Treść zadania

Najlepsze rozwiązanie

• 

  0 0

  Natalie16 4.5.2010 (18:49)

  Państwo wczesnopiastowskie
  
  
  W epoce wczesnopiastowskiej władza skoncentrowana była w ręku księcia, którego wspierała rada złożona z możnowładców. Książę uosabiał państwo i bezpośrednio sprawował władzę regularnie objeżdżając wraz ze swym dworem terytorium swego kraju. Publiczne uprawnienia księcia - sądownicze i gospodarcze - określa się mianem prawa książęcego. Władca był najwyższym sędzią, gwarantem miru (pokoju) w stosunku do miejsc (np. drogi publiczne, targi) lub osób (np. kupcy), dysponentem regaliów (monopole skarbowe związane z eksploatacją bogactw naturalnych lub czerpaniem dochodu z gospodarki towarowo-pieniężnej), odbiorcą świadczeń w naturze i posługach nakładanych przezeń na ogół mieszkańców kraju. Do czasów Kazimierza Odnowiciela centralne ośrodki. państwa piastowskiego mieściły się w Gnieźnie i Poznaniu, zaś w okresie panowania tego władcy zostały przeniesione do Krakowa.
  
  Najważniejszymi urzędnikami centralnymi byli palatyn-wojewoda, kanclerz oraz skarbnik. Państwo piastowskie było podzielone na prowincje - na czele z namiestnikami - te zaś na okręgi grodowe zwane z czasem kasztelaniami. Kasztelanom podlegały sprawy wojskowe, sądowe i skarbowe na ich terytorium. Siły zbrojne składały się ze stałej kilkutysięcznej konnej drużyny utrzymywanej przez władców, wojów - zobowiązanych do służby na wezwanie księcia, oraz pospolitego ruszenia wszystkich wolnych poddanych. Od płowy XI w. drużynę książęcą zaczęło zastępować posiadające ziemię rycerstwo.
  
  Społeczeństwo epoki wczesnopiastowskiej miało charakter hierarchiczny. Na szczycie drabiny społecznej znajdowało się możnowładztwo wywodzące się ze starszyzny plemiennej i ludzi "nowych", dobieranych przez panującego. Możni posiadali rozległe majątki (hodowla koni i bydła), ponadto stopniowo przejmowali część świadczeń, składanych przez ludność z tytułu prawa książęcego. Dysponowali oni także własnymi drużynami. Trzon społeczeństwa stanowiła wolna ludność chłopska, zobowiązana dziedzicznie do posług i danin na rzecz państwa, a także - od XI w. - na rzecz Kościoła (dziesięcina). Chłopi ci byli poddanymi państwa, posiadali dziedziczną własność ziemi. Część ludności wiejskiej - wojowie - była zobowiązana do służby wojskowej. Poddaństwo chłopów pojawiło się dopiero wraz z rozwojem wielkiej własności kościelnej. Na dole drabiny społecznej znajdowali się niewolni.
  
  Zaczątkiem organizacji kościelnej na ziemiach polskich było biskupstwo misyjne, zaś później (od 1000 r.) arcybiskupstwo gnieźnieńskie. W czasie kryzysu państwa piastowskiego w latach trzydziestych XI w. nastąpił rozpad organizacji kościelnej. Dopiero ok. 1075 r. nastąpiło odnowienie metropolii w Gnieźnie i dotychczasowych biskupstw oraz utworzenie dodatkowego biskupstwa w Płocku. Od 1124 r. istniało we Włocławku biskupstwo kujawskie (pierwotnie być może w Kruszwicy), lubuskie w Lubuszu, zaś od 1140 r. - zachodniopomorskie w Wolinie (przed 1176 r. - w Kamieniu). Od drugiej połowy XI w. tworzone były kapituły katedralne i powstawała sieć parafii. Od czasów Bolesława Chrobrego zakładane były też coraz liczniejsze placówki zakonu benedyktynów. Podstawą utrzymania Kościoła była początkowo część dochodów księcia i świadczenia ludności; od połowy XI w. instytucje kościelne otrzymywały od władców i możnych także rozległe nadania ziemskie. Od ok. 990 r. książęta polscy płacili papiestwu świętopietrze (denar św. Piotra) z tytułu opieki papieskiej nad Polską. Od połowy XI w. danina ta obciążała poszczególne gospodarstwa (domy).
  
  Przyjęcie chrztu umożliwiło recepcję w Polsce kultury łacińskiej. Rozwijała się ona głownie w kręgu dworskim i kościelnym. W stolicach arcybiskupich tworzone były księgozbiory i zakładane szkoły katedralne. Piśmiennictwo tamtych czasów reprezentowała przez historiografa (roczniki, kronika tzw. Galla Anonima) oraz hagiografia (m.in. żywoty św. Wojciecha). Wśród obiektów architektury kamiennej przedromańskiej i (od połowy XI w.) romańskiej wyróżniają się podłużne pałace połączone z kaplicami (druga połowa X i pierwsza ćwierć XI w.), budowane w głównych grodach państwa (np. Ostrów Lednicki, Giecz, Przemyśl) oraz katedry w formie trójnawowych bazylik (Gniezno, Poznań), czasem z transeptem (Kraków).

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie