Treść zadania

Rozwiązania

• 

  0 0

  -Patryk- 5.5.2010 (17:30)

  może takie coś:
  Nauczyciel chcąc kształtować postawy i moralność swoich uczniów najpierw musi nauczyć się kształtować samego siebie. Sokrates powiadał: "O to, co się troszczy większość ludzi, w ogóle nie dbam; o sprawy pieniężne, o zarząd dóbr, o rzeczy wojskowe, o sakcesy oratorskie, o stanowiska, o sprzysiężenia, o frakcje polityczne. I nie na tę drogę wstąpiłem (...), lecz na tę, na której każdemu z was z osobna wyświadczę największe dobro, starając się go przekonać, by mniej się troszczył o to, co ma, niż o to, czym jest, by się stał jak najdoskonalszy i jak najrozumniejszy" [4, Obrona Sokratesa]. Rozmowa z takim nauczycielem wpływa nie tylko na intelekt, lecz na całą duszę ucznia. Alcybiades tak mówi o spotkaniach z Sokratesem: "Zmusza mnie, bym sam przed sobą się przyznał, że, tyle wad mając, upieram się, by wcale o siebie samego się nie troszczyć (...). Nieraz mnie w taki stan wprawił, że mi się zdaje, że niepodobna żyć postępując tak, jak ja postępuję [4, Uczta].
  I tak dialog okazuje się uprawianym wspólnie ćwiczeniem duchowym, zachęcającym do wewnętrznego ćwiczenia, do badania świadomości, krótko mówiąc do sławnego "poznaj samego siebie" [2]. O ile Sokrates zawsze był wzorem nauczyciela, o tyle staje się mistrzem, który sam stosuje mądrość innym przekazywaną. Osobiste zaangażowanie duchowe jest niezbędne dla tych, którzy chcą inne dusze kształtować. Pierre Hadot pisze: "Owa ścisła więź między rozmową z innym kto zdolny jest do spotkania z samym sobą" [2, s. 29]. Okazuje się, że mniej znaczy temat dialogu niż zastosowana doń metoda; mniejszą ma wartość rozwiązanie problemu niż przebyta wspólnie droga. Rzecz nie w znalezieniu rozwiązania, lecz w ćwiczeniu sposobów jego poszukiwania.
  Niezbędnym składnikiem prawdziwej filozofii jest kształtowanie osobowości, jednocześnie jest to cel wychowania. Dlatego też poznanie metod stosowanych przez Sokratesa, metod, które miały wpłynąć na osobowość rozmówcy, może wzbogacić teorię i praktykę wychowania.
  Thomas A. Slezak.Pierre Hadot i Juliusz Domański traktują dialogi Platona niejako źródło informacji czysto pojęciowej, czy ukazującej "poglądy autora", lecz jako wskazówki ćwiczeń, ćwiczeń duchowych, które Platon uprawia sam i daje innym do uprawiania.
  Spróbujmy także spojrzeć na dialogi z perspektywy zmian, jakie mają w człowieku wywołać. Otóż dla wszystkich szkół filozoficznych podstawową przyczyną cierpienia, i nieświadomości człowieka są namiętności: chaotyczne pragnienia, obawy. Przeszkadzają one żyć prawdziwie. Nieprzygotowanie Kaliklesa polega na utożsamianiu siebie z żądzami i popędami. To powoduje, że silą rozumu jest jedynie instrumentem, na użytek popędów.
  
  Filozofia obejmuje pełnego człowieka.
  Sama sprawność intelektualna nie wystarcza, trzeba wewnętrznej więzi z duszą, której się wiedzę przekazuje. Ktoś, kto nie jest gotów tę więź stworzyć i włączyć się w proces wewnętrznych zmian, nie dostąpi poznania.
  Poznanie siebie (także i swoich emocji, namiętności) jest warunkiem życzliwości wobec partnera, wyjścia mu naprzeciw ze swoim zrozumieniem. Filozofia zatem okazuje się kształtowaniem nie tylko intelektu, lecz także sfery, którą dzisiaj nazwalibyśmy emocjonalno-uczuciową. Każda szkoła ma swój własny sposób, ale wszędzie jest on związany z gruntownym przekształceniem sposobu postrzegania i bycia jednostki - oto cel ćwiczeń duchowych [2, s. 14-15].
  Znając już warunki wstępne przyjmowania wiedzy, poznajmy metodę jej przekazywania. Często funkcja dialogu platońskiego postrzegana jest jako "żywy proces dyskutowania". To prawda, lecz wydaje się, że proces myślenia i postrzegania, który podczas niego zachodzi, pełni o wiele istotniejszą rolę. Podczas dialogu nauczyciel ćwiczy swoją uwagę, która pozwala odpowiedzieć natychmiast na zdarzenia i na pytania postawione z naglą. Ciągła czujność, rozbudzona samoświadomość, umożliwia dostosowanie każdej wypowiedzi do poziomu partnera. Ćwiczenie uwagi, która musi obejmować co najmniej trzy przedmioty: siebie samego, wychowanka i przedmiot rozmowy, pozwala zatroszczyć się o własne postępy wewnętrzne [2, s. 28].
  Wydaje się, że jeśli ktoś decyduje się na to, by być nauczycielem, musi ciągle uczyć się od siebie samego. Jednak postawmy ostateczne pytanie: co kryje się za poznaniem siebie? Jaki jest cel poznawania siebie? Przywołajmy Kaliklesa [5, s. 24]. To, co Jemu przeszkadzało w poznaniu, to namiętności; one rozbudzały stronniczy i emocjonalny punkt widzenia.2 Dialog wymagający skupienia myśli, uwagi, życzliwości,+ przede wszystkim wysiłku, jest ćwiczeniem. Zmusza ono do przekroczenia własnej indywidualności i postrzegania rzeczy w wymiarze powszechnym i obiektywnym. Filozofia daje możliwość poznania nawyków w swoim myśleniu, poznania swojej postawy emocjonalnej wobec rozmówcy, a także jej przekraczania.
  
  Filozofia jako ćwiczenie duchowe.
  Pozostańmy przy rozumieniu filozofii jako ćwiczenia, które kształtuje człowieka. Tylko wtedy możemy z dialogów Platońskich odczytać metody pracy nad swoją duszą. Lecz praktyka różni się tym od teorii, że trzeba ją stosować, dopiero wtedy sięgniemy po wiedzę. Wydaje się, że kształtowanie siebie jest podstawą do kształtowania dusz innych. Nie można umknąć wychowywania siebie podczas wychowywania innych. Poznanie i praca nad sobą, oto metoda filozofów starożytnych, metoda kształtująca nie tylko sferę intelektualną, lecz przede wszystkim - sferę moralną ucznia. Możemy z tego dorobku skorzystać lub nie, lecz kiedy powiemy nie, nie bądźmy jak sofiści w cytowanym fragmencie: "Sofiści bowiem, skądinąd ludzie mądrzy, popełniają niewytłumaczalny błąd: twierdząc, że nauczają cnoty7, nieraz oskarżają swych uczniów o to, iż ci dopuścili się niesprawiedliwości wobec nauczycieli odmawiając im zapłaty i innych dowodów wdzięczności za wyświadczone dobrodziejstwa. Czy może być coś bardziej pozbawionego sensu niż taka skarga? (...) przyjacielu, w imię przyjaźni powiedz mi, czy nie jest czymś pozbawionym sensu, utrzymywać, że kogoś się uczyniło człowiekiem dobrym i temu właśnie, który stal się dobry dzięki nam zarzucić, ze jest łotrem? (...) Co do mnie, uważam publicznych mówców i sofistów za jedynych ludzi nie mających prawa oskarżać tych, których wychowują, że okazują się niegodziwi wobec swoich nauczycieli, gdyż tym samym oskarżają samych siebie, iż nie oddali żadnej przysługi tym, którym, jak zapewniają, mieli ją oddać. Czyż nie jest tak?" [3].
  
  Przypisy
  1. Platon był uczniem Sokratesa. W znacznym stopniu wiedza na temat Sokratesa przetrwała dzięki dialogom Platońskim. Sokrates bowiem pism po sobie nie pozostawił - świadomie. Uważał, że wiedzę można jedynie przekazać w rozmowie, gdy obecny jest nauczyciel i uczeń.
  2. Slezak przywołując postać Kaliklesa, ukazuje, jakie ograniczenia jego duszy przeszkadzają Sokratesowi w przekazaniu wiedzy. Kalikles reprezentuje tezę o tzw. naturalnym prawie silniejszego, wg której komuś przewyższającemu innych siłą i potęgą wolno ich ujarzmić i bezwzględnie wykorzystywać do swoich celów. Teza ta dla Platona nie jest tylko intelektualnym poglądem, lecz jest wyrazem poziomu etycznego Kaliklesa, wyrazem jego egoizmu i chorobliwej ambicji. I choć Sokrates wykazuje Kaliklesowi sensowność tradycyjnego pojęcia sprawiedliwości i wewnętrzną sprzeczność tzw. praw silniejszego, Kalikles nie potrafi uchwycić sensu jego wywodów. Nie z powodu braku inteligencji. Przyczyną są ograniczenia charakteru. Zostaje powiedziane wprost, że jego niepohamowane popędy przeszkadzają mu przyjąć i zrozumieć teoretycznie uzasadniony, a moralnie piękny, pogląd Sokratesa. Kalikles nie jest przygotowany do przyjęcia wiedzy. Gdyż przygotowanie obejmuje nie tylko intelekt, ale także sferę emocjonalną i etyczną, gdyż to od nich zależy jak wiedza zostanie wykorzystana.

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie