Uprawnienia Prezydenta są ściśle określone w V rozdziale Konstytucji RP. Jego kompetencje możemy podzielić na następujące kategorie:
Uprawnienia wobec Suwerena (Narodu) [edytuj]
*
o prawo zarządzenia przeprowadzenie referendum za zgodą wyrażoną przez bezwzględną większość ustawowej liczby senatorów przy quorum 1/2 (nie wymaga kontrasygnaty) - art. 125. ust. 2 Konstytucji,
o prawo wnioskowania do Marszałka Sejmu o przeprowadzenie referendum zatwierdzającego ustawę o zmianie Konstytucji uchwaloną przez parlament, jeżeli tyczy się ona zmiany przepisów rozdziału I, II lub XII Konstytucji (wymagana kontrasygnata) - art. 235 ust. 6 Konstytucji, kontrasygnata) - art. 235 ust. 1 Konstytucji,
Uprawnienia wobec zmian ustrojowych [edytuj]
* prawo zgłoszenia projektu ustawy o zmianie Konstytucji (wymagana kontrasygnata) - art. 235 ust. 1 Konstytucji,
Uprawnienia wobec władzy ustawodawczej [edytuj]
*
o dotyczące wyborów:
+ zarządza wybory parlamentarne, wyznaczając jednocześnie dzień wyborów (bez kontrasygnaty) - art. 98 Konstytucji:
# jeżeli wybory odbywają się w normalnym trybie, wówczas dzień wyborów musi przypadać na dzień wolny od pracy, w ciągu 30 dni przed datą upływu kadencji obradującego parlamentu,
# jeżeli wybory są efektem skrócenia kadencji parlamentu przez Prezydenta, to dzień wyborów musi zostać zawarty w akcie skracającym kadencję Sejmu i Senatu, musi także przypadać w ciągu 45 dni od daty skrócenia kadencji,
+ zwołuje pierwsze posiedzenie Sejmu i Senatu (bez kontrasygnaty):
# w normalnym trybie winno ono się odbyć w ciągu 30 dni po dniu wyborów - art. 109 ust. 2 Konstytucji,
# w sytuacji skrócenia kadencji przez Prezydenta data wyborów musi przypadać nie później niż na 15 dzień po dniu wyborów - art. 98 ust 5 Konstytucji,
+ wyznacza Marszałka Seniora w Sejmie - art. 1 ust. 2 regulaminu Sejmu - i Senacie - art. 30 ust. 1 regulaminu Senatu (wymagana kontrasygnata),
+ zgodnie z regulaminem Senatu otwiera pierwsze posiedzenie Senatu (czynność nie ma formy pisemnej, nie wymaga kontrasygnaty),
o dotyczące arbitrażu prezydenckiego:
+ skraca kadencję parlamentu (po zasięgnięciu niewiążącej opinii Marszałka Sejmu i Senatu, nadto kadencja parlamentu nie może być skrócona w czasie obowiązywania stanu nadzwyczajnego; bez kontrasygnaty):
# fakultatywnie - jeśli w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej przez Radę Ministrów nie zostanie ona przekazana Prezydentowi do podpisu (Prezydent ma 14 dni na podjęcie decyzji o skróceniu kadencji Sejmu i Senatu) - art. 225 Konstytucji,
# obligatoryjnie - jeżeli zasadnicza i obie rezerwowe procedury powoływania Rady Ministrów zakończą się fiaskiem - art. 155 ust. 2 Konstytucji,
+ ma prawo zwrócić się z orędziem do Sejmu, Senatu lub Zgromadzenia Narodowego, którego audytorium ma obowiązek wysłuchać i nie może nad nim przeprowadzać debaty ze względu na autorytet Głowy Państwa (bez kontrasygnaty) - art. 140 Konstytucji,
o dotyczące stanowienia ustaw:
+ ma prawo inicjatywy ustawodawczej (bez kontrasygnaty) - art. 118 ust. 1 Konstytucji,
+ ma prawo zgłaszania poprawek do zgłoszonych przez siebie projektów ustaw (wymagana kontrasygnata) - art. 119 ust. 2 Konstytucji,
+ ma prawo weta ustawodawczego (bez kontrasygnaty) art. 122 ust. 5 Konstytucji; weto jest to umotywowany wniosek przekazujący Sejmowi ustawę do ponownego rozpatrzenia. Sejm może to weto odrzucić większością kwalifikowaną 3/5 ustawowej liczby posłów przy quorum 1/2. Weto prezydenckie nie ma charakteru selektywnego - Prezydent nie może zakwestionować tylko niektórych przepisów, musi kwestionować całą ustawę.
+ przed podpisaniem ustawy ma prawo zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie konstytucyjności ustawy (nie wymaga to kontrasygnaty) - art. 122 ust. 4 Konstytucji,
+ jeżeli Trybunał Konstytucyjny orzeknie o niezgodności tylko niektórych przepisów ustawy i orzeknie, iż nie są one nierozerwalnie związane z ustawą, wówczas Prezydent ma do wyboru: podpisać ustawę z pominięciem niekonstytucyjnych przepisów lub zwrócić ją Sejmowi w celu usunięcia niezgodności (te czynności nie wymagają kontrasygnaty) - art. 122 ust. 4 Konstytucji,
+ podpisuje ustawy (bez kontrasygnaty) - art. 122 ust. 2 Konstytucji; podpisanie ustawy przez Prezydenta oznacza jej dojście do skutku oraz zgodność sygnowanego tekstu z przyjętym przez parlament,
+ zarządza ogłoszenie ustawy w Dzienniku Ustaw (bez kontrasygnaty) - art. 122 ust. 2 Konstytucji,
Uprawnienia wobec władzy wykonawczej [edytuj]
Dotyczące Rady Ministrów [edytuj]
*
o
+ desygnuje i powołuje Premiera w zasadniczej procedurze powoływania Rządu (bez kontrasygnaty) - art. 154 ust. 1 Konstytucji; powołuje Premiera w II rezerwowej procedurze powoływania Rządu (bez kontrasygnaty) - art. 155 ust. 1 Konstytucji,
+ na wniosek Premiera w zasadniczej i w II rezerwowej procedurze powoływania Rządu powołuje Radę Ministrów w pełnym składzie i odbiera przysięgę od jej członków (wymagana kontrasygnata) - art. 154 ust. 1 i art. 155 ust. 1 Konstytucji,
+ powołuje Premiera wybranego przez Sejm w I rezerwowej procedurze powoływania Rządu (bez kontrasygnaty) - art. 154 ust. 1 Konstytucji,
+ na wniosek Premiera w I rezerwowej procedurze powoływania Rządu powołuje członków Rządu wybranych przez Sejm i odbiera od nich przysięgę (wymagana kontrasygnata) - art. 154 ust. 1 Konstytucji,
+ na wniosek Premiera dokonuje zmian na stanowiskach poszczególnych ministrów (wymagana kontrasygnata) - art. 161 Konstytucji,
+ obligatoryjnie odwołuje ministra, wobec którego Sejm uchwalił wotum nieufności (brak kontrasygnaty) - art. 159 ust. 2 Konstytucji,
+ przyjmuje dymisję Rady Ministrów i powierza jej dalsze sprawowanie funkcji do czasu powołania nowej Rady Ministrów (bez kontrasygnaty) - art. 162 ust. 3 Konstytucji:
# obligatoryjnie: jeśli wobec Rządu uchwalono wotum nieufności lub nie uchwalono wotum zaufania,
# fakultatywnie: jeśli jedyną przyczyną wręczenia Prezydentowi dymisji Rządu jest rezygnacja Premiera,
o dotyczące stanowienia aktów podustawowych:
+ wydaje rozporządzenia na podstawie szczegółowego upoważnienia ustawowego i w celu wykonania ustawy (wymagana kontrasygnata) - art. 142 ust. 1 Konstytucji,
+ wydaje zarządzenia na podstawie ustaw (bez kontrasygnaty) - art. 142 ust. 1 Konstytucji,
o dotyczące polityki zagranicznej i obronności (art. 133 ust. 3 Konstytucji: Prezydent współdziała w zakresie polityki zagranicznej z Premierem i właściwym ministrem):
+ ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe (wymagana kontrasygnata) - art. 133 ust. 1 pkt 1 Konstytucji; jednakże niektóre umowy międzynarodowe mogą zostać ratyfikowane i wypowiedziane tylko na podstawie upoważnienia ustawowego - dotyczące:
# pokoju, sojuszu, układu wojskowego lub politycznego,
# wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,
# członkostwa RP w organizacji międzynarodowej,
# znacznego obciążenia finansowego RP,
# spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy,
+ ma prawo, przed ratyfikacją umowy, wnioskować do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie jej zgodności z Konstytucją (nie wymaga kontrasygnaty) - art. 133 ust. 2 Konstytucji,
+ mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli RP w innych państwach (wymagana kontrasygnata) - art. 133 ust. 1 pkt 2 Konstytucji,
+ przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące akredytowanych przy nim przedstawicieli państw obcych (nie wymaga kontrasygnaty) - art. 133 ust. 1 pkt 3 Konstytucji,
+ jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych - w czasie pokoju sprawuje zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej - art. 134 ust. 1 i 2 Konstytucji,
+ powołuje i odwołuje (wymagana kontrasygnata):
# na wniosek Premiera w czasie stanu wojny Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych - art. 134 ust. 4 Konstytucji,
# na wniosek Ministra Obrony Narodowej - Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego - art. 5 pkt 2 ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP,
# na wniosek Ministra Obrony Narodowej - dowódców rodzajów sił zbrojnych - art. 5 pkt 2 ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP,
+ na wniosek Ministra Obrony Narodowej nadaje stopnie wojskowe (wymagana kontrasygnata) - art. 134 ust. 5 Konstytucji,
+ powołuje i odwołuje członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego (brak kontrasygnaty) - art. 144 pkt 26 Konstytucji,
+ na wniosek Ministra Obrony Narodowej określa kierunki rozwoju sił zbrojnych (wymagana kontrasygnata) - art. 5 pkt 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP,
+ na wniosek Premiera zatwierdza strategię bezpieczeństwa narodowego (wymagana kontrasygnata) - art. 4a ustawy o powszechnym obowiązku brony RP,
+ na wniosek Premiera wydaje w drodze postanowienia Polityczno-Strategiczną Dyrektywę Obronną RP oraz inne dokumenty wykonawcze do strategii bezpieczeństwa narodowego (wymagana kontrasygnata) - art. 4a ustawy o powszechnym obowiązku brony RP,
+ na wniosek Premiera postanawia o wprowadzeniu lub zmianie określonego stanu gotowości obronnej państwa (wymagana kontrasygnata) - art. 4a ustawy o powszechnym obowiązku brony RP,
+ na wniosek Rady Ministrów postanawia o użyciu jednostek wojskowych poza granicami państwa (wymagana kontrasygnata) - art. 3 ustawy o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych RP poza granicami państwa,
Pozostałe kompetencje związane z władzą wykonawczą [edytuj]
*
o
+ w sprawach szczególnej wagi może zwoływać posiedzenia Rad Gabinetowej (bez kontrasygnaty) - art. 141 Konstytucji,
+ wnioskuje do Sejmu o powołanie Prezesa Narodowego Banku Polskiego (bez kontrasygnaty) - art. 227 ust. 3 Konstytucji,
+ powołuje 2 członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (bez kontrasygnaty) - art. 214 ust. 1 Konstytucji,
+ w przypadkach określonych w ustawie ma prawo odwołać powołanych przez siebie członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (wymagana kontrasygnata) - art. 7 ustawy o radiofonii i telewizji,
+ ma prawo zlecać Najwyższej Izbie Kontroli przeprowadzenie kontroli (bez kontrasygnaty) - art. 144 ust. 3 pkt 10 Konstytucji,
+ nadaje i zwalnia z obywatelstwa (bez kontrasygnaty) - art. 137 Konstytucji,
+ nadaje ordery i odznaczenia (bez kontrasygnaty) - art. 138 Konstytucji,
+ na wniosek Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów nadaje tytuły naukowe profesora oraz profesora sztuki (bez kontrasygnaty) - art. 25 ustawy o stopniach naukowych,
+ jest z racji urzędu wielkim mistrzem Orderu Orła Białego i Orderu Odrodzenia Polski oraz ich kawalerem,
+ nadaje statut Kancelarii Prezydenta RP oraz powołuje i odwołuje jej szefa (bez kontrasygnaty) - art. 143 Konstytucji,
Uprawnienia wobec władzy sądowniczej [edytuj]
*
o na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa mianuje sędziów (bez kontrasygnaty) - art. 179 Konstytucji,
o wskazuje 1 członka Krajowej Rady Sądownictwa (wymaga kontrasygnaty) - art. 187 ust. 1 pkt 1 Konstytucji,
o powołuje I Prezesa Sądu Najwyższego spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego (nie wymaga kontrasygnaty) - art. 183 ust. 3 Konstytucji,
o powołuje prezesów Sądu Najwyższego (bez kontrasygnaty) - art. 144 ust. 3 pkt 23 Konstytucji,
o powołuje Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego (bez kontrasygnaty) - art. 185 Konstytucji,
o powołuje wiceprezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego (bez kontrasygnaty) - art. 144 ust. 3 pkt 23 Konstytucji,
o powołuje Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego (bez kontrasygnaty) - art. 194 ust. 2 Konstytucji,
o wnioskuje do Trybunału Konstytucyjnego o:
+ zbadanie konstytucyjności akty normatywnego (bez kontrasygnaty) - art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji,
+ rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego (bez kontrasygnaty) - art. 192 Konstytucji,
o ma prawo złożyć wstępny wiosek o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej członka Rządu (bez kontrasygnaty) - art. 144 ust. 3 pkt 13 Konstytucji,
o ma prawo złożyć wstępny wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej osób zajmujących następujące stanowiska (wymaga kontrasygnaty) - art. 198 ust. 1 Konstytucji:
+ Prezes Najwyższej Izby Kontroli,
+ Prezes Narodowego Banku Polskiego,
+ Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych,
+ ministra resortowego,
+ członka Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,
o dysponuje prawem łaski (nie wymaga kontrasygnaty) - art. 139 Konstytucji; nie stosuje się do osób skazanych przez Trybunał Stanu,
Uprawnienia w stanach nadzwyczajnych [edytuj]
*
o jeżeli Sejm nie może się zebrać na posiedzenie, to Prezydent postanawia o stanie wojny (wymaga kontrasygnaty) - art. 116 ust. 2 Konstytucji:
+ w przypadku zbrojnej napaści na terytorium RP,
+ gdy z umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do obrony przeciwko agresji,
o na wniosek Rady Ministrów wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego lub wyjątkowego (wymaga kontrasygnaty) - art. 229 i 230 Konstytucji,
o na wniosek Premiera, w sytuacji bezpośredniego zewnętrznego zagrożenia państwa, zarządza powszechną lub częściową mobilizację i użycie sił zbrojnych do obrony RP (wymaga kontrasygnaty) - art. 136 Konstytucji,
o na wniosek Rady Ministrów, jeżeli w czasie stanu wojennego Sejm nie może się zebrać na posiedzenie, wydaje rozporządzenia z mocą ustawy (wymaga kontrasygnaty) - art. 234 Konstytucji,
o na wniosek Rady Ministrów podczas trwania stanu wojennego postanawia o przejściu organów władzy publicznej na określone stanowiska kierowania (wymaga kontrasygnaty) - art. 10 ustawy o stanie wojennym,
o na wniosek Rady Ministrów podczas trwania stanu wojennego określa zadania sił zbrojnych (wymaga kontrasygnaty) - art. 10 ustawy o stanie wojennym,
o na wniosek Premiera w czasie stanu wyjątkowego może postanowić o użyciu oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych RP do przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa, jeżeli dotychczas zastosowane siły i środki zostały wyczerpane (wymaga kontrasygnaty) - art. 11 ustawy o stanie wyjątkowym.
lub
zarejestruj nowe konto.
0 0
studentka9001 12.5.2010 (16:20)
Uprawnienia Prezydenta RP [edytuj]
Uprawnienia Prezydenta są ściśle określone w V rozdziale Konstytucji RP. Jego kompetencje możemy podzielić na następujące kategorie:
Uprawnienia wobec Suwerena (Narodu) [edytuj]
*
o prawo zarządzenia przeprowadzenie referendum za zgodą wyrażoną przez bezwzględną większość ustawowej liczby senatorów przy quorum 1/2 (nie wymaga kontrasygnaty) - art. 125. ust. 2 Konstytucji,
o prawo wnioskowania do Marszałka Sejmu o przeprowadzenie referendum zatwierdzającego ustawę o zmianie Konstytucji uchwaloną przez parlament, jeżeli tyczy się ona zmiany przepisów rozdziału I, II lub XII Konstytucji (wymagana kontrasygnata) - art. 235 ust. 6 Konstytucji, kontrasygnata) - art. 235 ust. 1 Konstytucji,
Uprawnienia wobec zmian ustrojowych [edytuj]
* prawo zgłoszenia projektu ustawy o zmianie Konstytucji (wymagana kontrasygnata) - art. 235 ust. 1 Konstytucji,
Uprawnienia wobec władzy ustawodawczej [edytuj]
*
o dotyczące wyborów:
+ zarządza wybory parlamentarne, wyznaczając jednocześnie dzień wyborów (bez kontrasygnaty) - art. 98 Konstytucji:
# jeżeli wybory odbywają się w normalnym trybie, wówczas dzień wyborów musi przypadać na dzień wolny od pracy, w ciągu 30 dni przed datą upływu kadencji obradującego parlamentu,
# jeżeli wybory są efektem skrócenia kadencji parlamentu przez Prezydenta, to dzień wyborów musi zostać zawarty w akcie skracającym kadencję Sejmu i Senatu, musi także przypadać w ciągu 45 dni od daty skrócenia kadencji,
+ zwołuje pierwsze posiedzenie Sejmu i Senatu (bez kontrasygnaty):
# w normalnym trybie winno ono się odbyć w ciągu 30 dni po dniu wyborów - art. 109 ust. 2 Konstytucji,
# w sytuacji skrócenia kadencji przez Prezydenta data wyborów musi przypadać nie później niż na 15 dzień po dniu wyborów - art. 98 ust 5 Konstytucji,
+ wyznacza Marszałka Seniora w Sejmie - art. 1 ust. 2 regulaminu Sejmu - i Senacie - art. 30 ust. 1 regulaminu Senatu (wymagana kontrasygnata),
+ zgodnie z regulaminem Senatu otwiera pierwsze posiedzenie Senatu (czynność nie ma formy pisemnej, nie wymaga kontrasygnaty),
o dotyczące arbitrażu prezydenckiego:
+ skraca kadencję parlamentu (po zasięgnięciu niewiążącej opinii Marszałka Sejmu i Senatu, nadto kadencja parlamentu nie może być skrócona w czasie obowiązywania stanu nadzwyczajnego; bez kontrasygnaty):
# fakultatywnie - jeśli w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej przez Radę Ministrów nie zostanie ona przekazana Prezydentowi do podpisu (Prezydent ma 14 dni na podjęcie decyzji o skróceniu kadencji Sejmu i Senatu) - art. 225 Konstytucji,
# obligatoryjnie - jeżeli zasadnicza i obie rezerwowe procedury powoływania Rady Ministrów zakończą się fiaskiem - art. 155 ust. 2 Konstytucji,
+ ma prawo zwrócić się z orędziem do Sejmu, Senatu lub Zgromadzenia Narodowego, którego audytorium ma obowiązek wysłuchać i nie może nad nim przeprowadzać debaty ze względu na autorytet Głowy Państwa (bez kontrasygnaty) - art. 140 Konstytucji,
o dotyczące stanowienia ustaw:
+ ma prawo inicjatywy ustawodawczej (bez kontrasygnaty) - art. 118 ust. 1 Konstytucji,
+ ma prawo zgłaszania poprawek do zgłoszonych przez siebie projektów ustaw (wymagana kontrasygnata) - art. 119 ust. 2 Konstytucji,
+ ma prawo weta ustawodawczego (bez kontrasygnaty) art. 122 ust. 5 Konstytucji; weto jest to umotywowany wniosek przekazujący Sejmowi ustawę do ponownego rozpatrzenia. Sejm może to weto odrzucić większością kwalifikowaną 3/5 ustawowej liczby posłów przy quorum 1/2. Weto prezydenckie nie ma charakteru selektywnego - Prezydent nie może zakwestionować tylko niektórych przepisów, musi kwestionować całą ustawę.
+ przed podpisaniem ustawy ma prawo zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie konstytucyjności ustawy (nie wymaga to kontrasygnaty) - art. 122 ust. 4 Konstytucji,
+ jeżeli Trybunał Konstytucyjny orzeknie o niezgodności tylko niektórych przepisów ustawy i orzeknie, iż nie są one nierozerwalnie związane z ustawą, wówczas Prezydent ma do wyboru: podpisać ustawę z pominięciem niekonstytucyjnych przepisów lub zwrócić ją Sejmowi w celu usunięcia niezgodności (te czynności nie wymagają kontrasygnaty) - art. 122 ust. 4 Konstytucji,
+ podpisuje ustawy (bez kontrasygnaty) - art. 122 ust. 2 Konstytucji; podpisanie ustawy przez Prezydenta oznacza jej dojście do skutku oraz zgodność sygnowanego tekstu z przyjętym przez parlament,
+ zarządza ogłoszenie ustawy w Dzienniku Ustaw (bez kontrasygnaty) - art. 122 ust. 2 Konstytucji,
Uprawnienia wobec władzy wykonawczej [edytuj]
Dotyczące Rady Ministrów [edytuj]
*
o
+ desygnuje i powołuje Premiera w zasadniczej procedurze powoływania Rządu (bez kontrasygnaty) - art. 154 ust. 1 Konstytucji; powołuje Premiera w II rezerwowej procedurze powoływania Rządu (bez kontrasygnaty) - art. 155 ust. 1 Konstytucji,
+ na wniosek Premiera w zasadniczej i w II rezerwowej procedurze powoływania Rządu powołuje Radę Ministrów w pełnym składzie i odbiera przysięgę od jej członków (wymagana kontrasygnata) - art. 154 ust. 1 i art. 155 ust. 1 Konstytucji,
+ powołuje Premiera wybranego przez Sejm w I rezerwowej procedurze powoływania Rządu (bez kontrasygnaty) - art. 154 ust. 1 Konstytucji,
+ na wniosek Premiera w I rezerwowej procedurze powoływania Rządu powołuje członków Rządu wybranych przez Sejm i odbiera od nich przysięgę (wymagana kontrasygnata) - art. 154 ust. 1 Konstytucji,
+ na wniosek Premiera dokonuje zmian na stanowiskach poszczególnych ministrów (wymagana kontrasygnata) - art. 161 Konstytucji,
+ obligatoryjnie odwołuje ministra, wobec którego Sejm uchwalił wotum nieufności (brak kontrasygnaty) - art. 159 ust. 2 Konstytucji,
+ przyjmuje dymisję Rady Ministrów i powierza jej dalsze sprawowanie funkcji do czasu powołania nowej Rady Ministrów (bez kontrasygnaty) - art. 162 ust. 3 Konstytucji:
# obligatoryjnie: jeśli wobec Rządu uchwalono wotum nieufności lub nie uchwalono wotum zaufania,
# fakultatywnie: jeśli jedyną przyczyną wręczenia Prezydentowi dymisji Rządu jest rezygnacja Premiera,
o dotyczące stanowienia aktów podustawowych:
+ wydaje rozporządzenia na podstawie szczegółowego upoważnienia ustawowego i w celu wykonania ustawy (wymagana kontrasygnata) - art. 142 ust. 1 Konstytucji,
+ wydaje zarządzenia na podstawie ustaw (bez kontrasygnaty) - art. 142 ust. 1 Konstytucji,
o dotyczące polityki zagranicznej i obronności (art. 133 ust. 3 Konstytucji: Prezydent współdziała w zakresie polityki zagranicznej z Premierem i właściwym ministrem):
+ ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe (wymagana kontrasygnata) - art. 133 ust. 1 pkt 1 Konstytucji; jednakże niektóre umowy międzynarodowe mogą zostać ratyfikowane i wypowiedziane tylko na podstawie upoważnienia ustawowego - dotyczące:
# pokoju, sojuszu, układu wojskowego lub politycznego,
# wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,
# członkostwa RP w organizacji międzynarodowej,
# znacznego obciążenia finansowego RP,
# spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy,
+ ma prawo, przed ratyfikacją umowy, wnioskować do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie jej zgodności z Konstytucją (nie wymaga kontrasygnaty) - art. 133 ust. 2 Konstytucji,
+ mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli RP w innych państwach (wymagana kontrasygnata) - art. 133 ust. 1 pkt 2 Konstytucji,
+ przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące akredytowanych przy nim przedstawicieli państw obcych (nie wymaga kontrasygnaty) - art. 133 ust. 1 pkt 3 Konstytucji,
+ jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych - w czasie pokoju sprawuje zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej - art. 134 ust. 1 i 2 Konstytucji,
+ powołuje i odwołuje (wymagana kontrasygnata):
# na wniosek Premiera w czasie stanu wojny Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych - art. 134 ust. 4 Konstytucji,
# na wniosek Ministra Obrony Narodowej - Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego - art. 5 pkt 2 ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP,
# na wniosek Ministra Obrony Narodowej - dowódców rodzajów sił zbrojnych - art. 5 pkt 2 ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP,
+ na wniosek Ministra Obrony Narodowej nadaje stopnie wojskowe (wymagana kontrasygnata) - art. 134 ust. 5 Konstytucji,
+ powołuje i odwołuje członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego (brak kontrasygnaty) - art. 144 pkt 26 Konstytucji,
+ na wniosek Ministra Obrony Narodowej określa kierunki rozwoju sił zbrojnych (wymagana kontrasygnata) - art. 5 pkt 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP,
+ na wniosek Premiera zatwierdza strategię bezpieczeństwa narodowego (wymagana kontrasygnata) - art. 4a ustawy o powszechnym obowiązku brony RP,
+ na wniosek Premiera wydaje w drodze postanowienia Polityczno-Strategiczną Dyrektywę Obronną RP oraz inne dokumenty wykonawcze do strategii bezpieczeństwa narodowego (wymagana kontrasygnata) - art. 4a ustawy o powszechnym obowiązku brony RP,
+ na wniosek Premiera postanawia o wprowadzeniu lub zmianie określonego stanu gotowości obronnej państwa (wymagana kontrasygnata) - art. 4a ustawy o powszechnym obowiązku brony RP,
+ na wniosek Rady Ministrów postanawia o użyciu jednostek wojskowych poza granicami państwa (wymagana kontrasygnata) - art. 3 ustawy o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych RP poza granicami państwa,
Pozostałe kompetencje związane z władzą wykonawczą [edytuj]
*
o
+ w sprawach szczególnej wagi może zwoływać posiedzenia Rad Gabinetowej (bez kontrasygnaty) - art. 141 Konstytucji,
+ wnioskuje do Sejmu o powołanie Prezesa Narodowego Banku Polskiego (bez kontrasygnaty) - art. 227 ust. 3 Konstytucji,
+ powołuje 2 członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (bez kontrasygnaty) - art. 214 ust. 1 Konstytucji,
+ w przypadkach określonych w ustawie ma prawo odwołać powołanych przez siebie członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (wymagana kontrasygnata) - art. 7 ustawy o radiofonii i telewizji,
+ ma prawo zlecać Najwyższej Izbie Kontroli przeprowadzenie kontroli (bez kontrasygnaty) - art. 144 ust. 3 pkt 10 Konstytucji,
+ nadaje i zwalnia z obywatelstwa (bez kontrasygnaty) - art. 137 Konstytucji,
+ nadaje ordery i odznaczenia (bez kontrasygnaty) - art. 138 Konstytucji,
+ na wniosek Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów nadaje tytuły naukowe profesora oraz profesora sztuki (bez kontrasygnaty) - art. 25 ustawy o stopniach naukowych,
+ jest z racji urzędu wielkim mistrzem Orderu Orła Białego i Orderu Odrodzenia Polski oraz ich kawalerem,
+ nadaje statut Kancelarii Prezydenta RP oraz powołuje i odwołuje jej szefa (bez kontrasygnaty) - art. 143 Konstytucji,
Uprawnienia wobec władzy sądowniczej [edytuj]
*
o na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa mianuje sędziów (bez kontrasygnaty) - art. 179 Konstytucji,
o wskazuje 1 członka Krajowej Rady Sądownictwa (wymaga kontrasygnaty) - art. 187 ust. 1 pkt 1 Konstytucji,
o powołuje I Prezesa Sądu Najwyższego spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego (nie wymaga kontrasygnaty) - art. 183 ust. 3 Konstytucji,
o powołuje prezesów Sądu Najwyższego (bez kontrasygnaty) - art. 144 ust. 3 pkt 23 Konstytucji,
o powołuje Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego (bez kontrasygnaty) - art. 185 Konstytucji,
o powołuje wiceprezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego (bez kontrasygnaty) - art. 144 ust. 3 pkt 23 Konstytucji,
o powołuje Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego (bez kontrasygnaty) - art. 194 ust. 2 Konstytucji,
o wnioskuje do Trybunału Konstytucyjnego o:
+ zbadanie konstytucyjności akty normatywnego (bez kontrasygnaty) - art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji,
+ rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego (bez kontrasygnaty) - art. 192 Konstytucji,
o ma prawo złożyć wstępny wiosek o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej członka Rządu (bez kontrasygnaty) - art. 144 ust. 3 pkt 13 Konstytucji,
o ma prawo złożyć wstępny wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej osób zajmujących następujące stanowiska (wymaga kontrasygnaty) - art. 198 ust. 1 Konstytucji:
+ Prezes Najwyższej Izby Kontroli,
+ Prezes Narodowego Banku Polskiego,
+ Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych,
+ ministra resortowego,
+ członka Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,
o dysponuje prawem łaski (nie wymaga kontrasygnaty) - art. 139 Konstytucji; nie stosuje się do osób skazanych przez Trybunał Stanu,
Uprawnienia w stanach nadzwyczajnych [edytuj]
*
o jeżeli Sejm nie może się zebrać na posiedzenie, to Prezydent postanawia o stanie wojny (wymaga kontrasygnaty) - art. 116 ust. 2 Konstytucji:
+ w przypadku zbrojnej napaści na terytorium RP,
+ gdy z umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do obrony przeciwko agresji,
o na wniosek Rady Ministrów wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego lub wyjątkowego (wymaga kontrasygnaty) - art. 229 i 230 Konstytucji,
o na wniosek Premiera, w sytuacji bezpośredniego zewnętrznego zagrożenia państwa, zarządza powszechną lub częściową mobilizację i użycie sił zbrojnych do obrony RP (wymaga kontrasygnaty) - art. 136 Konstytucji,
o na wniosek Rady Ministrów, jeżeli w czasie stanu wojennego Sejm nie może się zebrać na posiedzenie, wydaje rozporządzenia z mocą ustawy (wymaga kontrasygnaty) - art. 234 Konstytucji,
o na wniosek Rady Ministrów podczas trwania stanu wojennego postanawia o przejściu organów władzy publicznej na określone stanowiska kierowania (wymaga kontrasygnaty) - art. 10 ustawy o stanie wojennym,
o na wniosek Rady Ministrów podczas trwania stanu wojennego określa zadania sił zbrojnych (wymaga kontrasygnaty) - art. 10 ustawy o stanie wojennym,
o na wniosek Premiera w czasie stanu wyjątkowego może postanowić o użyciu oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych RP do przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa, jeżeli dotychczas zastosowane siły i środki zostały wyczerpane (wymaga kontrasygnaty) - art. 11 ustawy o stanie wyjątkowym.
Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie