Szkoła podstawowa » Język polski

Dodaj do ulubionych Drukuj

Treść zadania

misiu5458

Autor: misiu5458 Dodano: 23.4.2010 (14:14)

zapisz informacje na temat polskich laureatów literackjie nagrody nobla. zastosuj formę tabeli.
imię i nazwisko rok dziedzina

Zgłoś nadużycie

Zadanie jest zamknięte. Autor zadania wybrał już najlepsze rozwiązanie lub straciło ono ważność.

Najlepsze rozwiązanie

  • kasiula1

    1 0

    Maria Skłodowska-Curie (1867-1934) - wybitna polska uczona prowadząca badania z zakresu fizyki i chemii. Była pierwszą kobietą studiującą na Sorbonie, pierwszą której przyznano Nagrodę Nobla i do tej pory jedyną, która została tą nagrodą wyróżniona dwukrotnie w 1903 r. i w 1911 r. Poprzez opracowanie teorii promieniotwórczości i odkrycie w 1898 r. dwóch nowych pierwiastków - radu i polonu stała się prekursorem radiochemii. Pod jej nadzorem przeprowadzono pierwsze badania w zwalczaniu nowotworu za pomocą promieniotwórczości. Pracowała wspólnie z mężem, Pierrem Curie, który po przyznaniu Nagrody Nobla otrzymał od władz Sorbony tytuł profesora, a co z tym idzie fundusze na dalsze badania. Po jego śmierci Skłodowska przejęła ich wspólne laboratorium i z czasem sama otrzymała, jako pierwsza kobieta, tytuł profesora Sorbony. Zmarła w 1934 na białaczkę, spowodowaną najprawdopodobniej zbyt silnym napromieniowaniem. Jej grobowiec, podobnie jaj grobowiec jej męża, znajduje się w krypcie Panteonu w Paryżu.
    Henryk Sienkiewicz (1846-1925) - powieściopisarz i publicysta, laureat Literackiej Nagrody Nobla, którą otrzymał w 1905 r. za całokształt twórczości. Doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego, kawaler Legii Honorowej. Autor Trylogii ( Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski), która przyniosła mu jeszcze za życia ogromna popularność i uznanie. Jego książki tłumaczono na wiele języków, w tym na arabski i japoński. Był uważany za przywódcę duchowego narodu polskiego, zaś jego powieści, pisane „ku pokrzepieniu serc", sprawiły, że jeden z jurorów komisji przyznającej Sienkiewiczowi Nagrodę Nobla określił go mianem "rzadko spotykanego geniusza, który wcielił w siebie ducha narodu". W czasie pierwszej wojny światowej organizował, wspólnie z Ignacym Paderewskim, Komitet Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Podczas uroczystości wręczenia Nagrody Nobla powiedział o Polsce : „Głoszono ją umarłą, a oto jeden z tysięcznych dowodów, że żyje. Głoszono ją podbitą, a oto nowy dowód, że umie zwyciężać".

    W Niemczech Sienkiewicz jest znany przede wszystkim ze względu na swoja powieść Quo Vadis, w której przedstawił prześladowanie pierwszych chrześcijan w Rzymie za czasów Nerona. Książkę, którą ukazała się w 1896r, przetłumaczono na niemiecki 2 lata później.

    W 1951 r. powieść sfilmowal Mervyn Leroy, który w roli Nerona obsadził brytyjskiego aktora Petera Ustinova. Film został w 1952 r. mianowany do Oskara m.in. w kategorii „najlepszy film" oraz „najlepsza rola drugoplanowa męska" za postać Nerona Petera Ustinova.
    Władysław Reymont (1867-1925) prozaik i nowelista. Nagrodę Nobla otrzymał w 1924 r. za czterotomową epopeję Chłopi, która po mistrzowsku przedstawia życie wiejskie oraz nierozerwalnie związane z nim tradycje i obrzędy. Autor Ziemi Obiecanej, w której nakreślił atmosferę kapitalizmu w przemysłowej Łodzi. Był przedstawicielem nurtu realistycznego, należał do kręgu pisarzy Młodej Polski. Nigdy nie zdobył odpowiedniego wykształcenia, za co wielokrotnie krytykowała go ówczesna inteligencja. Niemniej jednak został prezesem Związku Pisarzy i Dziennikarzy, potem prezesem Warszawskiej Kasy Przezorności i Pomocy dla Literatów i Dziennikarzy. W 1920 r. kilkakrotnie wyjeżdżał do Stanów Zjednoczonych, gdzie w środowisku polonijnym szukał pomocy gospodarczej dla odbudowy zrujnowanego kraju. Z powodu choroby nie wziął udziału w uroczystości wręczenia mu Nagrody Nobla. Zmarł w wieku 58 lat. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.
    Czesław Miłosz (1911 - 2004) polski poeta, Nagrodę Nobla za całokształt twórczości otrzymał w 1980 r. Wyróżniony tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Po drugiej wojnie światowej sprawował funkcję attache kulturalnego w USA i Paryżu, gdzie zwrócił się o azyl polityczny. Od początku lat 60-tych wykładał przez 20 lat jako profesor Wydziału Slawistyki w Berkley na Uniwersytecie Kalifornijskim oraz na Harvardzie. W Polsce okresu PRL został oficjalnie potępiony i określony mianem zdrajcy i renegata. Do lat 80-tych twórczości Miłosza pojawiała się tylko w drugim obiegu. Sytuacja zmieniła się po otrzymaniu Nagrody Nobla i po powrocie poety do kraju. Poezja Miłosza stała się wówczas natchnieniem dla walczącej opozycji. Miłosz, oprócz pracy poetyckiej, zajmował się także tłumaczeniem na j. polski i angielski m.in. dzieł Szekspira. Używał m.in. pseudonimów Adrian Zieliński, B.B. Kuska, Jan M. Nowak, Jan Syruć, Ks. Jan Robak, Primas Aron. Zmarł w Krakowie w 2004 r. Stanisław Barańczak powiedział o nim: Gdyby nie było w naszym życiu Czesława Miłosza - o ileż to życie byłoby lżejsze! Nie byłoby wtedy jego poezji - i początkujący poeci nie mieliby tak wysoko ustawionej poprzeczki do przeskoczenia, tak wygórowanego standardu doskonałości do osiągnięcia. [...] Nie byłoby jego eseistyki - i nie musielibyśmy nic wiedzieć o różnych trudnych i mącących nasz umysłowy spokój sprawach, a także różnych niełatwych do czytania autorach..."
    Lech Wałęsa (ur.1943) laureat pokojowej Nagrody Nobla z 1983r, którą w Oslo odebrała jego żona, gdyż władze odmówiły Wałęsie, jako przywódcy opozycji, wydania paszportu.

    Polski działacz związkowy, polityk, lider Solidarności, współtwórca porozumień Okrągłego Stołu i prezydent Rzeczypospolitej Polski w latach 1990-1995. W 1981 r. został formalnie wybrany na przewodniczącego Solidarności oraz Krajowej Komisji Porozumiewawczej, której zadaniem było utrzymywanie negocjacji z rządem. Internowany w Chylicach, Otwocku i Arłamowie. Jako pierwszy Polak otrzymał w 1981r. tytuł „Człowiek Roku" magazynu „Times". Królowa Brytyjska Elzbieta II nadała mu szlachectwo brytyjskie. W 1993 r. otrzymał szlachectwo Królestwa Szwecji i prawo do posługiwania się własnym herbem.

    Jako pierwszy polski prezydent złożył wizytę w Izraelu. W okresie 1995 - 2004 otrzymał 15 doktoratów honorowych. Autor książek: Droga nadziei (1987), Droga do wolności (1991), Wszystko, co robię, robię dla Polski (1995). Założyciel Fundacji Instytut Lecha Wałęsy.
    Wisława Szymborska (ur. 1923) polska poetka, eseistka a także krytyk literacki i tłumacz. Od lat związana z Krakowem, gdzie studiowała na Uniwersytecie Jagiellońskim, jednak ze względu na trudną sytuację finansową nie udało się jej dokończyć studiów. Chociaż należy do pokolenia, w życiu którego II wojna światowa odegrała ogromna rolę, jej wiersze nie poruszają problematyki wojennej. Szymborska pisze bardzo mało, a tomiki jej wierszy ukazują się niezwykle rzadko. Na pierwszy zbiór wierszy po przyznaniu jej Literackiej Nagrody Nobla w 1996 r. kazała czytelnikowi czekać aż sześć lat. Komitet Noblowski w uzasadnieniu przyznania poetce nagrody napisał: "za poezję, która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukazać się we fragmentach ludzkiej rzeczywistości". Laureatka Nagrody Goethego a także Nagrody Herdera. Członkini Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Za pomoc dla świdnickich dzieci otrzymała Dziecięcą Nagrodę SERCA. Współpracowała z Jackiem Kuroniem i jego fundacją „Pomoc Społeczna SOS".

    Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie

Rozwiązania

  • userphoto

    Maria Skłodowska-Curie (1867-1934) - wybitna polska uczona prowadząca badania z zakresu fizyki i chemii.

    Henryk Sienkiewicz (1846-1925) - powieściopisarz i publicysta, laureat Literackiej Nagrody Nobla, którą otrzymał w 1905 r. za całokształt twórczości. Doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego, kawaler Legii Honorowej.

    Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie

  • pawelgluszak1

    a Lech wałęsa ?

    Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie

  • userphoto

    Maria Skłodowska- Curie 7 listopada 1867 - zmarła 4 lipca 1934) wybitna uczona urodzona w Polsce, większość życia i kariery naukowej spędziła we Francji. Zajmowała się badaniami z zakresu fizyki i chemii.
    Do jej największych dokonań należą: opracowanie teorii promieniotwórczości, opracowanie technik rozdzielania izotopów promieniotwórczych oraz odkrycie dwóch nowych pierwiastków: radu i polonu. Pod jej osobistym kierunkiem prowadzono też pierwsze w świecie badania nad leczeniem raka za pomocą promieniotwórczości.
    Dwukrotnie wyróżniona Nagrodą Nobla za osiągnięcia naukowe. Po raz pierwszy w roku 1903 z fizyki wraz z mężem Piotrem Curie za badania nad odkrytym przez Antoine Henri Becquerela zjawiskiem promieniotwórczości, a drugi raz w roku 1911 z chemii za wydzielenie czystego radu.

    Studia na Sorbonie

    W Paryżu, w 1891 Maria zdała jako pierwsza kobieta w historii egzaminy wstępne na wydział fizyki i chemii Sorbony. W dzień studiowała a wieczorami pracowała jako korepetytorka z trudem zarabiając na utrzymanie. W 1893 roku uzyskała licencjat z fizyki i zaczęła pracować jako laborantka w przemysłowym laboratorium zakładów Lippmana. W tym czasie dalej studiowała na Sorbonie uzyskując drugi licencjat z matematyki w 1894.

    Rad i polon

    Również w 1894 roku poznała swojego męża Pierra Curie, który był w tym czasie doktorantem w laboratorium Becquerela. Po zrobieniu doktoratu przez Pierra, Maria poślubiła go w 1895. W związku z bezwyznaniowością Pierra i obojętnością religijną Marii był to ślub cywilny, za który Marię "wyklęła" na jakiś czas jej polska rodzina. Pierre zarekomendował Marię Becquerelowi, który zaproponował jej podjęcie studiów doktoranckich pod jego opieką. Becquerel zaproponował jej pozornie mało atrakcyjny i pracochłonny temat zabadania dlaczego radioaktywność niektórych rodzajów rudy uranowej jest znacznie wyższa niż wynika to z udziału w niej czystego uranu. Maria, początkowo z pomocą młodego chemika robiącego licencjat - A.Debierne rozpoczęła pracochłonną pracę rozdzielania rudy uranowej na pojedyncze związki chemiczne i poszukiwanie związku powodującego jej wysoką radioaktywność. A.Debierne szybko się zniechęcił do tej pracy i zastąpił go w tym sam Pierre Curie. Badania te, po czterech latach żmudnej pracy doprowadziły do odkrycia najpierw polonu a następnie dużo bardziej radioaktywnego radu a także do wyjaśnienia prawdopodobnych przyczyn zjawiska radioaktywności jako efektu rozpadu jąder atomów. W 1903 roku Maria jako pierwsza kobieta w historii otrzymała tytuł doktora fizyki i w tym samym roku przyznano jej też nagrodę Nobla.

    Laboratorium w Sorbonie

    Po otrzymaniu nagrody Nobla Maria i Pierre stali się nagle bardzo sławni. Pierrowi władze Sorbony przyznały stanowisko profesora i zezwoliły na założenie własnego laboratorium, w którym Maria została kierownikiem badań. W tym też czasie urodziła swoje dwie córki Ewę i Irenę. 19 kwietnia 1906 roku Pierre zginął przejechany przez konny wóz ciężarowy. Maria straciła towarzysza życia i pracy. 13 maja tego samego roku Rada Wydziałowa postanowiła utrzymać katedrę, stworzoną dla Piera Curie, i powierzyła ją Marii wraz z pełnią władzy nad laboratorium. Umożliwiło to wyjście Marii z cienia. Stała się w ten sposób pierwszą kobietą - profesorem Sorbony.

    Instytut Radowy

    W 1911 dostała swoją drugą nagrodę Nobla, dzięki której przekonała rząd Francji do przeznaczenia środków na budowę niezależnego Instytutu Radowego, który został zbudowany w 1914 i w którym prowadzono badania z zakresu chemii, fizyki i medycyny. Instytut ten stał się "kuźnią" noblistów - wyszło z niego jeszcze czterech laureatów Nobla w tym córka Marii - Irene Joliot-Curie i jej zięć Fryderyk Joliot.

    I wojna światowa

    W czasie I wojny światowej Maria została szefem wojskowej komórki medycznej, która zajmowała się organizowaniem polowych stacji rentgenograficznych - które w sumie obsłużyły ponad 3 miliony przypadków urazów wśród francuskich żołnierzy

    Czasy powojenne

    Po wojnie uczona nadal szefowała Instytutowi Radowemu w Paryżu i jednocześnie jeździła po świecie, gdzie pomagała poprzez swoją fundację zakładać medyczne instytuty leczenia raka. W 1932 z pomocą prezydenta Mościckiego jeden z takich instytów został założony w Warszawie. Jego pierwszym szefem została siostra Marii - Bronisława - ta sama, która kiedyś ściągnęła Marię do Paryża.
    Maria Skłodowska-Curie zmarła 4 lipca 1934 w klinice Sallanches pod Paryżem na białaczkę spowodowaną najprowdopodobniej silnym napromieniowaniem.
    W roku 1995 Maria została pierwszą kobietą pochowaną pod kopułą paryskiego Panteonu w uznaniu jej zasług.


    Henryk Sienkiewicz Pseudonim Litwos (1846-1916), polski prozaik. Laureat Nagrody Nobla 1905. Jeden z najpopularniejszych pisarzy XX w. Wywodził się z zubożałej rodziny ziemiańskiej. Od 1855 przebywał w Warszawie, 1866-1869 studiował prawo, do 1871 także w Szkole Głównej (Wydział Filologiczno-Historyczny) i na rosyjskim Uniwersytecie Warszawskim.

    1872-1887 pracował jako reporter i felietonista, 1874-1878 współwłaściciel dwutygodnika Niwa, 1882-1887 redaktor dziennika Słowo. W latach 1876-1878 jako korespondent Gazety Polskiej przebywał w Ameryce Północnej, podejmując wraz z grupą przyjaciół (m.in. z H. Modrzejewską) próbę stworzenia w Kalifornii komuny rolnej. 1886 odbył podróż do Konstantynopola, Aten i Włoch, następnie do Hiszpanii, w 1890 udał się na wyprawę myśliwską do Zanzibaru. Okresowo mieszkał w Zakopanem.

    Dla uczczenia jubileuszu pisarza ofiarowano mu w 1900 zakupiony ze składek społecznych mająteczek Oblęgorek pod Kielcami.

    Po wybuchu I wojny światowej udał się do Szwajcarii, organizując w Vevey (przy współudziale A. Osuchowskiego oraz I.J. Paderewskiego) Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Inicjator ufundowania pomnika A. Mickiewicza w Warszawie, współorganizator Kasy im. Mianowskiego, prezes Warszawskiej Kasy Przezorności dla Literatów i Dziennikarzy (1899-1900).

    Wielokrotnie wspierał swoim autorytetem akcje patriotyczne, np. protestował przeciwko prześladowaniom dzieci polskich we Wrześni (zabór pruski), w okresie rewolucji 1905 w odezwach i artykułach domagał się autonomii dla Królestwa Polskiego. Zwolennik Narodowej Demokracji. 1889 ufundował stypendium im. M. Sienkiewiczowej, z którego korzystali m.in. M. Konopnicka i S. Wyspiański.

    W swojej twórczości nowelistycznej (nowela) poruszał problemy społeczno-obyczajowe w duchu ideologii pozytywistycznej, np. Humoreski z teki Worszyły (1872), Hania (1880), Szkice węglem (1880), Za chlebem (1880), Janko muzykant (1880), Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela (1880), Bartek Zwycięzca (1882), Jamioł (1882). Także nowele amerykańskie, m.in.: Orso (1880), Latarnik (1882), Sachem (1889), Wspomnienie z Maripozy (1889).

    Sławę przyniosły Sienkiewiczowi wielkie powieści historyczne, poprzedzone nowelą Niewola tatarska (1880). Cykl nazwany Trylogią składa się z utworów: Ogniem i mieczem (1884), Potop (1886) i Pan Wołodyjowski (1888), obejmujących burzliwe dzieje Polski w XVII w., wojny z Tatarami, Szwedami i Turkami.

    Nawiązując do romantycznej powieści historycznej W. Scotta, twórczości A. Dumasa oraz literatury staropolskiej, Sienkiewicz stworzył model łączący pełną przygód fabułę z szerokim obrazem wydarzeń dziejowych i obyczajowości - "dla pokrzepienia serc" rodaków. Podobny charakter miał fresk historyczny z czasów Władysława II Jagiełły i Jadwigi - Krzyżacy (1900).

    Międzynarodowym sukcesem oraz głównym argumentem dla przyznania Nagrody Nobla stała się powieść Quo vadis (1896) z czasów Nerona, ukazująca męczeństwo chrześcijan. Kolejne próby podejmowania tematyki historycznej: powieść z czasów Jana III Sobieskiego Na polu chwały (1906) i nie dokończone Legiony (1913, wydanie osobne 1918) - z epoki napoleońskiej, nie powtórzyły poprzednich sukcesów.

    Prozę współczesną w twórczości Sienkiewicza reprezentują: powieść psychologiczna Bez dogmatu (1891), której głównym bohaterem jest dekadent, oraz Rodzina Połanieckich (1895). Poczytność zyskała powieść dla młodzieży W pustyni i w puszczy (1911).

    Wg dzieł Sienkiewicza zrealizowano w Polsce filmy: Krwawa dola W. Palińskiego (1912), Na jasnym brzegu (1921) i Bartek Zwycięzca (1923) E. Puchalskiego. Po II wojnie światowej powstały filmy: Pan Wołodyjowski (1969) i Potop (1974") J. Hoffmana. Ekranizacji powieści Quo vadis dokonali: E. Guazzoni (Włochy, 1912), G. Jacoby (Włochy, 1924), M. LeRoy (USA, 1951). W 1912 nakręcono ponadto film dokumentalny Henryk Sienkiewicz w Oblęgorku, wyświetlony dopiero w 1916.

    Władysław Reymont

    7 V 1867 - 5 XII 1925 Z metryki chrztu przyszłego autora Chłopów wynika, że miał on nazwisko Rejment. Zmianę "zarządził" sobie w czasie debiutu, co w zaborze rosyjskim miało go asekurować od kłopotów z powodu wydania w Galicji utworu, który nie mógł się ukazać pod cenzurą carską. Kazimierz Wyka, entuzjasta jego twórczości, sądzi, że korekta mogła mieć na celu także zatarcie skojarzeń ze słowem rejmentować, w gwarach polskich znaczącym tyle, co przeklinać. Urodził się we wsi Kobiele Wielkie k. Radomska jako jedno z dziewięciorga dzieci organisty Józefa Rejmenta. Dzieciństwo spędził w Tuszynie k. Łodzi, dokąd ojciec przeniósł się na zamożniejszą parafię. Był krnąbrny, toteż po paru latach nauki w miejscowej szkole został oddany do terminu w Warszawie pod opiekę swej najstarszej siostry i jej męża. W 1885 r. po odpowiednich egzaminach i okazaniu "fraka b. dobrze uszytego" otrzymał krawiecki patent czeladniczy - jedyne w życiu formalne świadectwo swego wykształcenia. Ku irytacji rodziny nie pracował ani dnia w wyuczonym fachu. "Poniosło" go do wędrownego teatru, koczującego po prowincji, a latem po "ogródkach" w Warszawie. Bez grosza wrócił po roku do Tuszyna i przyjął narajoną mu przez ojca posadę zastępcy dróżnika kolejowego koło Koluszek za 16 rb. miesięcznie. Dwa razy jeszcze uciekał w świat: w 1888 r. w charakterze medium ze spirytystą niemieckim do Paryża i Londynu, a później znów do trupy teatralnej. Po kolejnych niepowodzeniach (nie miał predyspozycji aktorskich) wracał na plant - najdłużej mieszkał w Krosnowej w pobliżu wsi Lipce - i obmyślał różne projekty, np. wstąpienia do zakonu paulinów w Częstochowie. Gdy w r. 1892 w warszawskim "Głosie" przyjęto do druku jego Korespondencje z Rogowa, Koluszek i Skierniewic, rzucił kolejową posadę. Mając kilka rubli i pakiet opowiadań wyjechał do Warszawy. Z właściwą sobie obrotnością i łatwością dogadywania się z ludźmi obszedł redakcje czasopism i nawiązał znajomości z pisarzami, którzy zainteresowali się jego samorodnym talentem. Za radą A. Świętochowskiego wybrał się w 1894 r. - wmieszany w tłum pątników - na warszawską pielgrzymkę do Częstochowy i napisał z niej relację, uważaną dziś przez historyków literatury za klasyczny przykład reportażu.

    Jednocześnie z tym utworem posyłał do czasopism nowele, a zachęcony życzliwością krytyki zdecydował się na powieści (Komediantka 1895 i Fermenty 1896). Ogarnąwszy się z biedy dzięki honorariom, folgował swojej namiętności podróżowania. Zwiedził Berlin, Londyn, Paryż i Włochy. Potem przez kilka miesięcy zbierał w Łodzi materiały do powieści na zamówienie warszawskiego "Kuriera Codziennego". Zarobek za tę powieść (była to Ziemia obiecana, 1897) umożliwił mu ponowny wyjazd do Francji, gdzie zresztą trzymał się głównie polskich znajomych (m. in. Jana Lorentowicza, nadto poznał Żeromskiego, Przybyszewskiego, Rydla i in.). Honoraria nie wystarczały na życie podróżne, stanął jednak na nogi w 1900 r. dzięki odszkodowaniu ok. 40 000 rb., wyprocesowanemu od Zarządu Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej po wypadku, w którym jako pasażer doznał poważnej kontuzji. Podczas kuracji po katastrofie opiekowała się nim Aurelia z Szacnajdrów Szabłowska, z którą ożenił się w 1902 r., opłaciwszy unieważnienie jej poprzedniego małżeństwa. Dzięki jej dyscyplinującym wpływom nieco powściągnął podróżomanię, ale nie wyrzekł się ani pobytów we Francji - tu do 1908 r. pracował nad Chłopami, zaczętymi w 1901 r. - ani Zakopanego, ani pobytu w 1919 r. na koszt rządu polskiego wśród Polonii w Stanach Zjednoczonych. Zresztą mimo ambicji życia ziemiańskiego (niefortunna próba gospodarowania w majątku, nabytym k. Sieradza w r. 1912) nie wytrzymywał "przypisania" do wsi. W 1920 r. kupił resztówkę Kołaczkowo w Poznańskiem, ale zimy spędzał w Warszawie lub we Francji. W listopadzie 1924 r. otrzymał literacką nagrodę Nobla. Jego kontrkandydatami byli wtedy T. Mann, M. Gorki i T. Hardy. Polska opinia publiczna liczyła na wyróżnienie Żeromskiego, ale i nagrodzenie twórcy Chłopów poczytała za decyzję trafną. Laureat wskutek choroby serca nie przyjechał na uroczystość do Szwecji. Dyplom i czek na 116 718 koron szw. przesłano mu do Francji, gdzie się leczył. W r. 1925, gdy serce się nieco uspokoiło, wybrał się na zjazd chłopski do Wierzchosławic k. Tarnowa, gdzie Wincenty Witos witał go jako członka PSL "Piast" i hołdował jako pisarza. Niedługo po tej uroczystości choroba przybrała na sile. Zmarł w Warszawie. Został pochowany na Powązkach; urnę z jego sercem zamurowano w filarze kościoła Św. Krzyża.

    Dorobek pisarski Reymonta obejmuje ok. 30 obszernych tomów prozy. Są wśród nich utwory reportażowe: Pielgrzymka do Jasnej Góry (1894), Z ziemi chełmskiej (1910 - o prześladowaniach unitów), Z konstytucyjnych dni (o rewolucji 1905 r.) i niektóre szkice z tomu Za frontem (1919). Są liczne nowele o tematyce z życia teatralnego, wiejskiego lub o pracy na kolei, jak np. Śmierć (1893), **** (1894), Przy robocie i W porębie (1895), Tomek Baran (1897), Sprawiedliwie (1899) i szkic powieściowy Marzyciel (1908). I są powieści: Komediantka i Fermenty, Ziemia obiecana, Chłopi oraz sceptycznie opiniowany przez krytykę Wampir (1911 - utwór o tematyce spirytystycznej) i pisana w l. 1911-17 trylogia historyczna Rok 1794 (Ostatni Sejm Rzeczypospolitej, Nil desperandum i Insurekcja). Badacze konstatują pokrewieństwo tej twórczości z prozą naturalistów, ale dodają, że nie jest to naturalizm "pożyczany" od koryfeuszów prądu, lecz zapis życia doznawanego przez pisarza. Reymont zresztą nigdy nie formułował estetycznych założeń swej twórczości. Pod tym względem przypominał wielkich samouków w rodzaju Mikołaja Reja i Aleksandra Fredry. Nie mając przygotowania filozoficznego i nie czytając w językach obcych unikał wypowiedzi, które by go mogły narażać na zarzut niekompetencji. Zdawał sobie sprawę, że mocną jego stroną jest wiedza o rzeczywistości, a nie teoria twórczości. Jego zdolność pamiętania szczegółów poddawano nieraz żartobliwym sprawdzianom - wychodził z nich zwycięsko. We wszystkich jego utworach wybitnych materia życia góruje nad ideologicznymi aspiracjami jego doradców (bywali nimi przywódcy endecji). Komediantka to obraz dramatu, jaki przeżywa zbuntowana dziewczyna z prowincji, która w wędrownym zespole teatralnym miast azylu od kłamstw własnego środowiska znajduje gniazdo intryg i łajdactw. W Fermentach - ciągu dalszym Komediantki - bohaterka odratowana z próby samobójstwa przyjmuje po powrocie do rodziny ciężar egzystencji: świadoma nieziszczalności ideałów i marzeń wyszła za zakochanego w niej dorobkiewicza. Ziemia obiecana - przed Chłopami najlepsza powieść Reymonta - jest pełną drastycznych szczegółów panoramą Łodzi, ukazanej jako arena walki o byt. W tej walce sukces jednych oznacza deptanie innych. Moloch miejski niszczy tych, co przyjmują wilcze reguły walki, jak i tych, co się im sprzeciwiają. Gangrena moralna ogarnia tu równie skutecznie Niemców i Żydów, jak Polaków. Ta mroczna wizja cynizmu, zezwierzęcenia, praw dżungli, w której etyka, szlachetne idee i święte uczucia obracają się przeciw tym, co je praktykują, jest w intencji autora zarazem oskarżeniem industrializacji i urbanizacji.

    Ziemia obiecana miała przekłady na 15 jęz. obcych i dwie adaptacje filmowe: w 1927 r. w reżyserii A. Węgierskiego i A. Hertza, w 1975 - A. Wajdy.

    W bezspornym arcydziele, jakim są Chłopi, stworzył Reymont obraz życia wiejskiego bardziej kompletny i sugestywny niż inni pisarze polscy. Powieść imponuje nam autentyzmem realiów materialnych, obyczaju, zachowań i kultury duchowej ludu. Autentyzmem tym rzetelniejszym, że wypowiedzianym w wiejskim sposobie mówienia. Nie tylko w dialogach, lecz i w narracji stosował Reymont stylizację gwarową, tworząc rodzaj ponadregionalnej polszczyzny chłopskiej. Dzięki temu pełniej niż którykolwiek autor powieści wiejskich oddał przebogatą rzeczywistość "gadanej" kultury przedpiśmiennej ludu. Zlokalizował akcję tej powieści w rzeczywistej wsi Lipce, którą poznał w okresie pracy na kolei koło Skierniewic, a czas wydarzeń ograniczył do 10 miesięcy w bliżej nieokreślonym XIX-wiecznym "teraz". Nie historia wyznacza rytm chłopskiego życia, lecz "bezczas" wiecznych powrotów. Konstrukcja Chłopów zdumiewa rygorystyczną prostotą i funkcjonalnością. Cóż prostszego, niż napisać powieść o wsi, dyscyplinując jej akcję poprzez ograniczenie do jednego roku i poprzez osadzenie jej w jednej miejscowości? Tytuły poszczególnych tomów sygnalizują tetralogię w granicach jednego cyklu wegetacyjnego, regulującego odwieczny i powtarzalny rytm życia wiejskiego. Na ten rytm nakłada się - również powtarzalny - kalendarz obrzędowo-religijny. W takich ramach akcji Reymont zlokalizował barwną zbiorowość wiejską z wyraziście wyodrębniającymi się indywidualnościami. Uczestniczą one w skomplikowanym układzie stosunków wzajemnych i nieoczekiwanych obrotach wypadków. Repertuar ludzkich doznań i bogactwa życia duchowego, który można porównywać z repertuarem ksiąg biblijnych i mitów greckich, nie ma niczego z doktrynerskich wymysłów czy dydaktycznej przykładności. Nie doktrynom i mentorstwu wierzy autor Chłopów, lecz ufa swej znajomości życia, mentalności opisywanych ludzi i swemu poczuciu rzeczywistości. Łatwo w tej powieści wskazać momenty bezpruderyjnego naturalizmu (np. niektóre ujęcia erotyki) lub motywy ilustrujące symbolizm. Równie łatwo dowodzić walorów realizmu Chłopów. Żaden jednak z "izmów" nie starczy do opisania tego utworu, bo cechą arcydzieł jest wymykanie się "izmom".

    Powieść tę dwukrotnie filmowano (w 1922 r. w reżyserii E. Modzelewskiego, w 1973 - J. Rybkowskiego), a przetłumaczono na 27 języków.

    BIBLIOGRAFIA - BIBLIOGRAPHY - J. Krzyżanowski, Władysław Stanisław Reymont. Twórca i dzieło, Lwów 1937. - B. M. Rzeuska, "Chłopi" Reymonta, Warszawa 1950."Prace Polonistyczne" seria XXIV (1968) [zeszyt na 100-lecie urodzin Reymonta]. - B. Kocówna, Reymont. Opowieść biograficzna, Warszawa 1971 (wyd. 2 - 1973). - B. Kocówna, Reymont. Z dziejów recepcji twórczości, Wraszawa 1974. - J. Rurawski, Władysław Reymont, Warszawa 1977. - K. Wyka, Reymont, czyli ucieczka do życia. Oprac. B. Koc, Warszawa 1979.

    Lech Wałęsa

    reklama: (1943-), działacz związkowy, polityk, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej 1990-1995, laureat pokojowej Nagrody Nobla1983. 1961-1963 i 1965-1967 elektrotechnik w Państwowych Ośrodkach Maszynowych w Łochocinie, następnie w Leniach. Od 1967 elektryk w Stoczni Gdańskiej imienia W.I. Lenina. W grudniu 1970 członek stoczniowego Komitetu Strajkowego, zwolniony za krytykę działalności związków zawodowych w kwietniu 1976. 1976-1978 podjął pracę w Zakładach Remontowo-Budowlanych, a następnie w gdańskim Elektromontażu (1979). 1978 współzałożyciel Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża.


    W styczniu 1980 zorganizował w zakładach Elektromontażu Komisję Robotniczą, w sierpniu 1980 stanął na czele strajku w Stoczni Gdańskiej. Następnie przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego (MKS), w którego imieniu podpisał porozumienia z komisją rządową, tzw. porozumienia sierpniowe. 1980-1981 przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego i Krajowej Komisji Porozumiewawczej Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność" (NSZZ "Solidarność"). Na I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ "Solidarność" (5 września - 7 października 1981) wybrany na przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność".

    1980-1981 podjął pracę w Stoczni Gdańskiej. Od 13 grudnia 1981 do 11 listopada 1982 internowany w Arłamowie. Po zwolnieniu powrócił do pracy w Stoczni, kontynuując konspiracyjną działalność związkową. 1986 utworzył Tymczasową Radę NSZZ "Solidarność", od 1987 kierował Krajową Komisją Wykonawczą NSZZ "Solidarność". W maju i sierpniu 1988 inspirował strajki robotnicze w Stoczni Gdańskiej. W grudniu 1988 powołał Komitet Obywatelski przy przewodniczącym NSZZ "Solidarność". Od 1988 brał udział w negocjacjach z władzami komunistycznymi, zakończonych porozumieniami Okrągłego Stołu.

    W sejmie X kadencji (1989-1991) doprowadził do koalicji Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego oraz powołania rządu T. Mazowieckiego (12 września 1989). 1990 na II Zjeździe NSZZ "Solidarność" wybrany przewodniczącym związku. Od grudnia 1990 do grudnia 1995 prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Wspierał przebudowę gospodarczą i ustrojową Polski (zwolennik systemu prezydencko-parlamentarnego).

    Zainicjował powstanie Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform, Instytutu im. Lecha Wałęsy (1995) i Chrześcijańskiej Demokracji III Rzeczypospolitej Polskiej (3 października 1997). Wspierał działalność przedwyborczą Akcji Wyborczej Solidarność. 1983 uhonorowany pokojową Nagrodą Nobla. Doktor honoris causa kilkunastu uniwersytetów, m.in.: Uniwersytetu Columbia (1981), Uniwersytetu Katolickiego w Leuven (1982), Uniwersytetu Harvarda (1983), Uniwersytetu Gdańskiego (1990). Autor autobiografii: Droga nadziei (1987), Droga do wolności (1991), Wszystko co robię, robię dla Polski (1995).

    Wisława Szymborska

    (1923-), polska poetka, krytyk literacki. Laureatka Nagrody Noblaw 1996. Urodzona w Bninie (Poznańskie), od 1931 w Krakowie. W latach 1945-1948 studiowała polonistykę i socjologię na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1953-1981 w redakcji Życia Literackiego, gdzie przez wiele lat kierowała działem poezji. W 1981-1983 w zespole redakcyjnym miesięcznika Pismo (Kraków).


    Debiutowała w Dzienniku Polskim 1945. W zbiorach wierszy Dlatego żyjemy (1952) i Pytania zadawane sobie (1954) zawarła treści polityczno-ideologiczne związane z tamtym okresem, w kolejnych zbiorach: Wołanie do Yeti (1957), Sól (1962), Sto pociech (1967), Wszelki wypadek (1972), Wielka liczba (1976), Ludzie na moście (1986), Koniec i początek (1993) rozwinęła i utrwaliła oryginalną poetykę.

    Twórczość Szymborskiej prezentuje mistrzostwo artystyczne nawiązujące do doświadczeń poezji XX w. oraz tradycji humanistycznej. Cechuje ją precyzja słowa, posługiwanie się ironią i paradoksem, przetworzone poetycko treści filozoficzne.

    Felietony-recenzje, publikowane w Życiu Literackim, Piśmie i Gazecie Wyborczej pt. Lektury nadobowiązkowe, zostały wydane w wyborach 1973, 1981, 1992. Także m.in.: 101 wierszy (1966), Wiersze wybrane (1967), Poezje wybrane (1967), Poezje: Poems (wydanie dwujęzyczne polsko-angielskie 1989).

    11 III 1998 W. Szymborska otrzymała Honorowe Obywatelstwo Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa.

    Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie

  • userphoto

    maria skłodowska-curie,henryk sienkiewicz,władysław reymont,czesław miłosz,lech wałęsa,wisława szymborska

    Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie

  • ola9767

    1924 – Władysław Reymont – w dziedzinie literatury
    1980 – Czesław Miłosz – w dziedzinie literatury
    1996 – Wisława Szymborska – w dziedzinie literatury
    1905 – Henryk Sienkiewicz – w dziedzinie literatury

    sama sobie zrobisz tabelę ;-)

    Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie

Podobne zadania

natalala Nagroda Nobla <- szybko Przedmiot: Język polski / Szkoła podstawowa 2 rozwiązania autor: natalala 13.4.2010 (16:40)
ola9767 Polacy-Laureaci Nagrody Nobla!!! Przedmiot: Język polski / Szkoła podstawowa 1 rozwiązanie autor: ola9767 25.4.2010 (11:35)
lallala Czesław Miłosz i Nagroda Nobla... Przedmiot: Język polski / Szkoła podstawowa 1 rozwiązanie autor: lallala 20.5.2010 (12:09)
dominika008 czy na początku 21 wieku polacy w życiu codziennym kierują się wartościami Przedmiot: Język polski / Szkoła podstawowa 2 rozwiązania autor: dominika008 15.6.2010 (19:22)
agusia_S nagrode nobla powinien otrzymac Przedmiot: Język polski / Szkoła podstawowa 1 rozwiązanie autor: agusia_S 11.10.2010 (17:08)

Podobne materiały

Przydatność 65% Polscy laureaci Literackiej Nagrody Nobla

POLSCY LAUREACI LITERACKIEJ NAGRODY NOBLA ? Co to jest Literacka Nagroda Nobla? Literacka Nagroda Nobla przyznawana jest przez Szwedzką Akademię od roku 1901. Kandydatury zgłaszane są na wiele sposobów. Mogą tego dokonać poprzedni laureaci, członkowie podobnych akademii w innych państwach, profesorowie literatury i historii literatury z uczelni akademickich, przewodniczący...

Przydatność 70% Polscy laureaci literackiej Nagrody Nobla.

POLSCY LAUREACI LITERACKIEJ NAGRODY NOBLA W literaturze polskiej Nagrodę Nobla otrzymało dotychczas czterech wielkich twórców: • W 1905r. Henryk Sienkiewicz za powieść „Quo vadis” • W 1924r. W. S. Reymont za „Chłopów” • W 1980r. Czesław Miłosz za całokształt twórczości • W 1996r. Wisława Szymborska również za całokształt twórczości. Wszyscy ci...

Przydatność 55% Polscy laureaci Nagrody Nobla. Zaprezentuj różne koncepcje twórczości.

Wyróżnienie jakim jest Nagroda Nobla wiąże się ściśle z działalnością szwedzkiego geniusza i wynalazcy w wielu dziedzinach -Alfreda Nobla. Pragnął zrobić cos dla idei pokoju – w swoim testamencie stworzył fundacje Nagrody Nobla. Oto co zapisał w nim fundator : „Z cala częścią majątku należy postąpić, jak następuje : ma on stanowić fundusz, od którego odsetki...

Przydatność 55% "Quo Vadis" jako arcydzieło godne nagrody Nobla

Wiele jest pieknych dzieł napisanych przez wybitnych Polaków, lecz nie każde z nich zasługuje na uchonorowanie nagrodą Nobla. Uważam, że "Quo Vadis" jest to arcydzieło godne tej nagrody, co postaram się udowodnić w swojej pracy. Pierwszym argumentem jest fakt o tym, że tytuł odwołuje się do opowieści ze Złotej Legendy: uchodzący z Rzymu przed prześladowaniem...

Przydatność 50% Stulecie otrzymania Nagrody Nobla przez Piotra i Marię Curie.

Maria Skłodowska-Curie była dwukrotną laureatką nagrody Nobla. Raz z dziedziny fizyki w 1903 r. wraz ze swoim mężem za odkrycie polonu i radu, powtórnie zaś w 1911 r. z dziedziny chemii za wyodrębnienie w stanie czystym preparatów radu oraz radu w stanie metalicznym. Historia 26 lipca 1895 Maria Skłodowska i Piotr Curie wzięli ślub cywilny w Sceaux. W sierpniu młoda para...

0 odpowiada - 0 ogląda - 6 rozwiązań

Dodaj zadanie

Zobacz więcej opcji

Katalog przedmiotów