Treść zadania

Najlepsze rozwiązanie

• 

  0 0

  kamcia_1997 9.4.2010 (16:38)

  Zawisza Czarny z Garbowa; łac. Zawissius Niger de Garbow et Rożnów herbu Sulima (ok. 1370-1428), sławny polski[1][2][3] rycerz, niepokonany w licznych turniejach, symbol cnót rycerskich[4]. Starosta kruszwicki od roku 1417, starosta spiski od 1420. Rodzina [edytuj]
  
  Rodzicami Zawiszy byli Dorota i Mikołaj z Garbowa, kasztelan konarsko­sieradzki. Mieli oni oprócz Zawiszy jeszcze dwóch młodszych synów: Jana zwanego Farurejem, starostę spiskiego i stolnika krakowskiego oraz Piotra Kruczka.
  
  Żoną Zawiszy Czarnego była Barbara herbu Pilawa – bratanica biskupa krakowskiego Piotra Wysza, którą poślubił ok. 1397 r. Historycy sugerują, że było to małżeństwo z rozsądku, choć przyznają też, że Zawisza w tym czasie musiał być już kimś znacznym lub wiele rokującym rycerzem, gdyż arcybiskup krakowski nie zgodziłby się zapewne na małżeństwo bratanicy z kimś zwykłym.
  
  Z ich małżeństwa przyszło na świat czterech synów: najstarszy Marcin, Stanisław z Rożnowa poległy w bitwie pod Warną w 1444 r.[5], Zawisza[6] i najmłodszy Jan z Rożnowa, starosta kolski, poległy w bitwie pod Chojnicami w 1454 r.[7].
  Rycerz [edytuj]
  
  Wielokrotnie brał udział w wyprawach przeciwko Turkom, występując wraz ze swym bratem Farurejem w szeregach rycerstwa europejskiego, ściąganego na te wyprawy przez króla Węgier, Zygmunta Luksemburskiego, z którego dworem był przez lata silnie związany.
  
  Na wieść o szykującej się ostatecznej rozprawie z Krzyżakami powrócił do Polski. Po bitwie pod Grunwaldem, w której brał czynny udział (niewykluczone, że to właśnie Zawisza w krytycznym momencie bitwy uratował królewski sztandar, choć nie ma na to wyraźnych dowodów) wystąpił Zawisza z propozycją zawarcia pokoju między królem polskim i królem węgierskim Zygmuntem Luksemburskim – (układ w Lubowli w 1411). W 1412 r. uczestniczył wraz z królem Władysławem Jagiełłą w uroczystym zjeździe monarchów w Budzie, występując również jako uczestnik zorganizowanego przy tej okazji wielkiego turnieju rycerskiego. W turnieju tym Zawisza okazał się zwycięzcą.
  Sługa [edytuj]
  
  Będąc świetnym dyplomatą, a przez to jednym z najbardziej zaufanych ludzi króla Władysława Jagiełły został wysłany jako jeden z sześciu posłów polskiej delegacji na Sobór w Konstancji (1414-1418), gdzie wsławił się występując jako jeden z nielicznych obrońców sprawy i osoby Jana Husa. Wielokrotnie posłował na dwór Zygmunta Luksemburskiego. Podczas odbywania jednego ze swych licznych poselstw, przebywając na dworze tegoż władcy dostał się do niewoli czeskiej podczas walk w obronie tzw. Niemieckiego Brodu. Z niewoli tej został wkrótce uwolniony, ponoć za niezwykle wysokim okupem.
  Służba u Zygmunta Luksemburskiego [edytuj]
  
  W 1415, towarzysząc królowi Zygmuntowi Luksemburskiemu w podróży do Perpignan w Aragonii pokonał w głośnym pojedynku Jana z Aragonii, wysadzając z siodła jednym uderzeniem kopii najprzedniejszego rycerza turniejowego zachodniej Europy. Utwierdziwszy w ten sposób sławę niepokonanego i najznamienitszego rycerza w Europie, chętnie był podejmowany na dworach władców europejskich.
  
  W latach 1420-1422 walczył po stronie króla Węgier z czeskimi husytami.
  
  W historii odnotowano również słynną ucztę jaką wydał Zawisza Czarny na ulicy św. Jana w Krakowie, dla monarchów biorących udział w uroczystościach zaślubin Władysława Jagiełły i Zofii Holszańskiej w 1424 roku. Wzięli w niej udział król rzymski, duński, polski, książęta mazowieccy, śląscy oraz inni dostojnicy.
  Śmierć Zawiszy Czarnego [edytuj]
  
  Uczestniczył w roli dowódcy oddziałów najemnych w wyprawie Zygmunta Luksemburskiego na Turków w roku 1428 i osłaniał odwrót tego władcy z pola walki pod Golubacem (Gołąbcem); król Zygmunt posłał łódź dla Zawiszy i nakazał mu w nią wsiąść. Rycerz postanowił pozostać ze swoimi towarzyszami na polu bitewnym. Odsyłając łódź ruszył z dwoma pieszymi przeciw wojsku tureckiemu. Został otoczony przez wroga i wzięty do tureckiej niewoli. Jak mówi legenda przyczyną śmierci Zawiszy był konflikt między dwoma janczarami o to, czyim jeńcem jest waleczny Zawisza. Podczas kłótni jeden z przeciwników wyciągnął miecz i obciął mu głowę.
  
  Przyczynę śmierci Zawiszy Czarnego upatrywano jednak przede wszystkim w nieudolności króla Zygmunta Luksemburskiego, jako naczelnego dowódcy tejże wyprawy.
  
  Symboliczny pogrzeb Zawiszy odbył się w listopadzie 1428 roku w Kościele Franciszkanów w Krakowie.
  Potomkowie Zawiszy [edytuj]
  
  Potomkowie w linii prostej Zawiszy Czarnego wywodzą się od jego syna Jana (ożenionego z Małgorzatą Szafraniec z Pieskowej Skały) i wnuczki Barbary z Rożnowa. Odnajdujemy wśród nich m.in. hetmana Stanisława Koniecpolskiego, sławnego z Potopu księcia Bogusława Radziwiłła czy też słynnego partyzanta płk. Henryka 'Hubala' Dobrzańskiego.
  Zawisza Czarny w źródłach [edytuj]
  
  Kronikarz na dworze Kazimierza Jagiellończyka Jan Długosz pisał o Zawiszy:
  
  "Nie tylko w tej bitwie, w której pojmany zginął, ale we wszystkich wyprawach okazywał się rycerzem dzielnym i znakomitym, słynął odwagą i wielkimi czynami, w których nikt mu nie dorównywał. Był zaś w mowie słodki i ujmujący, tak że nie tylko ludzi zacnych i szlachetnych, ale barbarzyńców nawet swoją uprzejmością zniewalał. Miał przede wszystkim ten rzadki w sobie przymiot, że jak w bitwie najśmielszy zapał, tak w radzie najumiarkowańszą okazywał rozwagę. Godzien za swe bohaterskie dzieła nie moich słabych, ale i Homera samego pochwał".
  
  Kanonik krakowski i poeta Adam Świnka po śmierci Zawiszy Czarnego ułożył po łacinie epitafium na jego cześć o treści:
  
  "Wolał krew mężnie przelać, niż życie ocalić."
  
  Natomiast Zygmunt Luksemburski w liście do wielkiego księcia litewskiego Witolda pisał po śmierci Zawiszy:
  
  "Rycerstwo straciło w Zawiszy najzręczniejszego i najobrotniejszego towarzysza i wodza. Jak to zresztą całemu światu wiadomo, najdzielniejszym był rycerzem, najdoświadczeńszym wojownikiem i wielkim dyplomatą. Domagają się jego znakomite czyny, ażeby zmarły ojciec w swych synach ożył i w swoim potomstwie".
  
  Dla wielu pokoleń Polaków Zawisza Czarny stał się jednym z ważniejszych bohaterów narodowych, przede wszystkim symbolem niewzruszonej odwagi, nadzwyczajnej słowności i lojalności. Słynne stało się powiedzenie: "Na nim ci jako na Zawiszy", czyli "Polegaj jak na Zawiszy".
  

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie