Treść zadania

Rozwiązania

• 

  0 1

  Konto usunięte, 14.1.2011 (16:04)

  Podaję w skrócie.Wejdź na tą stronę:http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_IV_Jagiello4czyk
  Kazimierz IV Andrzej Jagiellończyk, lit. Kazimieras I Andrius Jogailaitis (ur. 30 listopada 1427 w Krakowie, zm. 7 czerwca 1492 w Grodnie) – wielki książę litewski w latach 1440–1492, król Polski w latach 1447–1492. Jeden z najaktywniejszych polskich władców, za panowania którego Korona, pokonując zakon krzyżacki w wojnie trzynastoletniej, odzyskała – po 158 latach – Pomorze Gdańskie, a dynastia Jagiellonów stała się jednym z czołowych domów panujących w Europie. Zdecydowany przeciwnik magnaterii przyczynił się do wzmocnienia znaczenia Sejmu i sejmików, co jednak stało się z krzywdą dla mieszczaństwa.Kazimierz Andrzej Jagiellończyk urodził się 30 listopada 1427. Był najmłodszym, trzecim, synem Władysława Jagiełły i jego czwartej żony, Zofii Holszańskiej, córki kniazia Andrzeja Holszańskiego[1]. W chwili narodzin syna Władysław Jagiełło miał 70 lat. Jego żona, młodsza od króla o 48 lat, była podejrzewana o zdradę. Dopiero uroczysta przysięga, że jest niewinna, oczyściła ją z zarzutów[2].
  
  Kazimierz Jagiellończyk został ochrzczony 21 grudnia 1427[1]. Imię odziedziczył po starszym bracie Kazimierzu, który urodził się i zmarł w 1426. Na urodziny przyszłego króla biskup Stanisław Ciołek dokomponował do utworu Mikołaja z Radomia panegiryczną kontrafakturę Hystorigraphi aciem mentis, opiewającą, oprócz nowo narodzonego Kazimierza, także parę królewską[2]. Królewicz wychowywany był pod czujnym okiem matki i opiekunów, głównie podkanclerzego Wincentego Kota, oraz rycerza Piotra z Rytra. Był, jak na owe czasy, dość dobrze wykształcony, znał historię swego rodu, języki polski i ruski, a ponadto ćwiczył tężyznę fizyczną. Uwielbiał polowania, dlatego w późniejszych latach często wyjeżdżał na nie do litewskich puszcz[3].
  
  Po śmierci Władysława Jagiełły w 1434 na tron polski wstąpił starszy brat Kazimierza, dziesięcioletni Władysław. Opiekę nad małoletnimi synami zmarłego króla sprawował biskup krakowski, Zbigniew Oleśnicki, niechętny wobec młodszego Kazimierza. Przeciwwagę dla pozycji Oleśnickiego stanowili panowie wielkopolscy. W 1438 to oni nalegali, by królewicz udał się do Czech w celu objęcia tronu[4] po śmierci Jana Luksemburczyka. Kazimierz Jagiellończyk został wybrany na króla czeskiego przez część stanów czeskich (głównie utrakwistów), które starały się nie dopuścić do objęcia tronu praskiego przez Albrechta Habsburga. Rok później, na skutek przegranej polskiego stronnictwa prohusyckiego w bitwie pod Grotnikami oraz wyraźnego sprzeciwu niechętnego wobec czeskich reform Kościoła stronn20 marca 1440 z rąk spiskowców zginął wielki książę litewski, Zygmunt Kiejstutowicz, co wywołało niepokoje w państwie litewskim. Do tronu wielkoksiążęcego pretendowali syn zamordowanego – Michał Bolesław Zygmuntowicz zwany Michajłuszką oraz Świdrygiełło Olgierdowicz, najmłodszy brat Władysława Jagiełły[6], popierani przez część bojarstwa litewskiego i ruskiego. Objęcie tronu wielkoksiążęcego przez któregoś z tych pretendentów groziło zerwaniem unii Litwy z Polską. Trzeci obóz, sprzyjający zachowaniu unii polsko-litewskiej, w skład którego wchodzili wpływowi magnaci, m.in. biskup wileński Maciej, książę holszański Jerzy oraz przewodzący stronnictwu Jan Gasztołd, popierał brata Władysława III, Kazimierza[7]. Tę kandydaturę popierali także panowie polscy na czele z Oleśnickim, który dążył do zachowania podziału politycznego i terytorialnego Litwy i późniejszego wcielenia do Korony niektórych jej części, jak Wołyń, Podole, Podlasie. W pierwszym etapie realizacji planów Oleśnickiego mieli pomóc książęta mazowieccy, stronnicy Michajłuszki, Kazimierz i Bolesław, którzy z polecenia biskupa dołączyli do orszaku udającego się na Litwę Kazimierza. Ich celem było odebranie Litwie Podlasia i przyłączenie go do Mazowsza. Kwestia Podlasia została uregulowana dopiero w 1444.
  
  Trzynastoletni Kazimierz, mianowany namiestnikiem, przybył w maju 1440 do Wilna w towarzystwie Jana z Chyżewa, kasztelana krakowskiego, oraz ochmistrza Pawła Chełmskiego[8]. Korzystając z nieobecności Władysława III w Polsce (udał się na Węgry w celu objęcia tronu)[9], bojarzy litewscy, pragnąc oderwania się od Polski, 29 czerwca 1440 ogłosili w katedrze wileńskiej Kazimierza Jagiellończyka wielkim księciem litewskim. Tym samym unia polsko-litewska uległa zerwaniu[6]. Ponieważ wybór Kazimierza na wielkiego księcia bez zgody polskiego króla i sejmu był równoznaczny z zerwaniem porozumień z Polską zawartych przez Zygmunta Kiejstutowicza, niektórzy historycy określają dojście Kazimierza do władzy jako przewrót państwowy[10].ictwa Zbigniewa Oleśnickiego, Jagiellończyk zrezygnował z władzy w Czechach[5].Kazimierz Jagiellończyk sprawował rządy na Litwie jako wielki książę litewski w latach 1440-1492. Wykorzystując małoletność Kazimierza (przybył na Litwę w wieku 13 lat), bojarstwo litewskie sięgnęło po władzę na Litwie poprzez obsadzanie najważniejszych urzędów członkami kilku rodów: Kieżgajłów, Gasztołdów i Radziwiłłów[11]. Stopniowo jednak młody książę uwolnił się spod wpływów swojego doradcy Jana Gasztołda, który zdobył wysoką pozycję w państwie i w celu przejęcia władzy na Litwie szukał sprzymierzeńców wśród wrogo nastawionych do księcia rodów[12].
  
  W latach 1440-1441 Jagiellończyk poskromił bunt pospólstwa (tzw. "czarnych ludzi") w Smoleńsku[13] i mianował namiestnikiem smoleńskim Andrzeja Sakowicza[14]. Na początku rządów książę uznał autonomię w zakresie administracji i sądownictwa Żmudzi, która pod przywództwem Dowmonta, zwolennika Michajłuszki, wykazywała dążenia separatystyczne[15][16]. Na mocy postanowienia Jagiellończyka Żmudź miała być traktowana na równi z województwami wileńskim i trockim[9].
  
  Po 1440 Polska i Litwa rościły pretensje do Podlasia[17]. W 1444 Jagiellończyk zażegnał spór Litwy z Mazowszem o ziemię drohicką na Podlasiu. Odkupił prawa do tej ziemi od księcia Bolesława IV mazowieckiego za 6 tysięcy kop groszy praskich, nie dopuszczając tym samym do wojny z Polską, która mogła wybuchnąć pod pretekstem obrony praw podległego jej Mazowsza. Dzięki sukcesowi w tym sporze wzrósł autorytet Kazimierza wśród bojarstwa litewskiego[12][18][19].
  
  Za Jagiellończyka Wielkie Księstwo Litewskie sięgało od Bałtyku po limany dnieprowe nad Morzem Czarnym i od Podlasia po górną Wołgę[20]. W latach 1444–1445 książę wspomógł zbrojnie Nowogród Wielki w wojnie z zakonem kawalerów mieczowych[12]. Nie obawiając się już Krzyżaków, Litwini mieszali się do wojen domowych w państwie moskiewskim[20]. W 1444 Kazimierz rozpoczął wojnę z Moskwą o ziemie nad Wiaźmą[21]. Konflikt z Moskwą został rozstrzygnięty dopiero w 1448, gdy Kazimierz był już królem Polski.25 czerwca 1447 Kazimierz został koronowany na króla Polski w katedrze wawelskiej przez arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski Wincentego Kota[20]. Od tego czasu (z przerwą w latach 1492-1501, kiedy unia była praktycznie zerwana[36]) aż do unii lubelskiej zawartej w 1569 pomiędzy oboma państwami istniała unia personalna.
  
  Pierwsze lata rządów były dla Jagiellończyka bardzo trudne. Król kilkakrotnie w latach 1448-1449 odmawiał możnowładcom zatwierdzenia przywilejów i od początku rządów znalazł się w ostrym konflikcie z tym obozem, budował więc swoje zaplecze polityczne na średniej szlachcie[37][38]. Największym przeciwnikiem nowego władcy stał się wszechwładny dotąd biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki. Nawiązał on kontakty z opozycją litewską, której przewodził książę Michał Bolesław Zygmuntowicz[39]. W okresie, gdy Kazimierz był zajęty tłumieniem rebelii Michajłuszki na Litwie, Oleśnicki został kardynałem i jako legat papieski w Polsce nie zamierzał wyjeżdżać do Rzymu. W 1443 zakupił dla biskupstwa krakowskiego księstwo siewierskie[40]. Oleśnicki namawiał szlachtę do wypowiedzenia królowi posłuszeństwa, głosił, że król wywiózł z Polski na Litwę wielkie skarby i zapasy broni celem zajęcia będącej jednym ze źródeł niesnasek polsko-litewskich ziemi łuckiej, która – po śmierci Świdrygiełły – została obsadzona przez Litwinów[41].
  
  Aby ograniczyć wpływy polityczne Oleśnickiego w państwie, Kazimierz IV podjął starania o zapewnienie sobie kontroli nad Kościołem w Polsce. Sytuacja na linii stosunków ze Stolicą Apostolską sprzyjała, gdyż w Rzymie w okresie 1447-1449 toczyły się spory między dwoma pretendentami do objęcia tronu Piotrowego i Mikołajem V a Feliksem V. W zamian za udzielenie poparcia dla Mikołaja V Kazimierz zażądał od niego prawa obsadzania beneficjów i stanowisk kościelnych swoimi stronnikami. Mikołaj V udzielił Jagiellończykowi przywileju obsady 20 godności kościelnych oraz zgody na pobranie ze świętopietrza 10 tysięcy dukatów na walkę z Tatarami. Oleśnicki w tym sporze popierał antypapieża Feliksa V (za co dostał kapelusz kardynalski)[42]. W 1449 Mikołaj pokonał Feliksa, zyskał powszechne uznanie w Kościele i nie potrzebował już Kazimierza, pogodził się natomiast z Oleśnickim. Król nie zamierzał jednak rezygnować z wcześniejszych papieskich przywilejów i dalej sam obsadzał polskie biskupstwa, za co został obłożony klątwą. Nie podporządkował się polityce papieskiej, a klątwa wygasła wraz ze śmiercią papieża. W dalszym ciągu swego panowania Kazimierz już bez przeszkód obsadzał biskupstwa swoimi ludźmi, a kolejni papieże, Pius II i Paweł II, zadowalali się zatwierdzaniem królewskich kandydatur[43].
  
  W Zielone Świątki 1452 Kazimierz zwołał do Sandomierza swoich zwolenników, a jednocześnie przeciwników Oleśnickiego, takich jak biskup włocławski Jan Gruszczyński, wojewoda poznański Łukasz Górka, wojewoda brzeski Mikołaj Szarlejski oraz niektórzy panowie krakowscy. Radzono przez tydzień, przy czym stronników Oleśnickiego nie dopuszczono[28]. Kraj stał na skraju wojny domowej, ale obie strony starały się jej uniknąć. Na prośbę kardynała doszło do jego spotkania z królem. Jednak Oleśnicki przedstawił jedynie królowi długą listę zarzutów, w większości nieprawdziwych[44]. Konflikt rozgorzał na nowo, a Oleśnicki oraz wojewodowie krakowski i sandomierski przestali przychodzić na posiedzenia rady królewskiej. Spory możnowładców z królem ustały dopiero w roku 1455, kiedy to kardynał Zbigniew Oleśnicki zmarł[45].
  
  24 czerwca 1453 roku na zjeździe szlachty koronnej w Piotrkowie, gdzie zjawili się posłowie Związku Pruskiego, Kazimierz ustąpił i potwierdził przywileje szlachty, ale zrobił to zapewne tylko dlatego, że w najbliższej przyszłości chciał rozpocząć wojnę z Krzyżakami i potrzebował poparcia szlachty:
  Quote-alpha.png
  Ja, Kazimierz, król polski, wielki książę litewski i dziedziczny pan Rusi, ślubuję, przysięgam i przyrzekam na tę świętą Boską Ewangelię, że wszystkie prawa, swobody, przywileje zapisy i nadania mojego Królestwa Polskiego, duchowne i świeckie, kościołom i Królestwu Polskiemu, biskupom i książętom, panom, rycerstwu, miastom, mieszkańcom kraju, zgoła wszystkim poddanym wszelkiego stanu i powołania, przez świętej pamięci książąt, królów rządców i jakichkolwiek bądź panów i dziedziców Królestwa Polskiego, a mianowicie przez Władysława ojca i Władysława brata mego, królów polskich, udzielone, darowane i nadane, utrzymam zachowam i wykonam we wszystkich warunkach i opisach. Cokolwiek zaś niesprawiedliwie od tego Królestwa oderwano albo wydarto, to według możności mojej usiłować będę przywrócić i z całością państwa spoić; granic jego nie uszczuplę, ale owszem, całymi siłami przyrzekam ich bronić i starać się o ich rozszerzenie[46].
  
  Tym oświadczeniem zerwał ze swą dotychczasową polityką, zrezygnował z planu wzmocnienia swej władzy i związał się ze szlachtą, co stanowiło cenę szerokiej akcji na polu międzynarodowym dla odzyskania ziem utraconych, a przede wszystkim Pomorza.
  
  W kwietniu 1454 roku na zjeździe panów litewskich w Brześciu król i przedstawiciele Korony oznajmili, że wycofują się z roszczeń do Wołynia, a tym samym faza ostrych sporów polsko-litewskich została zakończona[47].
  
  W 1452 Kazimierz IV opanował po krótkotrwałej wojnie Oświęcim, zmuszając tamtejszego księcia Jana IV do złożenia mu 19 marca 1454 hołdu lennego. W 1456 Polska zhołdowała księstwo zatorskie. 21 lutego 1457 polski monarcha ostatecznie zakupił księstwo oświęcimskie i włączył je do Korony, ale był to ostatni sukces na Śląsku[48].
  
  Jednym z głównych zadań króla i państwa było zjednoczenie wszystkich ziem polskich, zwłaszcza zaś odebranie zakonowi Pomorza Gdańskiego. Krzyżacy nakładali wysokie cła na polskie towary i hamowali kontakty z miastami pomorskimi. Cierpiał na tym handel zagraniczny i miasta leżące nad Wisłą i Bałtykiem[49].
  Wojna trzynastoletnia [edytuj]
  
  Information icon.svg Osobny artykuł: Wojna trzynastoletnia.
  
  Wojsko polskie z okresu wojny trzynastoletniej. Szkic Jana Matejki
  
  Po klęsce grunwaldzkiej w 1410 i niekorzystnych traktatach pokojowych z Polską (1411, 1435) i Litwą (1422) państwo zakonne przeżywało kryzys. W 1440 powstał Związek Pruski, antykrzyżacka organizacja zrzeszająca szlachtę i mieszczaństwo Prus, które zwróciło się do polskiego władcy o przejęcie władzy. Formalnie nastąpiło to 20 marca 1454. W dwa dni później rozpoczęła się wojna pomiędzy Polską i stanami pruskimi z jednej strony a Zakonem z drugiej. 6 marca 1454 Kazimierz wydał akt inkorporacji Prus do Królestwa Polskiego[50][51][52].
  
  W pierwszym okresie wojny powstańcy pomorscy wyparli Krzyżaków ze wszystkich miast pruskich oprócz Malborka i paru pomniejszych twierdz[53]. Jednak szlachta była sceptycznie nastawiona do wojny. Pospolite ruszenie nie radziło sobie w walce, a sama szlachta nie była zbytnio zaangażowana w wojnę[54]. Dodatkowo Zakon otrzymał posiłki zbrojne rycerstwa Rzeszy Niemieckiej. W końcu szlachta zagroziła królowi, że jeśli nie potwierdzi starych i nie nada nowych przywilejów, to nie będzie walczyć. Monarcha był zmuszony wydać tzw. statuty cerekwicko-nieszawskie, które stanowiły, że król nie będzie zwoływał pospolitego ruszenia, uchwalał nowych podatków i podejmował innych ważnych decyzji bez zgody sejmików ziemskich. Oprócz tego król zobowiązał się powoływać na urząd sędziego ziemskiego, podsędka i pisarza kandydatów przedstawianych królowi przez szlachtę. Wyżsi dostojnicy mieli być pozbawieni możliwości sprawowania urzędu starosty. Te przywileje osłabiły władzę monarszą na rzecz ogółu szlacheckiego, ale podniosły rolę sejmików ziemskich i zaktywizowały politycznie szlachtę. Zmniejszone też zostały uprawnienia polityczne magnaterii[55].
  
  18 września 1454 wojska polskie poniosły klęskę w bitwie pod Chojnicami, a Krzyżacy odzyskali dużą część straconych twierdz[56]. Wielkim problemem Polski był brak pieniędzy, których Zakon miał jeszcze pod dostatkiem. Pospolite ruszenie było całkowicie nieprzydatne w zdobywaniu nowoczesnych twierdz. Trzeba było wynająć wojska zaciężne. W dodatku Zakon nadal cieszył się poparciem cesarza i papieża, co było niezgodne z postanowieniami traktatu brzeskiego z 1435. Papież rzucił klątwę na Kazimierza Jagiellończyka i Związek Pruski.
  
  W 1457 Polacy wzięli Malbork, ale tylko dlatego, że Zakon zalegał z wypłatą żołdu dla załogi zamku i gdy Polacy zapłacili 190 000 florenów, zaciężni wydali zamek[36]. Ostatecznie dzięki ogromnemu wysiłkowi finansowemu Królestwa i bogatych miast pruskich (Gdańska, Elbląga, Torunia) wynajęto armię zaciężną, której wodzem został Piotr Dunin[57]. Tymczasem także Zakon zaczął borykać się z problemami finansowymi. O losach wojny przesądziła dopiero bitwa pod Świecinem w 1462, wygrana przez polskie oddziały zaciężne pod wodzą Dunina. W 1463 flota kaperska Gdańska i Elbląga pokonała okręty krzyżackie w bitwie na Zalewie Wiślanym. W 1466 upadły Chojnice, ostatni krzyżacki punkt oporu i Zakon poprosił o pokój[58].
  
  Rokowania prowadzono w październiku 1466 w Toruniu. 19 października 1466 Kazimierz, wielki mistrz krzyżacki Ludwig von Erlichshausen, legat papieski, przedstawiciele Związku Pruskiego, senatorowie i możnowładcy podpisali traktat pokojowy[59]. Polska uzyskiwała Pomorze Gdańskie, Malbork, Elbląg, ziemię chełmińską i michałowską oraz biskupstwo warmińskie jako tzw. Prusy Królewskie. Pozostała część Prus (Prusy Zakonne) została przy Krzyżakach jako lenno Polski. Każdy nowy mistrz był zobowiązany do złożenia hołdu lennego królowi polskiemu maksymalnie sześć miesięcy po wyborze. Po 158 latach Polska odzyskała dostęp do morza i panowanie nad całym biegiem Wisły[60].
  Oczekuję na naj...?
  

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie

• 

  0 1

  Konto usunięte, 14.1.2011 (16:10)

  Kazimierz IV Jagiellończyk ur. 30 listopada 1427 w Krakowie, a zm. 7 czerwca 1492 w Grodnie.
  Był wielkim księciem Litewski w latach 1440–1492, a królem Polski w latach 1447–1492.
  Jeden z najaktywniejszych Polskich władców.
  W latach 1460–1463 Kazimierz IV prowadził spór z papiestwem o obsadę biskupstwa krakowskiego. Mimo poparcia, jakiego legat papieski Hieronim z Krety udzielał Jakubowi z Sienna, zwyciężył Jan Gruszczyński, kandydat monarchy. Misja Hieronima nie powiodła się, a gdy na dodatek w czasie majowego zjazdu z Krzyżakami w Brześciu Kujawskim okazał jawną przyjaźń zakonowi, skompromitował się w Polsce ostatecznie. Dążąc do stopniowego włączenia Mazowsza do Korony w roku 1462 władca inkorporował księstwa rawskie i bełskie, przekształcając je w województwa.
  
  Źródło: Internet.
  
  możesz dac naj.

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie

• 

  0 0

  olcia1130 14.1.2011 (16:46)

  Kazimierz IV Andrzej Jagiellończyk , ur. 30 listopada 1427 w Krakowie, zm. 7 czerwca 1492 w Grodnie) – wielki książę litewski od 1440-1492, król Polski w latach 1447-1492.Kazimierz Jagiellończyk był młodszym synem Władysława Jagiełły i Zofii Holszańskiej. W 1438 został wybrany królem Czech przez część stanów czeskich. Jednak wobec zakończonej niepowodzeniem wyprawy wraz z bratem Władysławem na Śląsk, zrezygnował z pretensji do korony czeskiej. Po zgładzeniu przez spiskowców litewskich wielkiego księcia litewskiego Zygmunta Kiejstutowicza 20 marca 1440, Władysław III mianował swojego brata namiestnikiem na Litwie. Jednakże pragnąc się uniezależnić od Polski panowie litewscy wybrali Kazimie wielkim księciem Litwy 29 czerwca 1440.
  
  źródło: internet
  PROSZĘ O NAJ
  PLIS!!!

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie