Treść zadania

Najlepsze rozwiązanie

• 

  0 0

  mala53 1.5.2010 (22:57)

  Początki cywilizacji greckiej datuje się na II i III tysiąclecie p.n.e. Związane są z powstaniem najstarszej na tym terenie kultury tzw. minojskiej, nazwa nawiązuje do jej władcy Minosa. W III tys. na Kretę przybywa ludność z Azji Mniejszej. Swoje siedziby założyli też na wyspach Morza Egejskiego oraz na terytorium Grecji kontynentalnej. W drugiej połowie III tysiąclecia na Krecie ustrój plemienny i rodowy uległ złamaniu, co umożliwiło powstanie państwa. Szczyt rozwoju Krety to I połowa II tysiąclecia., kiedy to miejscowa ludność utrzymywała ożywione kontakty handlowe i kulturalne z Egiptem, Palestyną, Syrią. W okresie 1700 - 1600 r. p.n.e. Kretę nawiedzały liczne w tym miejscu trzęsienia ziemi, w wyniku których zniszczeniu uległy pałace wyspy. Kretę ostatecznie pogrążyli Achajowie. Na początku II tysiąclecia p.n.e. obszar basenu Morza Śródziemnego został zasiedlony przez plemiona greckie. Byli to najpierw Jonowie, którzy zajęli tereny Attyki, a w 1700 roku Achajowie, którzy opanowali Peloponez. Zorganizowali oni kilka państewek, które przyjęły ustrój monarchiczny. Ośrodkiem ich państwa stała się Argolida z miastem Mykeny. W XIV wieku p.n.e. zajęli Knossos, Rodos i kilka mniejszych wysp, położonych na Morzu Egejskim. Podbili również wybrzeża Azji Mniejszej, oraz Pamfilię i Cypr. Przełom XIII-XII w. przyniósł upadek cywilizacji mykeńskiej. Do zniszczenia tej cywilizacji przyczynili się Dorowie, prawdopodobnie około ok. 1050 roku W połowie I tysiąclecia p.n.e. ukształtował się ostateczny podział Grecji, zaś jej historię od VIII wieku p.n.e. do II wieku p.n.e. można podzielić na trzy okresy, i tak wyróżniamy okres archaiczny, od okresu kolonizacji greckiej aż do czasów wojen z Persami (VIII do 480 p.n.e.), okres klasyczny, do śmierci Aleksandra Macedońskiego (480 p.n.e.- 323 p.n.e.) oraz okres hellenistyczny (323 r. p.n.e. - II w. p.n.e.)
  Początki państwowości greckiej związane są z instytucją polis - państwa - miasta i sięgają one okresu archaicznego. Najwcześniej zaczęto je tworzyć na obszarze Azji Mniejszej, ze względu na zabezpieczenie się przed atakami innych plemion. Te pierwsze miasta greckie miały zdecydowanie rolniczy charakter, od VIII w. stawały się wręcz ośrodkami życia politycznego. Termin polis zaczął oznaczać władzę sprawowaną wspólnie przez wszystkich obywateli miasta. Obywatele czyli mężczyźni tworzyli wspólnotę, kobiety nie posiadały praw politycznych, ale pod względem prawno – społecznym traktowano je jako równoprawnych członków tejże wspólnoty. Polis, oprócz obywateli była zamieszkiwana przez tzw. „obcych” czyli ludność, która nie miała żadnych praw obywatelskich, nazwano ich metojkami. Polis tworzyło miasto i tereny przyległe w promieniu kilku lub nawet kilkunastu kilometrów, dzięki czemu rolnik, nawet z najodleglejszej części polis mógł dotrzeć na miejsce wspólnych zebrań. Najważniejszą instytucją greckich miast - państw było Zgromadzenie wszystkich obywateli Istotną rolę odgrywała Rada, do której zadań należało formułowanie wniosków lub opinii przedstawianych Zgromadzeniu. Wspólnota stanowiła zamkniętą grupę ludzi, wejście do niej zapewniało urodzenie. Cudzoziemcy zezwalano na osiedlanie się w mieście, ale nie byli obywatelami polis. Ruch kolonizacyjny rozpoczął się w VIII wieku p.n.e., ze względu na: brak ziemi uprawnej, wzrost liczby ludności, a co za tym idzie przeludnienie Grecji. Kontakty handlowe umożliwiły Grekom rozeznać gdzie znajdują się najlepsze warunki na osiedlenie i wkrótce od ok. 770 r. p.n.e. rozpoczął się ruch emigracyjny. Każda kolonia posiadała swoją metropolię ale była od niej niezależna będąc już samodzielną polis. Metropolia wyposażała emigrujących w podstawowe narzędzia i produkty oraz statek. Kolonie stały się ważnym pośrednikiem w handlu między światem greckim a ludnością miejscową, do metropolii sprowadzano najczęściej: niewolników, zboże, skóry zwierzęce oraz drewno. Najwięcej koloni założyły: Chalkis, Korynt i Milet. Kierunki kolonizacji: południowa Italia, Sycylia, południowa część Francji i wybrzeża Hiszpanii, południowa Tracja, okolice cieśnin czarnomorskich. Ruch kolonizacyjny osłabł w VI wieku p.n.e., ze względu na opór Kartaginy, leżącej na wybrzeżu Afryki. Ponadto w Italii musieli się liczyć z obecnością Etrusków. Z punktu widzenia ekonomicznego ruch kolonizacyjny oznaczał bardzo duży postęp, nastąpił rozwój handlu i rzemiosła, gospodarka świata greckiego nabrała charakteru gospodarki wymiennej, opierała się bowiem na wymianie towarów na inne produkty. W VII wieku p.n.e. pojawiły się pieniądze. Konsekwencją wielkiej kolonizacji było też rozpowszechnienie kultury greckiej, Grecy bowiem zetknęli się z innymi kulturami i ludami, przenosząc na kolonizowane obszary swój język, tradycje, religię. Doprowadziło to do tego że język grecki stał się językiem komunikacji ówczesnego świata, na długo przed tym nim stała się nim łacina. Ważnym wkład w prawodastwo i działalność państwem – miastem o ustroju demokratycznym który kształtował się w toku wielu zmian ustrojowych. Ważną postacią w historii ustroju ateńskiego był Drakon, który wprowadził dość surowe prawo (stąd powiedzenie potocznie:prawo drakońskie), karzące śmiercią za większość przestępstw. Ważna rolę jeśli chodzi o kształtowanie demokracji ateńskiej odegrał Solon. W 594 roku p.n.e. został wybrany wprowadził wówczas podział obywateli na cztery klasy względem posiadanego majątku, ustanowił tzw. Radę Czterystu, sąd przysięgłych, rozszerzył prawa eklezji czyli zgromadzenia ludowego. Kolejnym politykiem, który wywarł olbrzymi wpływ na kształtowanie się demokracji w Atenach był 510 roku p.n.e. Klejstenes, do którego osiągnięć należy zaliczyć: nowy podział terytorialny Attyki, na 3 okręgi, a te na mniejsze jednostki. Prawa obywatelskie dał też cudzoziemcom, osiedlonym w attyce, Radę czterystu zastąpił Radą Pięciuset, wprowadził sąd skorupkowy oraz urząd dziesięciu strategów.
  Wprowadzona w ten sposób demokracja ateńska dawała wszystkim obywatelom możliwość bezpośredniego wpływu na politykę Aten. Miała jednak swoje słabe strony, np. ograniczoną możliwość udziału w Zgromadzeniach Ludowych obywateli mieszkających poza Atenami. Bowiem rolnicy z odległych zakątków państwa nie mogli stawić się na Zebranie Zgromadzenia, gdyż oderwałoby ich to od pracy na roli. Należy jednak podkreślić iż aktywnie wżyciu politycznym mogli uczestniczyć tylko mężczyźni – obywatele polis. Pozostali mieszkańcy Aten jak np. Metojkowie zostali z niego wyłączeni. Polis ateńska zamieszkiwało około 30 – 40 tysięcy obywateli, natomiast jej ludność liczyła ok. 250 tysięcy osób.
  Sparta: jak podaje tradycja, Sparty był Likurg, król spartański w VII wieku p.n.e. Ustrój spartański nieco różni się od tego obowiązującego w Atenach, nie jest to bowiem demokracja a ustrój oligarchiczny. Na czele państwa stało dwóch władców, każdy z nich miał inne uprawnienia. Co stanowiło swego rodzaju ograniczenie władzy królewskiej. Faktyczną władzę przeszła w ręce rady starszych czyli tzw. geruzji. Składała się ona z 28 członków, ale w jej składzie mogli się znaleźć tylko przedstawiciele arystokracji rodowej w wieku powyżej 60. roku życia. Wybierano ich dożywotnio na Zgromadzeniu Ludowym. Władza wykonawcza przynależała do pięciu eforów. Ich kompetencje obejmowały władzę administracyjnej, władzę sądowniczą i prowadzenie polityki zagranicznej. Kontrolowali oni całość życia publicznego, mogli nawet zaskarżyć dwóch królów przed geruzją. Podobnie jak w Atenach, również w Sparcie funkcjonowało zgromadzenie ludowe zwane apella, jednak jego rola ograniczona, członkowie apelli mogli jedynie głosować za zatwierdzeniem albo odrzuceniem wniosków przedłożonych przez urzędników. Elementem ustroju stała się militaryzacja państwa. Spartanie byli pełnoprawnymi obywatelami państwa, stanowili jednak mniejszość ludności Sparty, zajmowali się w znacznej części szkoleniem wojskowym i przygotowaniem do prowadzenia wojen. Spartanie służyli w wojsku do 60 roku życia, a potem dopiero mogli się osiedlić. Funkcjom militarnym podlegało życie obywateli. I tak gdy urodziło się dziecko w rodzinie spartańskiej, po stwierdzeniu, ze jest ono zdrowe do siódmego roku życia mogło przebywać pod opieką rodziców. Od siódmego roku życia stawało się własnością państwa. Chłopcy przebywali stale w zorganizowanych obozach, prowadząc iście żołnierski tryb życia. Mężczyzna mógł się ożenić dopiero po ukończeniu trzydziestu lat. Uprawą roli zajmowali się tzw. heloci, czyli ludność pozbawiona jakichkolwiek praw obywatelskich i uzależniona od Spartiatów. Silna pozycja Sparty sprawiła, że w razie zagrożenia zewnętrznego inne miasta greckie starały się uzyskać od niej pomoc. Jednak militaryzacja państwa zaowocowała swego rodzaju gospodarcza i kulturalną stagnacją i zacofaniem, a nawet zamknięciem granic.
  Około 6 w. p.n.e. Persja zyskała miano mocarstwa, planując podbój Europy. Do starcia doszło już w 500 roku p.n.e., najpierw bunt przeciw Persom podniosły miasta jońskie, potem także pozostałe polis greckie położone na wybrzeżu Azji Mniejszej. Ostatecznie Grecy zamieszkujący Jonię znaleźli się pod perską okupację. Wówczas tyran Miletu przetrzymywany przez króla perskiego, wywołał w Jonii powstanie. Jednak większość miast greckich obawiając się zemsty perskiej nie udzieliła miastom jońskim pomocy, wyjątkiem były Ateny i Eretria na wyspie Eubei. Ateny wysłały na pomoc walczącym Grekom dwadzieścia okrętów a Eretria pięć. W roku 499 roku p.n.e. Grecy po zdobyciu perskiego Sardes spalili je, wywołało kolejny najazd perski, który stłumił powstanie jońskie. Upadek powstania miast jońskich inne miasta greckie przyjęły obojętnie. Z niebezpieczeństwa perskiego zdawał sobie sprawę jedynie Temistokles, który już w roku 493 p.n.e. opracował projekt rozbudowy floty, chciał bowiem pokonać Persów na morzu. Co nie spotkało się z zainteresowaniem ludności Aten, którzy za to poparli propozycję innego polityka, Miltiadesa - który był za prowadzeniem walki na lądzie. Otrzymał on wkrótce tytuł stratega. W 490 roku p.n.e. do Grecji została skierowana armia perska. Władca Persji, Dariusz I planował napaść, chcąc zająć całą Grecję. Wysłał więc swą armię pod wodzą Datesa oraz Artafarnesa do Eubei, była to ekspedycja perska, której celem było ukaranie Eretrii i Aten za pomoc powstaniu jońskiemu. Eretria została wkrótce zniszczona, a jej ludność przesiedlono w głąb Persji. Następnym celem ataku Persów były Ateny. Armia perska liczyła około 25 000 piechoty. Ateńska armia liczyła natomiast 10 000 ludzi, dowodzonych przez 10 strategów. Do ważnego starcia doszło pod Maratonem, gdzie klęskę ponieśli Persowie. Wycofali się więc pozostawiając na placu boju pod Maratonem 6400 poległych. Grecy stracili tylko 192 ludzi. Zwycięstwo odbiło się głośnym echem w całej Grecji, dzięki niemi Grecy uwierzyli że można pokonać Persów, co podniosło morale walczących. Na szczęście dla Greków, w Persji nastała zmiana na tronie, Dariusza zastąpił Kserkses, który kontynuował ekspansywną politykę swego poprzednika i w roku 480 p.n.e. armia perska przekroczyła Hellesopont. Do starcia doszło pod Termopilami, gdzie grecy bronili przejścia przez wazów. Ich celem było zatrzymanie armii perskiej. Siły greckie pod wodzą Leonidasa liczyły tylko 7,3 tys., a perskie około 100 tysięcy. Mimo przewagi liczebnej podejmowane przez Persów próby przedarcia się przez grecką linię obrony kończyły się niepowodzeniem. Zdrajca grecki wskazał Persom możliwość otoczenia przeciwnika od innej strony, co doprowadziło do załamania obrony, i Leonidas w obliczu klęski nakazał oddziałom greckim odwrót a sam z 300 Spartanami kontynuował walkę. Wszyscy polegli. Bitwa pod Termopilami, gdzie Grecy przegrali otworzyła drogę Persom do środkowych Aten. Ale dzięki bohaterskiej obronie Spartan, Persowie zostali na długo zatrzymanie w wąwozie termopilskim, co dało czas Grekom na zorganizowanie obrony. Obecnie w wąwozie Termopile możemy odnaleźć tablicę z napisem: "Przechodniu, powiedz Sparcie, że tu leżymy wierni jej prawom". Rozstrzygnięcie tej fazy wojny nastąpiło w bitwie morskiej pod Salaminą w 480 roku p.n.e. W czasie gdy Persowie palili Ateny, mieszkańcy tego miast uciekli w stronę Salaminy. Wojska perskie zaatakowały Greków u jej wybrzeży. Persowie dysponowali przewagą liczebną, jednak po pierwszym greckim ataku, którym dowodził Temistokles lżejszym okrętom greckim udało się zatopić około 200 perskich statków. W konsekwencji Kserkses opuścił Grecję. Do kolejnego starcia doszło pod Platejami w 479 roku p.n.e. gdyż Persowie pod wodzą Mardoniusza zaatakowali Attykę. Do wojny włączyli się Spartanie, co spowodowało perski odwrót w stronę Beocji, gdzie pod Platejami miała miejsce kolejna bitwa morska, zakończona wycofaniem się oddziałów perskich z terenów Grecji . W wyniku wojen grecko - perskich wykształciły się dwie federacje państw-miast: na czele ze Spartą Związek Peloponeski i ateński Związek Morski. Obydwie organizacje zaczęły ze sobą rywalizować, gdy znikło zagrożenie perskie. Związek Peloponeski jednoczył południową Grecję, Związek Morski resztę państw greckich. Ateńczycy przenieśli skarbiec z wyspy Delos do Aten i po zwycięstwie nad Persami stali potęgą. Obydwa związki dążyły do rozciągnięcia swego panowania na całą Grecję, co stało się przyczyną wybuchu kolejnej wojny określanej Wojną Peloponeską. Pretekstem wybuchu konfliktu były kwestie gospodarcze, mniejsze państwa miasta takie jak np. Korynt obawiały się utraty swej pozycji w i wpływów handlowych zagrożonych szybką ekspansją gospodarczą wielkiej potęgi jaka były Ateny. Z inicjatywy Peryklesa Ateny dokonały modernizacji floty, dalej ewakuując ludność na północ, szukając nowych sojuszników oraz przejmując kontrolę nad dostawami zboża na Peloponez. Sytuację zaogniła kłótnia pomiędzy Korykrą i Koryntem. Korykra zwróciła się o pomoc do Aten. Zaś Potideja, zależna od Aten utrzymywała żywe kontakty handlowe z Koryntem Potideja wystąpiła ze Związku Morskiego ze względów czystko ekonomicznych, zaś Korynt, za słaby, szukał poparcia u Sparty. Co zaostrzyło konflikt ateńsko – koryncki. Perykles podjął ostatnią próbę rozwiązania problemu w sposób pokojowy, w roku 440 p.n.e. chciał zorganizować kongres pokojowy, by doprowadzić do zawarcia pokoju, co zakończyło się niepowodzeniem. Ateny wówczas zdecydowały się uderzyć na Poltideę, a Korynt udzielił jej pomocy. Pod pozorem naruszania granicy ateńskiej przez sąsiednią Megarę na Zgromadzeni Ludowym Ateńczycy podjęli decyzję o zamknięciu dla towarów Megary portów i rynków Aten i całego Związku Morskiego w 432 roku p.n.e. Związek Peloponeski podjął decyzję o interwencji, podkreślając że to właśnie Ateny złamały pokój z 446 roku p.n.e. Zażądano więc od Aten uwolnienia miast Związku Morskiego. Spartanie wyruszyli więc w kierunku Aten. Stosowali taktykę wyniszczenia, licząc na to że pod naciskiem ludności Ateny będą chciały zawrzeć pokój. Związek Morski posiadał duże zasoby finansowe, nie mógł wystawić regularnej armii. Przewidział to Perykles i sprowadził ludność za mury miejskie, jednak doszło tutaj do wybuchu zarazy. W konsekwencji ukształtowały się dwa obozy : podzieliło się na dwa obozy: oligarchiczny, skupiający możnych arystokratów i obóz demokratyczny gromadzący rzemieślników i drobnych kupców. Ten ostatni przejęła władzę, usunięto Peryklesa z urzędu stratega. Ateny w 429 roku p.n.e. zajęły jeszcze Poltideę i zadały wiele strat Koryntowi, zadały cios Sparcie u wybrzeży Mesenii w 425 roku p.n.e., proponując Spartanom zawarcie pokoju. Wobec wygórowanych żądań Sparta przeszłą do ofensywy na terytorium Attyki. Udało im się opanować część Tracji. W Atenach tymczasem do głosu doszli zwolennicy zawarcia pokoju z Nikiaszem na czele, podobne nastroje panowały również w Sparcie dlatego obie strony zawarły pokój w 421roku p.n. e. Przywracał on stan rzeczy sprzed wybuchu wojny. Okazał się jednak nietrwały. Obie strony nie dotrzymywały warunków pokoju, czyli wydania pozycji zajętych podczas wojny. W samych Atenach coraz więcej do powiedzenia miał Alkibiades, reprezentujący zwolenników rozwiązania siłowego. Powołał on nową koalicję antyspartańską, której wojska zostały rozbite w bitwie pod Mantineją w 418 roku p.n.e. Sparta umocniła swą pozycję.
  Równocześnie z wojną peloponeską widownią kolejnej wojny stała się Sycylia. Tamteż doryckie Syrakuzy walczyły z miastami jońskimi. Zagrożone przez Syrakuzy Leontinoj i Segesta zwróciły się o pomoc do Aten. Te zgodziły się udzielić pomocy, w zamian za powiększenie wpływów, korzyści materialne i możliwość zaatakowania Sparty od zachodu. Na czele wyprawy stanął Alkibiades. Tymczasem podczas przygotowań do wyprawy w Atenach zdarzył się niewyjaśniony wypadek. Nieznani sprawcy uszkodzili hermy czyli posągi Hermesa, stojące na rogach ulic w Atenach Jednak szybko przeprowadzone śledztwo nie dało żadnych rezultatów, ale zarzucano Alkibiadesowi że podczas prywatnego spotkania wyśmiewał misteria organizowane na cześć bogini Demeter, dopuszczając się tym samym profanacji. Ostatecznie zawieszono śledztwo Ateńczycy na czele z Alkibiadesem ruszyli tymczasem na Sycylię, zaś w Atenach do władzy doszli jego przeciwnicy i zażądali powrotu Alkibiadesa do Aten i stawienia się przed sądem. Alkibiadesa został skazany zaocznie na śmierć za popełnione świętokradztwo. Tymczasem Ateńczycy zaczęli ponosić klęski na Sycylii, Sparta została wtajemniczona za sprawą właśnie Alkibiadesa w sprawy ateńskie i zaczęła organizować dla Syrakuz pomoc. Ateńczycy prowadząc działania zbrojne na lądzie zostali otoczeni przez wojska Syrakuz i głodem zmuszeni do kapitulacji, w ten sposób 6 tysięcy Ateńczyków zginęło w kamieniołomach syrakuzańskich, a reszta została sprzedana w niewolę. Wyprawa sycylijska była wiec punktem zwrotnych w walkach ateńsko – spartańskich. Pod wrażeniem ateńskiej klęski Spartanie zdecydowali się na kolejną ofensywę w roku 413 p.n.e. Za radą Alkibiadesa obsadziła miejscowość Dekeleję, znajdującą się w odległości 13 kilometrów od Aten. W samych Atenach grupa oligarchów dokonała zamachu i przejęła władzę. Tym samym, nie włączająca się dotąd do konfliktu Persja postanowiła skorzystać z okazji i osłabienia Aten. Zażądała więc od miast Azji mniejszej zaległych danin. Doszło do nawiązania kontaktu między Spartą a Persją, Sparta bowiem spodziewała się uzyskać pomoc finansową i militarną od Persji. W samym Atenach na wiadomość o oderwaniu się od nich Eubei, głównego dostawcy żywności do Aten wybuchło powstanie.
  Sytuacja stała się wręcz katastroficzna, spadała wartość pieniądza, brakowało żywności, a przede wszystkim środków na dalsze prowadzenie wojny. Poprawy nie przyniosło także nowe opodatkowanie ludności na cele wojskowe. Nową nadzieję wiązano z Alkibiadesem, który pokłócił się ze Spartanami i przebywał w Azji Mniejszej, gdzie chciał uzyskać pomoc perską dla Aten przeciw Sparcie. Nawiązał tez kontakt z Atenami i udało mu się uzyskać anulowanie wcześniejszego wyroku i przeprowadzenie swojego wyboru na stratega. Odniósł nawet kilka zwycięstw nad Spartanami, pod Abydos w 411 roku p.n.e. i Kozikos w 410 roku p.n.e. u wybrzeży Azji Mniejszej. Jednak jego wpływy straciły szybko na wartości, bowiem okazało się, ze Persja wcale nie ma zamiaru wspomagać Aten, ani też Sparty. Chciała tylko odzyskać miasta greckie w Azji Mniejszej, potem doprowadzić do wyniszczenia walczących stron. Polityka ta co prawda uległa zmianie gdy władzę przejął Cyrus Młodszy, chciał on zdobyć koronę Achemenidów i zapewnił Sparcie znaczne fundusze. Dzięki temu Sparta uzyskała przewagę w konflikcie. Spartanie odnieśli zwycięstwo pod Aigospotamoi w 405 roku p.n.e., zdobywając prawie całą flotę grecką. Ateny oblężone od strony morza i lądu, głodem zostały zmuszone do kapitulacji. Całą flota ateńska została zniszczona, rozwiązano związek Morski, zaś same Ateny spadły do pozycji drugorzędnego państwa.
  
  Cywilizacja minojska Grecja
  Cywilizacja mykeńska Argonit
  
  Tradycja rzymska
  
  V – IV przed Chrystusem używano łaciny
  Funkcjonował wyraz cdo – uprawiam role: sianie, oranie, funkcjonowanie ok. I w p.n.e.
  
  Przejęli oni tradycje greckie i je rozwinęli
  
  Marek Tuliusz Cycerois (Cyceron) – najwybitniejszy mówca, retoryk rzymski, filozof, pierwszy raz użył słowo cdo – nadał mu znaczenie przenośne kultura
  
  „Rozmowy tukulońskie” – to traktat filozoficzny oparty na dialogu
  
  Tusculore – miejscowość pod Rzymem, gdzie mieszkał Cyceron oznacza słowo kultury greckiej
  
  Paidea – uformowanie, wychowanie człowieka duchownego
  
  Cyceron wziął wyraz Cultura i dodał animi i powstała cultura animi (z gr. Odwaga)
  Cultura animi – uprawa ducha, kształtowanie duszy człowieka
  
  Ideał Paidei – bryła halohagathia składa się z II części:
  I (odnosi się do) kalos – piękno
  II agathos – człowiek dobry w pewnych duchownych akcentach, dobry w znaczeniu moralnym
  Połączenie to piękno moralne, duchowe
  
  Cultura animi – kultura ducha też powinna dążyć do piękna duchowego. Człowiek pracując na swoim ciałem fizycznie i duchowo pracuje nad doskonałością swojej figury – tworząc swój posąg
  
  To co my dziś określamy kulturą, Grecy nazywali – musiha- poezja teatr, muzyka instrumentalna. Cyceronowi nie udało się przełożyć greckiego cdo culture animi na łacinę
  Sposób tworzenia duchowych wartości
  Halohagathia – indywidualne dbanie o swoje piękno i wnętrze tak pojmowali to pojęcie Grecy i Rzymianie.
  
  W I liście do Koryntian używa św. Paweł określenia Dei agricultura – uprawna rola Boża – jest nią człowiek, który doskonali się w kontekście zbawienia
  
  Sacrum boskie + profanum= tworzy kulturę europejską. Papież sięga do tradycji antycznej łącząc ją z ewangelią
  
  Cywilizacja
  II nurty II tradycje
  
  Tradycja anglosaska w tej chwili polskiej są one te same
  Tradycja niemiecka, dawniejsza kultura polska była dość różna, zróżnicowana
  
  CIVIS – obywatel
  CIVIS ROMANUS – obywatel rzymski
  
  VII w p.n.e. kiedy to na terytorium opackim zaczęły się formować państwa – miasta „polis”
  – sposób organizowania się społeczeństwa
  podstawę organizacji polisowej były postawa obywatelska, jako odwaga, ochrona praw i obowiązków.
  *Jedynym ograniczeniem mojej wolności była wolność drugiego człowieka, która nie mogła mu tej wolności ograniczać
  Nie ma prawdziwej wolności
  
  Teoretyzm organizacji polisowej w V w p.n.e. był Platon. Akademia to nazwa imienia herosa Akademusa pół – boga – pół – człowieka
  
  Grecy wychodzili z takiego założenia iż ktoś posiada więcej praw tym ma obowiązków
  Dla nich sprawiedliwość społeczna polegała na tym, że bogacze mając pieniądze – mięli większą władzę
  
  Hoplici – ciężkozbrojni piesi robotnicy, wyposażali się oni sami w zbroje, a biedniejsi mieli to wszystko ze skarbu państwa
  
  Za hańbę cywilizacji europejskiej Grecy uważali ucieczkę z pola bitwy.
  
  „nie tylko mój interes jest ważny, ważne jest dobro wspólne”
  dziś jest to najbardziej zachwiane i może doprowadzić nas do wspólnej wiedzy (korupcja). Szwajcaria swoje dobro gospodarcze zawdzięcza braku korupcji.
  
  Jest to pojęcie określające ludność, prawa obywatelskie.
  CIVITAS – tł. POLIS jednak jego istotą jest to, że CIVITAS tworzą obywatele
  Miasto – PAŃSTWO
  Tych prawdziwych obywateli jest bardzo mało.
  
  RZYM – obywatelstwo rzymskie mieli tylko prawdziwi Rzymianie, podbite przez nich plemiona chciały również zdobyć obywatelstwo rzymskie (wojsko – służba 25 lat). Zakładanie kolonii rzymskich, które rozrastały się spowodowało, że mięli oni obywatelstwo rzymskie. Kwestia obywatelstwa zakończyła się w II w p.n.e. przez cesarza Korakola – nadał obywatelstwo wszystkim ludziom
  
  Rzymianie stworzyli podwaliny prawa, które stosowane jest do czasów współczesnych. Prawo międzynarodowe, wywodzi się od Rzymu i jest dostosowane do tradycji cywilizacji islamskiej
  Nie powinno rozdzielać się cywilizacji od kultury.
  
  Kultura antyczna – adunonia ludzi i społeczeństwa, obejmuje cały świat , kultura i cywilizacja egipska, sumeryjska, indyjska, chińska
  
  Kultura i cywilizacja antyczna – kultura śródziemnomorska obejmowała różne kultury i cywilizacje Egipt, Starożytny Izrael, Judea, Grecja, Rzym. To ta, która grupuje i łączy kulturę, która rozwijała się w basenie M. Śródziemnego.
  
  Grecy i Rzymianie – odnoszą się do cywilizacji antycznej
  
  Antyk – antiguus – Rzymianie używał tego słowa jako określenia rzeczy starej ale dostojnej.
  Rozejście się Greków i Rzymian to klucz do wspólnej kultury europejskiej i jej urozmaicenia. Najpierw Grecy tworzą cywilizację na Krecie, w Grecji III w. Aleksandrii. Wielu podbija cały wschód i powiększa imperium po Indie.
  753 w. p.n.e. – powstaje Rzym
  Kartagina – miasto fenickie była konkurentem Rzymu, została pokonana; Grecy byli konkurencją, zostali pokonani, Egipt (Antoniusz – Kleopatra). Grecy pozostali na wschodzie, jednak przekazali Rzymianom swoją kulturę i powstała kultura grecko – rzymska, która objęła cały obszar śródziemno morza promieniując na resztę podbitych państw. Łacina nie była narzucana przez Rzymian innym państwom.
  
  Kultura minojska – została nadana przez odkrywcę pałacu Knossos przez archeologa Artura Ewansa 1900 r.
  Mit o Minosie i Minotaurze (Minotaur – symbol Krety)
  KRETA leży w dogodnym miejscu. Około 3000 r.p.n.e. nastąpił rozwój Krety, rozwój cywilizacji I okresu kulturowego
  
  3 okresy:
   I 3000 – 2100 – wczesno minojski
   II 2100 – 1600 r. p.n.e. – średnio minojski
   III 1600 – 1100 r. p.n.e. późno minojski
  
  KULTURA PAŁACOWA
  - pałac w Knossos
  - pałac w Mali
  - pałac w Phaistos
  Cywilizacja pałacowa przyjmowała pokój, a odrzucała wojny.
  
  Tallosokracja – panowanie na morzu I potęga europejska władająca morzem i tworząca flotę, brytanię
  
  1600 r. p.n.e. – 1700 r. p.n.e. – zostały zburzone pałace przez przybyszów z innych kontynentów
  przed 2500 – 2100 indoeuropejczycy - mieszkali w środkowej Azji, wypasły rdzennych Europejczyków
  
  Lapończycy, Baskowie – ostatnie z grupy nieindoeuropejskiej, zepchnięte przez indoeuropejczyków - podobnie było w Grecji i na Krecie
  
  1200 r p.n.e. – zgładzenie cyw. Minojskiej.
  Pałac w Knossos odkryty przez Artura Ewansa w 1900 r z początku uważany była za labirynt ( 1700 r p.n.e. – zagłada pałaców po 1700 r. p.n.e. odbudowa)
  
  TAUROMACHIE – zawody, przeskakiwanie przez byka; widowiska te miały charakter sakralny – kult byka (byk – symbol tożsamości kultury, symbolizuje płodność)
  
  WARTOSCI kultury europejskiej
  - kobieta miała duże znaczenie w kształtowaniu cywilizacji – mówi się że to kapłanka rządziła Kretą, nie Minos
  - mężczyźni upodabniali się do kobiet; pierwsza ogolona cywilizacja( Rzymianie); Grecy nosili brody
  - kult byka łączy się z kultem ziemi
  - RYTOMB – święty byk
  - Szacunek dla życia (freski odnalezione przez Ewansa nie przedstawiały walki
  - SACRUM kreteńskie – wszystkie bóstwa były kobietami. Boginie te mogły dać początek boginiom greckim, niektóre są z nimi utożsamiane
  - Tolosokracja – brak murów
  - Po 1700 r. p.n.e. na freskach pojawiły się sceny przemocy, wojny, wynoszące na szczyt mężczyznę
  
  „Życie nie jest żadną wartością” – wizja indoeuropejczyków przybyłych do Europy wypierając tamtejszą ludność
  
  Rydwan + koło – wymysł indo.
  
  ZEUS = SHIWA błyskający, rzucający błyskawicami
  
  Podstawowym wymiarem życia Kreteńczyków było dobro – wszystko co służyło życiu. Pałace budowane dla wygody, życie beztroskie; kanały odprowadzające o doprowadzające wodę, budowanie na ludzką miarę, żadnych ograniczeń. Malarstwo przyjemne dla człowieka, nie wynoszono na wyżyny królów. Rycerzy, pokazywano piękno natury.
  
  Kultura duchowa – kultura minojska była pierwszą, t. wprowadziła znaki pisemne.
  
  I 1600 Dysk Phaistos – gliniany dysk pokryty pismem piktograficznym, pisany spiralnie – nie odczytano go do tej pory
  
  II pismo liniowe
  -pismo linearne A – sprzed 1000 r. p.n.e. nie odczytane
  - pismo linearne B – zostało odczytane w 1953 r. tabliczki były rodzajem kwitów za dostarczenie zboża, oliwek. Przechowały się dzięki pożarom. Były tam imiona chłopów greckich Achilles, Hektor – to niewolnicy, a nie bohaterzy Homera
  
  Kontakty handlowe – z całym światem, głównie z Egiptem (rzeźbione buczki sakramentalne – Bóg słońca RE; eksportowane do innych krajów m.in. na Kretę)
  ATLANTYDA – wyspa ze słupami Heraklesa – cieśnina Gibraltarska. Platon głosił, że historię tą opowiedzieli mu kapłani egipscy. Mit ten wiąże się z Kretą.
  
  Konstantinus Marririatros odkrył osiedla minojskie – uważał, że stamtąd przyszła zagłada Krety – wulkan 1600 r. p.n.e. fala idąca od wyspy Santorini zniszczyła część Krety, wtedy wybuchł wulkan tworząc słup dymu, t. pokrył pola. Kreta została dotknięta katastrofą ( wspólna cywilizacja przestaje istnieć, powstają wilcze stada, struktura zostaje osłabiona). Winą obarczono króla. Dlatego indoeuropejczycy nie mieli problemów w zdobyciu Krety, która rozbita została od wewnątrz. „Cywilizacje nie umierają nigdy”
  
  Ewans – angielski archeolog, który chodząc po bazarach, znajdywał figurki, które zostały wykopane na polach przez rolników. Więc kupił te ziemie i zaczął odnajdywać przedmioty antyczne, odnalazł też pałać Knossos)
  
  MYKEŃCZYCY
  
  Twórcą cywilizacji jest greckie plemię Achajów. To druga kultura, która leży u podstaw cywilizacji europejskiej. Rozwijała się na płw. Peloponez, Grecja środkowa i południowa. Kraina AGROIDA – stolica Mykeny. Nazwa kultury pochodzi od nazwy stolicy. Położonej w płn. – wsch. Części płw. Peloponez. Było to najbardziej wpływowe państwo Achajskie. Charakter wybitnie wojowniczy – dominują zamki – zamek w Mykenach – odkryty w latach 70 XIX w. przez Schlimana – odkrył Mykeny , Troję Homerową (Azja). Cywilizację dzieli my na 3 okresy:
   2300 wczesny
   1700 – 1400 r. p.n.e. – średni
   1400 – 1100 – późnomykeński
  
  Achajowie nie stworzyli jednego państwa, cechowało ich polityczne rozbicie na wiele drobnych królestw, często się zwalczających. Potrafili jednak tworzyć luźne federację – do obrony, wspólnych wypraw. Na czele koalicji stały Mykeny.. władcy rezydowali w fortyfikacjach – Mykeny
  
  zamek otaczały wielkie mury – mury cyklopowe – Grecy wierzyli, że zbudowali je Cyklopi – mur zbudowany z głazów. Wejście do cytadeli – Brama Lwic 1400 r. p.n.e. wspiera się na kamiennych kinolach (12 m). nad bram wizerunek lwic – oznaczały ochronę cytadeli przez bogów. Płaskorzeźba jest jedynym zachowanym do dziś zabytkiem z epoki brązu. Wg. Legend tą bramą wszedł Agamemnon powracający z wojny trojańskiej
  
  POLIS
  
  Polis - Jest to wspólnota obywateli, wolnych posiadaczy ziemii. Polis nie jest państwem, ani miastem.
  
  W czasach, które obecni nazywają starożytnością na terenie Półwyspu Bałkańskiego wykształciła się jedna z najwspanialszych cywilizacji tak zwanego antyku. Miało to miejsce około XX-X w. p.n.e. Przytaczająca liczba polis miała niewielki obszar w którym znajdowało się jedno centrum miejskie. Zazwyczaj na ta cechę greckich państw kładzie się nacisk nazywając je „państwami-miastami”. Niewielkie, oddzielone od siebie górami obszary, na jakie dzieliła się Grecja, tworzyły naturalną przestrzeń dla powstania i rozwoju niewielkich „państw-miast”, ale czy naprawdę były to państwa lub miasta ? Odpowiedź na to pytanie udzielę na podstawie polis o nawie Ateny. Jest to określenie podwójnie nie trafne: sugeruje ono, że najważniejszą właściwością polis jest niewielkie terytorium i, co gorsza, że mamy do czynienia z państwem pojmowanym, jak to nam podpowiadają nasze nowoczesne doświadczenia, jako aparat władzy istniejący niezależnie od społeczeństwa. W Atenach ustrój polityczny był demokratyczny.
  Grecka polis posiadała trzy instytucje polityczne :
  1. Zgromadzenie ludowe (obywateli)
  2. Rada
  3. Urzędy i urzędnicy
  Obywatele (dorośli mężczyźni) uczestniczyli w Zgromadzeniach Ludowych. W ich zakresie kompetencji leżało zatwierdzanie ustaw i decyzji które były powołane przez Radę i urzędników. Rada miewała od kilkunastu do kilkuset członków. Jej skład był rozmaity: wchodzono do niej po okresie sprawowania urzędu lub w wyniku wyboru (geruzja w Sparcie).Polis zwykle zajmowały około 100 km2 powierzchni i liczyły 5 000-10 000 mieszkańców. Nie wszyscy byli obywatelami polis. Nie tylko cudzoziemcy i niewolnicy, ale także kobiety nie miały praw obywatelskich. Obywatelami byli jedynie dorośli mężczyźni, których ojcowie i matki urodzili się w rodzinach obywateli. Polis stanowiła „wspólnotę obywateli” zamieszkałych w mieście i na wsi. Nie było między nimi zasadniczych różnic. Mieszkańcy miasta często utrzymywali się z uprawy roli, podobnie jak chłopi. Nie było też w polis wielkich przepaści społecznych.
  
  
  I choć bogatym żyło się lepiej, ważniejsza od różnic była zasadnicza jedność interesów i sposobu pojmowania świata. Ludzi tych niewątpliwie więcej łączyło, niż dzieliło. A łączyło ich w czasie pokoju uczestnictwo w rządzeniu państwem poprzez udział w Zgromadzeniu Ludowym i piastowanie urzędów, a w czasie wojny służba w wojsku, które broniło obywateli i ich rodzin przed zagrożeniem zewnętrznym. Grecy traktowali polis jako wspólną własność. Bez wielkiej przeszkody mogliby powiedzieć : „Polis-to my”. Myślę, iż argumenty które przedstawiłem popierają tezę: „Czy Polis naprawdę były państwami-miastami”, postawioną przeze mnie na początku mojej pracy.
  
  
  VIII w. p.n.e. to czas klęsk dotykających gospodarkę grecką. Pojawiły się ostre konflikty. Brak żywności wobec rosnącej liczby mieszkańców, chęć zdobycia ziemi uprawnej dla zapewnienia dostatniego bytu, pragnienie wzbogacenia się - to zapoczątkowało proces nazywany wielką kolonizacja.
  
  
  
  PRZYCZYNY KOLONIZACJI
  
  Społeczeństwo greckie za pomocą dostępnych mu środków usiłowało zaradzić problemom takim jak brak ziemi i środków do życia. Ciekawym jest to, że arystokracja posiadała znaczne obszary ziemi, jednak broniła zaciekle swojej własności, co więcej próbowała zagarnąć jeszcze tereny chłopów. Początkowo miasta stawały się areną rodzących się walk wewnętrznych, w których "najlepsi" przeciwstawiali się "złym" (tak byli określani biedni przez arystokracje), domagającym się udziału w rządach. Taka sytuacja prowadziła do krwawych walk wewnętrznych, które najwcześniej wybuchały w Jonii i w Azji Mniejszej. W takiej sytuacji szukanie ziemi poza Grecją, rozładowanie napięcia wewnętrznego za pomocą kolonizacji stało się dla arystokracji środkiem, dającym widoki zabezpieczenia bezrobotnym rzeszom egzystencji. Kolonizacja dla greków nie była wielkim problemem. Poprzednio zasiedlali obszary Azji Mniejszej i Cypru. Zaś stały kontakt z morzem pozbawiał migracje cech nadzwyczajności. Kolonizacja grecka spowodowana była potrzebami rolniczymi, przeludnieniem miast. Również musimy brać pod uwagę poszukiwanie przez greków nowych terenów, gdzie mogliby znaleźć rzadsze surowce czy też rynki zbytu na swoje produkty a zwłaszcza wino.
  
  
  
  PRZEBIEG KOLONIZACJI
  
  W ciągu dwuwiekowego trwania kolonizacji prawie cały obszar nadbrzeżny Morza Śródziemnego pokrył się wieńcem osad greckich. jednak niektóre regiony przyciągały bardziej kolonistów tak, że powstały ich większe zgrupowania. Np. cieśniny Hellespont i Bosfor. Tereny te skolonizował głównie Milet, który poza cieśninami skolonizował też wybrzeża pn. Azji Mniejszej. Szczególnie rozwinęły się kolonie u ujścia wielkich rzek: Dniestru, Bohu, Dniepru, i Donu, Tyras, Olbia i Taniasi oraz leżące na Krymie. Koloniści greccy nawiązali tu żywy kontakt z ludnością scytyjską, na której kulturę wywarli olbrzymi wpływ, otrzymując w zamian za produkty rzemiosła greckiego zborze, oraz cenionych w świcie greckim niewolników. Na pobrzeżach cieśnin, koloniści z Megary założyli Bizancjum, Chalkedon, oraz Herakleję. Szczególne znaczenie miała kolonizacja pd. Italii i Sycylii. Z Chalkis na Eubei założono Kyme w Kampanii, która dzięki swojej żyzności stała się centrum życia greckiego. Ze Sparty założono Tarent, koloniści z ubogiej Achai na Peloponezie założyli Sybaris i Kroton na południowym cyplu Italii. Żyzność Sycylii ściągnęła wcześnie uwagę Greków, którzy jednak tu natrafili na opór Kartagińczyków i dlatego zdołali się tylko usadowić na wschodniej, najbardziej urodzajnej części wyspy. Obok założonych przez Jonów miast, jak Zankle, Naklos, Leontinoj, na plan pierwszy wysunęły się kolonie doryckie. Z Koryntu założone zostały Syrakuzy, z Krety i Rodos miasta Gela i Akragas oraz Selinunt. Małoazjatycka Fokaja założyła Massalię oraz dalsze osady w południowej Galii (dziś Francja), częściowo nawet w Hiszpanii, np. Mainake koło Malagi. Tutaj jednak, jak w ogóle w zachodniej części M. Śródziemnego, Grecy natrafili na silny opór Fenicjan, uważających Hiszpanię za strefę swych wpływów, i po krótkim czasie starć musieli się wycofać z pewnych wysuniętych pozycji. Do dużego znaczenia doszło skupisko kolonii greckich na wybrzeżu afrykańskim, położone w sąsiedztwie Małej Syrty, z głównym miastem Cyreną, założonym przez Dorów z wyspy Tery.
  
  
  
  
  
  
  
  SKUTKI KOLONIZACJI
  
  Trwająca przeszło dwa wieki kolonizacja wywarła głęboki wpływ na dalszy rozwój Grecji. Wytworzona już w poprzednim okresie charakterystyczna forma miasta-państwa, -polis, ukształtowała się ostatecznie w tym okresie, kiedy to Grecy stykając się z obcymi ludami zmuszeni byli zamknąć się za murami. Opuszczając kraj macierzysty przeszczepiali Grecy tę tradycyjną formę na nowe tereny, tak że stała się typowym ustrojem dla Greków. Zapewniała im ona na obczyźnie utrzymanie podobnego stylu życia jak w Grecji, ale równocześnie stała się dla nich źródłem słabości. Rozbici bowiem na miasta-państwa, nie tworzyli siły, którą mogliby użyć w wypadku ataku jakiegoś sąsiadującego plemienia. W następstwie przemian, jakie w tym czasie zaszły w ekonomice greckiej, pojawiać się poczęło niewolnictwo odmiennego charakteru niż poprzednio, i to zarówno w miastach macierzystej Grecji, jak i w koloniach. Niewolnicy, zatrudniani dotąd jako siła domowa, obecnie włączeni zostali w procesy produkcyjne, pracując w warsztatach, w kopalniach, rzadziej, jeśli w ogóle, na roli.
  
  
  
  EKONOMICZNE SKUTKI KOLONIZACJI
  
  Kolonizacja pobudziła ekonomikę grecką do znacznej aktywności. Udając się bowiem na obczyznę koloniści musieli się zaopatrzyć nie tylko w potrzebny im sprzęt, narzędzia, ale jeszcze długo musieli z Grecji sprowadzać wszystko, co im było niezbędne do życia. Za to na terenie kolonii zdobywał Grek łatwiej surowce, których brakowało w Grecji, zboże, ryby, skóry, drzewo, zwłaszcza zaś rudy metali, srebra, cyny. miedzi. mógł też bez trudu kupować niewolników. Na tym tle, w związku z ugruntowaniem się specjalizacji pewnych produktów czy dostaw pewnych surowców, rozwinęła się na dużą skalę wymiana, a handel morski doszedł do wielkiego znaczenia. Grecy stali się panami poważnej części M. Śródziemnego, wypierając Fenicjan najpierw z M. Egejskiego, później, korzystając z upadku miast w Fenicji, zagrożonych przez Asynię i Babilonię, również ze wschodniej części M. Śródziemnego, sięgając nawet do Egiptu. Dopiero w połowie VI w. tej ekspansji greckiej przeciwstawiła się Kartagina sprzymierzona z Etruskami. Żeby zaspokoić nowe, rosnące potrzeby transportowe i wojenne, Grecy udoskonalili okręty. Obok używanego dotąd wyłącznie statku poruszanego za pomocą pięćdziesięciu wioseł, tzw. pięćdziesięciowiosłową, wprowadzili szybkie, znacznie większe okręty, triery, trójrzędowe. w miejsce jednego wioślarza pracowało teraz przy wiośle, w rzędzie, trzech. To wzmocnienie siły napędowej, w warunkach antycznych prawie wyłącznie ludzkiej, rzadko bowiem posługiwano się żaglem, umożliwiło zwiększenie tonażu i nadanie okrętowi większej szybkości, a więc wzbogaciło go o czynniki niezwykle ważne dla rozwoju żeglugi.

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie