Treść zadania

Najlepsze rozwiązanie

• 

  0 0

  danutkass 8.10.2010 (19:01)

  Polsce nie było prawnego podziału na utytułowaną arystokrację "panów" i niższą szlachtę.
  Gołota - zajmowała najniższą pozycję. Była to szlachta nie posiadająca ziemi. W XVI w. często żyjąca w miastach i trudniąca się lichwą, kupiectwem lub rzemiosłem, z czasem wstępująca na służbę głównie u magnatów czy u zamożnej szlachty. Nie była ona dopuszczana do urzędów ziemskich i funkcji sejmikowych, jednak gdy nabywał lub wydzierżawiał dobra ziemskie, odzyskiwał pełne prawa szlacheckich.
  Szlachta zagrodowa - zamieszkiwała szczególnie licznie Mazowsze i Podlasie posiadała niewielki płacheć gruntu i sama uprawiała swa rolę, nie mając podanych, a występowała także w Małopolsce, Wielkopolsce i na Pomorzu, a jej pozycja gospodarcza zbliżała ją do chłopów, bo płaciła tak jak oni podatki. Szlachta średnia - byli to posiadacze od 1 wsi do kilkunastu. Przejawiała ona wielką aktywność gospodarczą, polityczną, kulturalną i tworzyła wzorce postępowania. Magnateria - posiadacze kilkudziesięciu czy kilkuset wsi, miast i miasteczek. Należeli do niej potomkowie możnowładczych rodzin w Polsce, ale także dawni książęta z terenów Litwy i Rusi. Stawali się nimi również ludzie, którzy własnym wysiłkiem , ale i przy pomocy łaski królewskiej dochodzili do zamożności. Magnatom przypadały najważniejsze urzędy państwowe i kościelne oraz wchodzili głównie w skład senatu. W XVIw. chętnie przybierali cudzoziemskie tytuły książąt czy hrabiów od cesarza lub papieża, póki w 1638r. sejm nie zabronił przyjmowania wszelkich tytułów i ich używania. Wyjątek stanowiły rodziny, które z tytułem podpisały akt unii lubelskiej.
  Każdy, kto wywodził się ze szlacheckiej rodziny posiadał herb, mógł korzystać z przywilejów. Przywileje stały się fundamentem demokracji szlacheckiej, która ostatecznie ukształtowała się w XVI w. W ten sposób szlachta w Polsce osiągnęła wysoką pozycję w porównaniu ze szlachtą państw europejskich.Przywilej koszycki z czasów Ludwika Andegaweńskiego w roku 1374 zobowiązywał go,że nie będzie ustanawiał nowych podatków bez zgody rycerstwa, za wyjątkiem stałego podatku czyli 2 groszów rocznie od łana ziemi chłopskiej. Odtąd koszty służby rycerskiej poza granicami państwa oraz wykup rycerzy z niewoli pokrywać musiał władca . Ponadto wszystkie urzędy w państwie sprawować mogli jedynie Polacy. Władysław II Jagiełło w 1422r. w przywileju czerwińskim przyrzekł, że nie będzie konfiskować ani zajmować majątku szlachcica bez niezależnego od monarchy wyroku sądu. Ten król również w 1423 w przywileju warckim, który zawierał 30 artykułów, postanowił iż, odtąd wojewoda będzie wyznaczał ceny maksymalne na artykuły rzemieślnicze, a na wsi szlachta mogła zajmować źle prowadzone gospodarstwa sołtysów(rogowanie z ziemi sołtysów). Określał uprawnienia sądowe starostów i po raz pierwszy ograniczał migrację chłopów do miast oraz ustanawiał taksy wojewodzińskie na towary rzemieślnicze. Potwierdzał równość i jednolitość stanu szlacheckiego. Przywilej jedleńsko- krakowski
  w którym król zapewniał, że nie uwięzi żadnego szlachcica bez wyroku sądowego został ogłoszony w roku 1430-1433. W roku 1454 Kazimierz Jagiellończyk nie mógł ustanawiać nowych praw, ani zwoływać pospolitego ruszenia bez wyrażonej na sejmikach zgody szlachty- przywilej cerkwicko-nieszawski. Król Jan Olbracht w roku 1496 zagwarantował szlachcie, że mieszczanie i chłopi nie mogą nabywać ziemi. Ograniczył także do minimum prawo chłopów do opuszczania wsi. Mieszczanie nie mogli sprawować urzędów i godności państwowych. Szlachta została zwolniona z opłat celnych za przewóz swoich towarów.
  W roku 1505 w konstytucji „Nihil novi” król Aleksander Jagiellończyk, rozszerzając prawa szlacheckie, uznał, iż „w przyszłości nic nowego(łac. nihil novi) nie będzie ustanowione przez nas i naszych następców bez wspólnego senatorów i posłów ziemskich przyzwolenia” . Kanclerz Jan Łaski przy poparciu szlachty doprowadził do złamania pozycji możnowładztwa na sejmie w Radomiu. Przywileje te zwiększały wpływy polityczne szlachty, a więc jej wpływ na rządy.

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie