięty. Wszystkie tajne ugrupowania stały się obiektem agresji i ataków w latach 1823 – 1835. Większość została rozbita, a przywódcy trafili do więzień albo zesłano ich na Syberię. W 1828 r. w Szkole Podchorążych w Warszawie powstał spisek. Jego organizatorem był por. Piotr Wysocki (stad nazwa Sprzysiężenie Wysockiego). Celem stało się wywołanie powstania zbrojnego na terenie Królestwa Polskiego.
  Oprócz organizacji dla których walka zbrojna była celem nadrzędnym, powstawały związki o programie utrzymanym w duchu pozytywistycznym. Wcielały one w życie hasła u podstaw i pracy organicznej. Były to organizacje młodzieży uniwersyteckiej (np. Panta Koina). Ugrupowanie miało charakter samokształceniowy. W programie nie znalazły się hasła walki o niepodległość. Panta Koina kładła nacisk na utrzymanie i rozwijanie świadomości narodowej. To dla jej twórców była droga do niepodległości.
  W Europie na początku lat 30-tych miały miejsce wystąpienia o charakterze rewolucyjnym.. O niepodległość walczyła Belgia. Także w Paryżu wybuchło powstanie przeciw Burbonom. Na terenie ziem polskich odżyła konspiracyjna działalność.
  W nocy z 29 na 30 listopada 1830 r. grupa pod dowództwem z Seweryna Goszczyńskiego przeprowadziła atak na Belweder, gdzie znajdowała się siedziba ks. Konstantego. Zryw powstańczy uratował lud Warszawy. Mieszkańcy stolicy panowali arsenał i zdobyli broń. Wojska rosyjskie wycofały się za granice miasta. Powstanie trwało kilka miesięcy. Jednak na stanowisku dyktatora zasiadały nieodpowiednie osoby, nie widzące sensu walki z Rosjanami. Brakowało także broni. W tej sytuacji 6 września wojska rosyjskie zajęły Warszawę. Władze podpisały kapitulację. Kontynuować walkę tyle że za pomocą już innych środków miała Wielka Emigracja.
  Około 11 tys. Polaków udało się na emigrację (do 1847 r.) Większość z tych osób było elitą ówczesnego narodu polskiego. Głównym miejscem gdzie udawali się Polscy była Francja. Tu powstawały kolejne ugrupowania. W 1832 r. w Paryżu powstało Towarzystwo Demokratyczne Polskie pod kierownictwem Tadeusza Krępowieckiego. W 1836 r. opublikowało ono Wielki Manifest. Ogłoszono w nim, że drogą do odzyskania niepodległości będzie zryw przeprowadzony przez samych Polaków. Innym ugrupowaniem był Hotel Lambert na czele z Adamem Czartoryskim i Władysławem Zamoyskim. Dla nich drogą do odzyskania przez Polskę niepodległości był konflikt w który wplątane zostaną państwa zaborcze. On umożliwiłby odbudowę państwa polskiego.
  Przez cały okres po powstaniu do kraju przybywali tajni wysłannicy, tzw. emisariusze Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. W 1835 r. w Krakowie powołano do życia Stowarzyszenie Ludu Polskiego. Organizacja próbowała zachęcić do współpracy różne grupy społeczne, począwszy od tych najwyższych na najbiedniejszych kończąc. Spisek i tym samym całe ugrupowanie zostało wykryte. Działacze Stowarzyszenia Ludu Polskiego zostali aresztowani.
  Pojawił się po jakimś czasie plany następnego powstania. Wybór padł na zabór galicyjski. W nocy z 20 na 21 lutego 1846 r. powstańcze wojska przystąpiły do ataku na siły austriackie, stacjonujące w Krakowie. Było to najbardziej radykalne wystąpienie, na jakie zdobyli się Polacy. Do walki o niepodległość próbowano zachęcić chłopów, stąd hasła uwłaszczeniowe, które powstańcy wysuwali. Zgodnie z założeniami oni także mieli wziąć udział w walkach. Istotnym epizodem powstania krakowskiego było wystąpienie 300 górali pod wodzą J. Adrusikiewicza (powstanie chochołowskie). Powstanie krakowskie miało pełne szanse powodzenie gdyby, chłopi udzielili poparcia szlachcie. Tak się jednak nie stało. Władze austriackie wykorzystując antagonizmy między tymi dwoma warstwami społecznymi, zwróciły chłopów przeciwko szlachcie. Zakończyło się to tragicznie szczególnie dla tych ostatnich. Mam tutaj na myśli rabację, w czasie której chłopi wystąpili zbrojne przeciwko szlacheckim ciemiężycielom. Powstanie zostało więc stłumione ich rękami, reszty dokonały wojska austriackie.
  W latach 1848-1849 Europą wstrząsnęła fala wystąpień określanych mianem Wiosny Ludów. Wybuchło powstanie na terenie Wielkopolski, a i w Galicji miały miejsce rozruchy wymierzone w panujących Habsburgów. Polacy brali udział także w walkach na obszarze innych państw, m. in. na Węgrzech.
  W Królestwie Polskim po 1831 r. władze rosyjskie stopniowo ograniczyły autonomię. Przystąpiły do polityki rusyfikacyjnej, której szczególnie ostro poddano szkolnictwo. Odpowiedzią ze strony polskiej były patriotyczne spiski. Dopiero po 1856, po przegranej wojnie krymskiej przez Rosję, w Królestwie polityka była stopniowo liberalizowana. Jednocześnie jednak nasiliły się dążenia niepodległościowe. Na terenie Królestwa na początku lat 60-tych powstały dwa ugrupowania: „białych”, którzy w swoim programie przedstawiali hasła pracy organicznej i domagali się autonomii i „czerwonych”, dla których jedną słuszną drogą była walka. W 1863 roku wybuchło powstanie zwane styczniowe (1863-1864), zakończone po kilku miesiącach walk klęską. Położenie Polaków po jego klęsce drastycznie się zmieniło. Ostatecznie została pogrzebana romantyczna idea wybicia się na niepodległość drogą zbrojnego powstania. Po roku 1864 zwyciężyły ideały pozytywistyczne zapowiadające daleko idące przemiany, poparte hasłami pracy organicznej i pracy u podstaw. Postawiono na oświatę, walkę z analfabetyzmem i tajne nauczanie. To wszystko po to, aby utrzymać polskość i stworzyć nowoczesny naród.
  Pod koniec XIX wieku zaczynają się rodzić nowoczesne ruchy polityczne. Także i na polskich ziemiach powstają polityczne ugrupowania. Współpracujące z polską emigracją w Szwajcarii, osoby z Królestwa Polskiego, wspólnie z robotnikami w Rosji, opracowały Program Socjalistów Polskich. Zapowiedziano w nim polepszenie bytu tych najbiedniejszych, czyli proletariatu i rozpoczęcie walki z zaborcami. W 1882 r. z inicjatywy Ludwika Waryńskiego w Warszawie została utworzona partia o charakterze marksistowskim – Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat zwana Wielkim Proletariatem. Celem partii była rewolucja, w której zwycięstwo odniesie proletariat.
  W 1892 r. w Paryżu osoby skupione wokół Bolesława Limanowskiego, odrzucając idee marksistowskie, ponownie wysunęli postulat walki i wolną Polskę oraz utworzenia demokratycznego państwa, składającego się z ziem trzech zaborów. Powstało kolejne ugrupowanie – Polska Partia Socjalistyczna, m. in. w drodze scalenia się Związku Robotników Polskich i II Proletariatu. W skład nowej partii weszli Józef Piłsudski, Bolesław Limanowski, Stanisław Wojciechowski.
  Istotnym, tym razem prawicowym ugrupowaniem stał się Związek Młodzieży Polskiej (Zet). Postawił sobie za cel pracę z osobami wywodzącymi się z różnych środowisk i przygotowanie zbrojnego powstania. Za sprawą Zygmunta Miłkowskiego (pseudonim Teodor Tomasz Jeż) w Genewie została powołana do życia Liga Polska, później przekształcona w Ligę Narodową przez Romana Dmowskiego. Program stworzenie z narodu polskiego tylko i wyłącznie potężnego państwa, głosząc przy tym hasła o odcieniu nacjonalistycznym i antysemityckim. Liga Narodowa stała się zapleczem dla powołanej pod koniec XIX wieku Narodowej Demokracji (endecji).
  Na korzyść Polaków zmieniał się sytuacja polityczna na świecie, choć szczególnie w Europie, po przegranej przez Rosję wojny z Japonią oraz wraz z powstaniem dwóch bloków militarno-politycznych: trójporozumieniem i trójprzymierzem. To zaktywizowało ich oraz tworzone przez Polaków partie i organizacje o charakterze niepodległościowym. Polska Partia Socjalistyczna Józefa Piłsudzkiego utworzyła formacje wojskowe, które miały wziąć udział w przyszłej walce zbrojnej. W przeddzień wybuchu I wojny zrodziły się dwie drogi a tym samym dwa różne pomysły na to jak Polska ma odzyskać niepodległość – orientacja prorosyjska Romana Dmowskiego (endecja) oraz proaustriacka – Józefa Piłsudzkiego (socjaliści), upatrująca w państwach centralnych swego sojusznika, który nie pozostawi polskiej sprawy.
  11 listopada 1918 r. Compiegne został podpisany rozejm, kończący I wojnę światową. Na mocy postanowień konferencji wersalskiej powstało niepodległe państwo polskie.
  Zmagania naszych przodków w okresie zaborów, nie należały do łatwych. W ciągu całego okresu, kiedy nie istniało państwo polskie musieli się spotykać i znosić poniżającą ich politykę państw zaborczych. Zadanie jaki sobie postawili na samym początku władcy Rosji, Prus i Austrii to wyniszczenie polskiego narodu i narodowej tożsamości, a jednocześnie chcąc wzbudzić posłuszeństwo względem siebie. Polacy mimo tego nie wyrzekli się siebie i swojego państwa.
  Doniosłe znaczenie miało powstanie Legiony Polskie. Walczyło w nich ok. 35 tys. żołnierzy. Była to doskonała lekcja patriotycznego wychowania i demokratycznych rządów. W trakcie legionowych walk we Włoszech zaznajamiała się z kierowniczą funkcją późniejsza oficerska kadra. Powstanie Legionów Polskich przyniosło owoc w postaci rozbudzenia dążeń niepodległościowych i świadomości narodowej wśród Polaków. Do dziś symbolem tych wydarzeń jest „Mazurek Dąbrowskiego”.
  Czas funkcjonowania Księstwa Warszawskiego stał się dla naszych przodków istotny, bowiem wszystkie działające zgodnie z nadaną konstytucją urzędy i organy pozostawały polskie. Ważna rola w podtrzymaniu polskiego ducha tym razem bojowego przypadła armii Księstwa Warszawskiego.
  Wśród ruchów o charakterze narodowowyzwoleńczym powstanie listopadowe zajęło zaszczytną pozycję. Mimo że zakończyło się klęska, Polacy przez kilka miesięcy stawiali czoło rosyjskiej armii, uważanej za najlepszą w Europie i świetnie przygotowaną. Wykazali się imponującą odwagą. Powstanie listopadowe przybrało charakter ruchu wybitnie szlacheckiego. Dowódcy nie zamierzali zabiegać o poparcie innych warstw szczególnie chłopstwa.
  Pamiętać należy o roli, którą odegrała Wielka Emigracja, prowadząc działalność o charakterze politycznym i propagandowym oraz kulturalnym. To właśnie w tym okresie powstały silne związki Polaków z Francją.
  Polacy na różny sposób próbowali walczyć o niepodległe państwo. Jednak dopiero dogodna sytuacja międzynarodowa podczas I wojny światowej dała im szansę na odzyskanie pełni niepodległości. Mimo różnych koncepcji co do przyszłego państwa, 11 listopada 1918 r. Polska powstała. Na mapę Europy powróciło nasze państwo. Wolnością dane nam było cieszyć się przez dwa dziesięciolecia, aż do wybuchu II wojny światowej.
  WIESZ NIE MUSISZ CAŁEGO SPISYWAĆ(chyba że ci się chce) TYLKO PRZECZYTAJ I PRZEPISZ TO CO POTRZEBNE
  LICZEĘNA NAJ...

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie