Treść zadania

Najlepsze rozwiązanie

• 

  0 0

  plintula 7.5.2010 (15:17)

  - 2 konsulowie DYKTATOR
  - pretorzy - edylowie
  - cenzorzy - kwestorzy
  URZĘDNICY WYŻSI (5) URZĘDNICY NIŻSI (6)
  TRYBUNI LUDOWI (7)
  
  
  ZGROMADZENIE LUDOWE
  MAJĄTKOWE TERYTORIALNE PLEBEJUSZY
  (centurialne) (2) (tribusowe) (3) (4)
  
  
  Wszyscy obywatele rzymscy brali udział w Zgromadzeniu Ludowym (1), które dzieliło się na: - zgromadzenie majątkowe (2)
  - zgromadzenie terytorialne (3)
  - zgromadzenie plebejuszy (4)
  
  Zgromadzenie majątkowe wybierało urzędników wyższych (5), zgromadzenie terytorialne urzędników niższych (6), a zgromadzenie plebejuszy trybunów ludowych (7).
  Urzędnicy (tzw. magistratura) pełnili swą funkcję przez rok (oprócz dyktatora, który sprawował tę funkcję 6 miesięcy i cenzora, który mógł w razie potrzeby piastować urząd 1,5 roku), nie otrzymując żadnego wynagrodzenia. Istniała określona kolejność sprawowania urzędów począwszy od najniższych (kwestora), skończywszy na najwyższych (np. konsula czy cenzora).
  
  
  Uprawnienia urzędników:
  - trybun ludowy- posiadał prawo veta wobec uchwał urzędników (oprócz dyktatora), był nietykalny, mógł zwoływać zgromadzenia ludowe
  - kwestorzy- pomocnicy konsula do spraw finansowych
  - edylowie- organizowali igrzyska dla ludu i zaopatrywali Rzym w zboże
  - pretorzy- sprawowali nadzór nad sądownictwem i policją
  - konsulowie- najwyżsi urzędnicy, dowódcy armii, w momencie zagrożenia państwa powoływali dyktatora
  - cenzorzy- ustalali listę senatu, przypisywali do określonej grupy majątkowej, zajmowali się sprawami finansowymi
  - dyktator- powoływany na 6 miesięcy w momencie zagrożenia państwa, posiadał nieograniczoną władzę
  
  SENAT- rada starszych, licząca ok. 600 senatorów. Na czele senatu stał naczelnik (princeps senatus). Senat:
  - kontrolował pracę urzędników
  - zatwierdzał uchwały zgromadzenia ludowego
  - kontrolował budżet
  - zajmował się sprawami kultu
  - prowadził politykę zagraniczną
  - decydował o wojnie i pokoju
  - przydzielał prowincje
  
  Społeczna struktura republiki rzymskiej
  patrycjusze – najważniejsza grupa społeczna Rzymu; wywodzili się najzamożniejszych rodzin, posiadali pełnię praw obywatelskich; do V wieku p.n.e. byli grupą zamkniętą, nie wchodzili w związki małżeńskie z przedstawicielami warstw niższych;
  
  
  
  plebejusze – posiadali obywatelstwo Rzymu, bez przywilejów prawnych; sprawowali urząd Trybuna Ludowego, z czasem zezwolono im na piastowanie innych urzędów
  
  Tylko posiadający pełnię praw obywatelskich mogli brać udział w Zgromadzeniu Ludowym. Prawo to nie przysługiwało kobietom i niewolnikom. Niewolnicy, będący osobną grupą, stanowili głównie siłę roboczą.
  
  KRYZYS REPUBLIKI RZYMSKIEJ
  Po okresie wspaniałej prosperity republikańskiego Rzymu, kiedy, umiejętnie wyciszając konflikty społeczne, prężnie rozwijając swoją ekonomikę i umacniając potęgę militarną był on w stanie zawojować potężne połacie ziemi w basenie Morza Śródziemnego nastały trudne lata kryzysu. Począwszy od drugiej połowy II w.p.n.e słabnie tempo ekspansji rzymskiej, dają znać o sobie potężne konflikty wewnętrzne: krwawe wojny domowe, wielkie powstania niewolników. Szukając przyczyn tego stanu rzeczy wskazać trzeba przede wszystkim na fakt ewidentnego niedopasowania instytucji politycznych do rzeczywistych zadań, które winny były one spełniać. Dla tych, którzy realnie postrzegali rzeczywistość oczywistym stawało się, że rządy republikańskie pozostają nieudolne i jako takie nie są zdolne rozwiązywać piętrzących się trudności. W ciągu dwóch wieków ekspansji Rzym stał się światowym imperium. Pomimo zasadniczych zmian terytorialnych i etnicznych zachował on wszakże ustrój miasta – państwa, a więc wspólnoty o niewielkich rozmiarach i nieznacznych różnicach majątkowych wśród obywateli. Jako taki pozostawał w istocie niezdolny do sprawnego administrowania wielkimi, wchłoniętymi przez siebie obszarami. Urzędnicy rzymscy byli właściwie urzędnikami miejskimi,państwo nie wykształciło zawodowego aparatu urzędniczego zdolnego zapewnić sprawny pobór podatków (egzekwowanie należnych sum oddawano z reguły w ręce prywatnych spółek dzierżawców – publikanów), uczciwy wymiar sprawiedliwości. Powodowało to nieograniczony niczym wyzysk prowincji, wzmagało ferment, groziło rozsadzeniem jedności państwa. Wielką bolączką stawał się także system rekrutacji rzymskiej armii. Republika nie dysponowała początkowo stałym zawodowym wojskiem stanowiącym, adekwatne do potrzeb, zabezpieczenie granic, pozwalającym myśleć o kontynuowaniu ekspansji. Trudności potęgował fakt postępującej ruiny chłopów, stanowiących ciągle podstawę aparatu militarnego państwa. Ponieważ, mimo podejmowanych prób, procesu pauperyzacji chłopów zastopować się nie udało, dlatego w ostatnich latach II w.p.n.e. przeprowadzono zasadniczą reorganizację rzymskiej armii. Reforma polegała przede wszystkim na zmianie sposobu rekrutacji. Dawny system przymusowego poboru obywateli z cenzusem majątkowym napotykał na coraz większe trudności toteż zaczęto przyjmować do wojska ochotników proletariuszy. Armia nabrała charakteru zawodowego, okres służby miał trwać minimum 16 lat, żołnierze otrzymywali niewysoki, ale regularny żołd i pełny ekwipunek. Powyższa modyfikacja miała szereg dodatnich skutków : zwiększono liczebność armii, jej mobilność i wyszkolenie. Okazała się wszakże wielce niebezpieczna dla bieżącej praktyki życia politycznego, a co za tym idzie dla trwałości republikańskich form rządów. W zreformowanej armii żołnierze pozostawali licho opłacani, nie zadbano także o zabezpieczenie weteranów na starość. Nie dziwi w tym kontekście fakt , iż żołnierze skłonni byli do grabieży, gotowi pójść za swoim wodzem wszędzie – nawet przeciw wewnętrznemu wrogowi, w nadziej otrzymania łupów i nadziałów ziemi. Kolejnym z ognisk wewnętrznych konfliktów, destabilizujących sytuację polityczną w republikańskim Rzymie były zmiany struktur i postaw społecznych. Umacniała pozycję gospodarczego i politycznego hegemona nobilitas, czerpiąc potężne korzyści z majątków ziemskich i namiestnictwa prowincji, monopolizując dostęp do szczególnie eksponowanych urzędów. Z biegiem czasu zauważalne stawało się wszakże różnicowanie ekonomiczne dokonujące się pośród nobilów. Bajecznych fortun dorabiali się stosunkowo nieliczni, zwłaszcza przedstawiciele arystokracji senatorskiej, dziedziczący wielkie majątki ziemskie, mogący liczyć na lukratywne namiestnictwa prowincji. Także zwycięskie wojny stanowiły doskonałą okazję do gwałtownego polepszenia swego stanu majątkowego. Zróżnicowanie ekonomiczne nobilitas prowadziło do jej rozbicia politycznego, zachwiania się dawnych ideałów, rozluźnienia moralności i poczucia obowiązku wobec państwa. Zamiast o dobru republiki coraz częściej myślą, faktycznie rządzący państwem nobilowie o luksusowym urządzaniu swoich rezydencji, wyszukanych rozrywkach. Zjawiskiem wielce dla republiki niepokojącym było także zwiększanie się liczby proletariuszy i odgrywanie przez nich coraz większej roli na zgromadzeniach ludowych. Pozostając często bez środków do życia bezrobotni proletariusze, mający w przeciwieństwie do innych kategorii społecznych, zawsze pod dostatkiem czasu aby czynnie uczestniczyć w życiu politycznym, zaczęli chętnie sprzedawać swoje głosy przedstawicielom nobilitas, ubiegającym się o najwyższe urzędy. Przekupstwo, posługiwanie się demagogicznymi, populistycznymi hasłami stawały się czynnikiem podkopującym fundamenty republikańskiego Rzymu. Jasnym stawało się z czasem, że zasadniczego uzdrowienia wymaga cały system władzy. Konserwatywnie nastawiona nobilitas na żadne modyfikacje godzić się nie chciała. Zasadniczych reform dokonać mógł tedy tylko wódz zwycięskiej armii, który sięgnął po jedynowładztwo. Pierwszą poważną próbą wprowadzenia nowego ustroju były rządy Lucjusza Korneliusza Sulli (82 – 79 p.n.e.), który opanował władzę w wyniku pierwszej wojny domowej. Stając się w roku 82 p.n.e. dyktatorem na czas nieograniczony w znaczący sposób modyfikował zastane struktury polityczne. Dyktatura Sulli miała ewidentnie antydemokratyczny charakter. Wyrażało się to w zmniejszeniu uprawnień zgromadzeń tribusowych (mogły być na nich zgłaszane tylko te wnioski, które zyskały aprobatę senatu), ograniczeniu prawa weta trybunów ludowych. Mimo tego iż Sulla wprowadził pewne elementy ładu w chaotyczny dotąd system administracji prowincjonalnej i formalnie umocnił znaczenie senatu okazało się rychło, że większość senatorów, wychowana w tradycjach republikańskich, nie chciała pogodzić się z jedynowładztwem. Dyktatura Sulli zbyt mocno przypominała znienawidzone w Rzymie rządy królewskie by mogła ostać się jako trwała forma ustrojowa. Poddany presji, Sulla zrzekł się tedy w 79 r.p.n.e. funkcji dyktatora. Losy republiki rozstrzygnąć miały się teraz w batalii, w której czołową rolę odegrać mieli dwaj wybitni politycy i wodzowie Gnejusz Pompejusz i Gajusz Juliusz Cezar. Po upadku Sulli najpotężniejszym człowiekiem w Rzymie był Gnejusz Pompejusz, konsul roku 70 p.n.e., opromieniony sławą zwycięski wódz, który zawojował dla Rzymu znaczne ziemie na Wschodzie (dzięki jego sukcesom utworzono m.in. prowincje Bitynii i Pontu, Syrię). W blasku chwały przybył Pompejusz w 62 r.p.n.e do Rzymu licząc na to, że wojenne sukcesy zapewnią mu uprzywilejowaną pozycję w państwie. W wiecznym mieście zjawił się rychło, pnący się systematycznie po szczeblach urzędniczej kariery także Gajusz Juliusz Cezar, sprawujący dotąd funkcję namiestnika Hiszpanii. Dwaj żądni władzy politycy – Cezar i Pompejusz, dokoptowawszy do swego grona Marka Licyniusza Krassusa (podobnie jak Pompejusza konsula 70 r.p.n.e.) zawiązali w 60 r.p.n.e. tzw. pierwszy triumwirat. Była to tajna prywatna umowa trzech polityków odgrywających kluczową rolę w państwie, zabiegających o właściwą personalną obsadę rzymskiej magistratury. Dobra pomiędzy nimi współpraca długo się wszakże nie utrzymała. W 53 r.p.n.e. życie stracił, wojujący z Partami Krassus, dramatycznie pogarszały się także stosunki między Cezarem i Pompejuszem. Ten ostatni, wiążąc się coraz bardziej z senatem, z wielkim niepokojem patrzył na umacnianie się pozycji, sprawującego namiestnictwo w Galii Przedalpejskiej, Cezara. Rozszerzajac swoje władztwo zdołał on na przestrzeni lat 58 – 51 p.n.e. ostatecznie zawojować całą Galię. Pozycja Cezara, który po zakończeniu wojny galijskiej miał do dyspozycji 13 legionów świetnie wyćwiczonych i całkowicie oddanych sobie żołnierzy, wydawała się coraz większym zagrożeniem dla arystokracji senatorskiej i sprzymierzonego z nią Pompejusza. W 49 r.p. n.e. senat zażądał więc od pogromcy Gallów natychmiastowej rezygnacji z dowództwa i powrotu do Rzymu w charakterze osoby prywatnej. Poirytowany Cezar podjął wyzwanie. Jeszcze w styczniu 49 r.p.n.e. przekroczył graniczną rzekę Rubikon, oddzielającą Galię Przedalpejską od Italii, wypowiadając zdanie „kości zostały rzucone”. Wojna domowa przebiegała pod dyktando Cezara. Szybko opanował Italię, wkroczył do Rzymu. Decydującą dla losów kampanii okazała się bitwa rozegrana między wojskami Cezara i Pompejusza pod Farsalos w Epirze (48 r.p.n.e). Pomimo tego, iż Cezar dysponował w niej dwukrotnie słabszą liczebnie, wygłodzoną armią zwycięstwo stało się jego udziałem. Zgromiony Pompejusz z pola bitwy ruszył do Egiptu. Po drodze został jednak podstępnie zamordowany. Tymczasem Cezar, kontynuując zwycięski marsz rozprawiał się z nowymi armiami, wystawianymi przez swoich przeciwników. Wojnę, dzięki wspaniałym sukcesom w Hiszpanii, udaje mu się doprowadzić do szczęśliwego dla siebie finału dopiero w 45 r.p.n.e. Dopiero wówczas, wróciwszy triumfalnie do Rzymu, mógł Cezar zabrać się za reorganizację państwa. Zwycięski wódz bynajmniej nie zamierzał ukrywać istoty swojej władzy i pogardy dla republikańskiej fikcji toteż świadomie i konsekwentnie umacniał swoją pozycję w strukturach ustrojowych państwa. Uwieńczeniem tego procesu było powierzenie Cezarowi w roku 44 p.n.e. funkcji dyktatora wieczystego. Funkcja ta wyposażała go we władzę w praktyce nieograniczoną. Łączył ją ze sprawowanym stanowiskiem najwyższego kapłana i dożywotnią władzą trybuńską. Posługujący się tytułem imperatora Cezar miał także prawo ostatecznej decyzji w sprawach związanych z wojną i pokojem. Przy takim stanie rzeczy niewielką rolę odgrywali republikańscy urzędnicy (zostawali nimi tylko ci, którzy cieszyli się zaufaniem dyktatora) i senat, powiększony do liczby 900 członków (dokoptowano doń stronników Cezara). Jedną z mocniejszych podpór rządów Cezara pozostawała armia. Ona wszak wyniosła go do władzy, ona zapewniała jej trwałość. Nie zaniedbywał także dyktator tych działań które służyć miały rozszerzaniu kręgu rządzących, zyskiwaniu poparcia wśród różnych grup społecznych wolnej ludności Imperium. Umożliwiał szybki awans polityczny arystokracji municypalnej i prowincjonalnej, zyskującej swoje przedstawicielstwo w senacie. Wprowadził daleko idące zmiany w polityce Rzymu wobec prowincji. Próbując eliminować zdzierstwa, tworząc system poboru podatków bezpośrednio przez państwo, wprowadzał Cezar ,w miejsce bezmyślnej eksploatacji, zasadę wyzysku racjonalnego. Modyfikując struktury polityczne i społeczne Cezar zanadto bagatelizował fakt,że stara rzymska arystokracja nie mogła zaakceptować formy rządów przez niego wprowadzonych. Rychło zawiązał się spisek dybiący na życie dyktatora, który tworzyło ok. 60 senatorów. Pośród nich znaleźli się dawni stronnicy Gnejusza Pompejusza, ale także ludzie z otoczenia Cezara. Nazywający siebie obrońcami republiki spiskowcy pozbawili Cezara życia w dzień idów marcowych (15 marca 44 r.p.n.e). Śmierć Cezara nie oznaczała powrotu do starych form ustrojowych. Przeciwko spiskowcom obrócił się lud rzymski toteż musieli oni śpiesznie opuszczać miasto. Decydująca batalia o władzę rozegrać się miała tedy między wodzami, związanymi z Cezarem. Byli to: Marek Emiliusz Lepidus, Marek Antoniusz i główny spadkobierca imienia i majątku Cezara, adoptowany przez niego wnuk siostry – Cezar Oktawian. Trzej wodzowie w 43 r.p.n.e. zawarli między sobą układ dzieląc się władzą w Imperium i przyjmując oficjalny tytuł triumwirów (układ ten zwany jest drugim triumwiratem). Zgoda sygnatariuszy układu z 43 r.p.n.e nie trwała długo. Batalia przesądzająca o tym kto odgrywać będzie pierwszoplanową rolę w państwie rozegrała się między Oktawianem i Antoniuszem. Ich armie starły się w 31 r.p.n.e na morzu koło przylądka Akcjum w zachodniej Grecji. Pobity w bitwie Antoniusz zginął samobójczą śmiercią uszedłwszy do Egiptu. Rzym miał odtąd jedynego władcę, był nim Cezar Oktawian.

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie