Treść zadania

Rozwiązania

• 

  0 0

  plintula 9.5.2010 (20:43)

  Homer to legendarny poeta grecki żyjący na przełomie IX i VIII w. p.n.e. Jego imię, Homer, znaczy ślepiec i tak przedstawiały go popiersia starożytnych. Był aojdą, tzn. wędrownym poetą pieśniarzem i stworzył dwa wielkie epickie poematy: Iliadę i Odyseję. Przez wieki spierano się o autorstwo tych arcydzieł. Szczególnie w XIX w. badacze skłonni byli uznawać, że Iliada i Odyseja są zbiorowym dziełem wielu aojdów, spisanym później po wiekach. Dzisiaj już nie wątpi się w autorstwo Homera. Argumentem podstawowym jest zwarta, jednolita, przemyślana kompozycja utworów.
  Iliada jest poematem o wojnie trojańskiej. Z wielu mitów trojańskich wybrał Homer epizod z ostatniego, dziesiątego roku wojny. O wydarzeniach wcześniejszych i późniejszych mówią liczne wstawki narratora. O temacie utworu informuje inwokacja, a właściwie pierwsze jej słowa: „Gniew Achilla bogini głoś...", a więc akcja rozgrywa się wokół Achillesa, który obraził się na wodza naczelnego Agamemnona, gdy ten zabrał mu brankę, i postanowił wstrzymać się od dalszego udziału w walce. Brak Achillesa w szeregach Greków spowodował, że Trojanie zdobywali przewagę i zagrozili okrętom greckim. Mimo próśb Achilles był nieubłagany, jedynie uległ Patroklesowi i pożyczył mu zbroję. Sam widok zbroi Achillesa wystarczył, by Trojanie cofnęli się. Jedynie Hektor stawił czoła rzekomemu Achillesowi - pokonał Patroklesa, zabił go i zabrał cenną zbroję.
  Zrozpaczony po stracie przyjaciela, Achilles zapomniał o obrazie i po wykuciu przez Hefajstosa nowej zbroi, pragnąc zemsty, ruszył w bój. Dopadł Hektora i w krwawym pojedynku zabił go. Zwłoki przywiązał za nogi do rydwanu i objechał mury Troi, wzmagając rozpacz rodziny Hektora i mieszkańców miasta. Skruszył go dopiero widok siwowłosego Priama, który sam, z bogatym okupem zjawił się przed nim, prosząc o wydanie zwłok Hektora. Achilles przypomniał sobie własnego ojca, wydał zwłoki Hektora i obiecał rozejm na czas pogrzebów obu poległych bohaterów - Patroklesa i Hektora.
  Tak w dużym skrócie przebiega akcja poematu: wzbogacają ją liczne opisy bitew i pojedynków (trzy ważne pojedynki: Menelausa z Parysem, Hektora z Patroklesem, Achillesa z Hektorem są punktami zwrotnymi akcji). Przedstawiają one bardzo dokładnie wojenne obyczaje starożytnych Greków: strategię stosowaną podczas bitwy, przebieg pojedynków, uzbrojenie, aż po sposób grzebania zmarłych.
  Akcja toczy się na dwóch płaszczyznach - ziemskiej, gdzie walczą ludzie, i boskiej. Bogowie decydują o losach starć, walczą między sobą, pomagają bohaterom.
  Dzięki temu poznajemy plejadę greckich bogów, ich powiązania z herosami i w ogóle wierzenia religijne Greków. Dzięki narratorowi dowiadujemy się, co było przedtem i co będzie potem. Rozszerza to bardzo perspektywę poematu i czyni z niego epopeję.
  Ukazaniu życia i obyczajów Greków w czasie pokoju służy opis tarczy Achillesa, gdzie boski kowal umieścił greckie wyobrażenie kosmosu - płaską ziemię oblaną oceanem, a także sąd, wesele, orkę, żniwa, winobranie, sceny pasterskie, wiejską zabawę - wszystko opisane dokładnie, ze szczegółami, dynamicznie, w ruchu.
  Ukazuje więc Iliada, zgodnie z regułami epopei, życie narodu greckiego w ważnym momencie historycznym. Prezentuje wybitnych bohaterów - wodzów obu walczących stron.
  Występuje w utworze wiele drobiazgowych opisów. Szczególnie ważny jest opis pojedynku Achillesa z Hektorem, nie tylko ze względu na to, że pokazuje zwyczaje panujące w czasie trwania takich spotkań, ale również dlatego, że znakomicie charakteryzuje obu bohaterów, podkreślając różnice między nimi.
  Najwyżej wśród bohaterów Iliady cenione jest męstwo, nieustraszona odwaga. Zabijanie jest ich rzemiosłem, nie znają litości. Często kierują się emocjami, pragnieniem zemsty, gniewem. Kierują się moralnością mitologicznych bogów, a więc żadną moralnością - można bezkarnie odmówić udziału w bitwie, uciec z pola walki, zresztą przy pomocy boga (Parys). Bohaterowie przed walką obrzucają się wyzwiskami, obrażają, szydzą, straszą.
  Mimo tego Homer podkreśla szlachetne męstwo Hektora, który ma poczucie odpowiedzialności za los narodu. Achilles natomiast, mimo okrucieństwa i zajadłości w zemście, potrafi wzruszyć się losem Priama - zbolałego ojca, potrafi być przyjacielem. Są więc ludzcy, ich emocje są ludzkie i to wielka zasługa talentu Homera.
  Współczucie czytelnika budzi też tragiczny los bohaterów - przecież od początku wiadomo jak skończy się ta historia. Wie o tym wszechobecny i wszechwiedzący narrator (ale obiektywny, nie opowiadający się po żadnej stronie, jak nakazywały reguły epopei), wiedzą bogowie i wiedzą bohaterowie. Mimo tego podejmują swój los, wypełniają obowiązek, nie uchylają się od działań, które przybliżają spełnienie przeznaczenia.
  Te cechy bohaterów homeryckich spowodowały, że przez wieki byli oni wzorami, symbolami bohaterstwa czyli heroizmu.
  Pokolenia wychowane na kulturze klasycznej widziały w nich niedościgłe ideały. Dlatego Henryk Sienkiewicz, kreując swego bohatera, pana Wołodyjowskie¬go, na herosa poświęcającego się dla ojczyzny i żołnierskiego honoru, nazywa go Hektorem kamienieckim. W tym określeniu mieści się najwyższe uznanie dla dzielności rycerskiej.
  Jan Lechoń, pisząc o powstaniu warszawskim w wierszu Iliada, porównuje to wydarzenie z wojną trojańską - to także wyraz najwyższego uznania i gloryfikacji. Podobnie Mieczysław Jastrun, pisząc o powstańcach sierpnia 1944 r., używa określenia „ Trojanie waleczni".
  Była więc i z pewnością jest Iliada arcydziełem w dorobku kultury światowej. Po pierwsze jako epopeja, wzór dla licznych utworów tego gatunku powstających (np. Pan Tadeusz) do momentu gdy została epopeja wyparta przez powieść.
  Naśladowano kompozycję Iliady, sposób opisywania rzeczywistości przy użyciu porównań homeryckich, czyli porównań bardzo rozbudowanych, w którym człon określający rozrasta się w rozwinięty opis przyrody, np. gdy Hektor uderza na Achillesa jak orzeł na młode jagnię... i tu następuje cały opis polowania.
  Powszechnie były znane i powtarzane epitety używane przez Homera - każdy z jego bohaterów miał wiele takich epitetów, np. Achilles potężny, wspaniały, szybkonogi, niezłomny, kochanek bogów, Hektor - szlachetny, boski, świetny jeździec, pasterz narodów itp.
  Próbowano dopasować do języków narodowych metrum wiersza Iliady: heksametr (wiersz sześciostopowy). W literaturze polskiej czynią to C. K. Norwid i A. Mickiewicz.
  Z drugiej zaś strony w chwilach trudnych, momentach zagrożenia bytu narodu odwoływano się do heroicznych wzorów postaw bohaterów Homerowych i chyba tak będzie nadal. To właśnie, myślę, jest miarą arcydzieła.

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie